Trance

Date 8 juli 2014

Als genre in de popmuziek is trance niet te vinden in OOR’s Pop-encyclopedie 2014. Er is geen lemma voor, in de handleiding wordt verwezen naar ‘commerciële techno-variant’ en ook in de index achterin komt het niet voor. Vreemd. Hoewel Armin van Buuren wel onder Dance wordt genoemd, en vermeld wordt dat hij in 2012 voor de vijfde keer de beste DJ ter wereld ter wereld is geworden, krijgt hij toch niet de eer die hem volgens mij toekomt. Festivals als Het Ultra Music Festival 2014, waar hij een van zijn fantastische optredens geeft, lijken mij dan ook ondanks zijn adembenemende lichtshows onderbelicht. Hoewel ik niet weet of je daar nou blij mee moet zijn, heeft zelfs koning Willem-Alexander hem een handje gegeven. Misschien komt die weinige aandacht voor trance door het feit dat het meer om dansen lijkt te gaan dan om iets wat sommigen ‘serieuze’ popmuziek noemen. Ja, de Popencyclopedie vertelt wel dat dans vaak aan de roots ligt van populaire muziek, waarbij wel even vergeten wordt te vermelden dat dit ook voor klassieke muziek geldt, van Bachs Allemande BWV 815 tot Ravels Bolero. Dansen en muziek zijn nu eenmaal onafscheidelijk, als je lijf niet van buiten automatisch in beweging komt word je wel van binnen geroerd.

De roots van de hedendaagse elektronische trance zul je echter niet vinden in techno of house, maar in het eind van de jaren vijftig toen al geëxperimenteerd werd met het samplen van al dan niet kunstmatig verwerkte klanken. Daarvoor kunnen we teruggaan naar Natuurkundig Laboratorium van Philips in Eindhoven. Zelf maakte ik tijdens muziekles op de middelbare school voor het eerst kennis met elektronische muziek. Onze progressieve leraar liet ons het in 1962 verschenen Electronic Movements van Tom Dissevelt en Kid Baltan horen, en al snel had ik het vinyl in mijn bezit. Het plaatje heb ik nog steeds. Eind jaren zestig kwam er meer elektronisch gefabriceerde muziek, zoals Switched on Bach in 1968 met onder andere het Derde Brandenburgse Concert. Emerson Lake en Palmer introduceerden de Moog Synthesizer in 1970 aan het eind van hun Lucky Man. Het zou nog wel een aantal jaren duren voordat elektronisch opgewekte klanken een muzikale hoofdrol gingen spelen. Zoals bij de melodieuze Jean-Michel Jarre met zijn Equinoxe uit 1979. Maar vooral Duitse groepen waren hem voor, zoals Kraftwerk met Autobahn uit 1974, Tangerine Dream met hun dromerige en golvende Invisible limits uit 1976 en Klaus Schulze met filmmuziek van Body Love uit 1977, waarvan ik vooral het deel na de dertigste minuut mooi vind. Dat begint in de buurt van trance te komen, pure luistergeluiden waarop je je lekker kunt laten meedeinen.

Hoewel het vandaag de dag met zijn 140 beats per minuut wel wat anders klinkt, zoals in de Trance Collection uit 2007 van Maltadakiturk, is trance dus niet een echt nieuw verschijnsel. Met zijn hypnotiserende herhalingen kan het bijna niet anders dan tot dansen leiden. Vroeger zou ik dit zeker psychedelisch hebben genoemd, net als de lichtshows die tijdens uitvoeringen niet ontbreken. Even lekker zwemmen en zweven op golven van geluid en licht. Dat kan ook gewoon innerlijk beleefd worden. Overigens kan ook een klassiek orkest muziek maken die je in A State of Trance brengt, zoals György Ligeti (1923-2006) met zijn Atmosphères uit 1961 dat ik ken uit de film 2001: A Space Odyssey waar het met fantastische lichtbeelden gepaard gaat. Trance – in welke betekenis dan ook – betekent even ontsnappen aan de jachtige, hectische wereld van neoliberale verslaving aan materie en logica. Even naar een andere wereld, die even echt is als de alledaagse hypnose van werken en presteren. Iedereen heeft daar recht op. Ja, dat er méér is mag gevierd worden! En dat is iets van alle tijden.

  • Facebook
  • Twitter
  • NuJIJ
  • Print
  • PDF
  • Add to favorites

1 reactie op “Trance”

  1. Diana Schellekens zei:

    Waarom zou je het niet nog steeds psychedelisch noemen, Satyamo?

Reageer

XHTML: Je kan deze tags gebruiken: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>