Stroomstoring

Date 31 maart 2008

Misschien komt het omdat ik psycholoog ben, dat ik meer geloof in de macht van het onbewuste dan in die van het bewuste. Ik bedoel, gisteren viel opeens de stroom uit en dan is het even zo stil in huis. Het is geen akoestische stilte, maar een stilte alsof er even een druk, een geladenheid wegvalt waardoor de bomen buiten weer even rustig kunnen ademhalen. Adaptatie heet dat. Als een zintuigcel bij voortduring blootstaat aan sterke stimulatie (naar intensiteit en frequentie) neemt de reactiesnelheid van de cellen af. Na weer verlaging van stimulatie, vindt door de zintuigcel juist overreactie plaats, door verandering van de gevoeligheidsdrempel, lees ik in het Encyclopedisch Woordenboek van de Psychologie. We kennen dat allemaal: het geluid van een ventilator, koelkast of wegverkeer horen we niet meer. Of beter gezegd: we horen het pas als we het niet meer horen, dan treedt een overreactie op, met het gevoel van: er mist iets. Maar intussen hebben we onbewust aan veel invloeden blootgestaan.

En dat is toch even schrikken, want die onbewuste invloeden werken minstens even sterk – zo niet veel sterker – dan de bewuste invloeden. Juist omdat ze onbewust zijn kunnen ze stiekem ongemerkt hun gang gaan en ons zo laten wennen aan junkfood en UMTS, aan geluids- en lichtoverlast en aan stank en aan wat niet al. En dat is iets waar de commercie graag gebruik van maakt: wat niet bewust tastbaar en meetbaar is telt niet mee, heeft geen recht van spreken. We zijn gewend aan dingen en omstandigheden in een mate die we enkele decennia geleden nog voor onmogelijk hielden. Juist omdat het allemaal heel geleidelijk is gebeurd. Onbewust. Ook in de reclamewereld wordt graag misbruik van de psychologie gemaakt door ons te bombarderen en te manipuleren met beelden en gevoelens die lang in het onbewuste blijven hangen. De meeste mensen denken dat ze kunnen denken. Dat ze bewust beslissingen nemen. Vergeet het maar. De meeste beslissingen zijn al genomen voordat ze überhaupt tot bewustzijn zijn gekomen, zoals wetenschappers hebben aangetoond.

Bewustzijn is dan ook de grootste vijand van machthebbers en handelaren. Want bewustzijn betekent oplettendheid. Bewustzijn betekent sensitief zijn. Bewustzijn betekent openstaan voor méér dan je eigen ik-wereldje. Bewustzijn betekent meeleven met anderen en de natuur. Bewustzijn betekent eerlijkheid, objectief naar jezelf en anderen kijken. Bewustzijn betekent principes en vooronderstellingen laten varen. Bewustzijn betekent kijken naar dat wat is, gewoon in het hier en nu zonder daar allemaal conclusies en oordelen aan te verbinden. Bewustzijn betekent openstaan voor andere werelden dan alleen de zichtbare materiële werkelijkheid. Bewustzijn betekent stil kunnen zijn van binnen, durven zwijgen opdat je de werkelijkheid ervaart zoals die is. Zeg me hoe je met de stilte omgaat en ik zeg je wie je bent. Ik vond het goed om even de stilte te proeven toen de stroom uitviel. Niet alleen die merkwaardige astrale stilte in de lucht, die vroeger ook bij dodenherdenkingen te proeven was. Maar ook de stilte van vrijheid, van het onbereikbaar zijn zoals dat vroeger tijdens vakanties was. Opdat we niet vergeten wat stilte is, zouden elektriciteitsbedrijven eigenlijk elk jaar verplicht een paar keer gestoord moeten zijn.

  • Facebook
  • Twitter
  • NuJIJ
  • Print
  • PDF
  • Add to favorites

Reageer

XHTML: Je kan deze tags gebruiken: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>