De Muur

Date 9 november 2014

Wat waren we blij toen de Muur viel! Op televisie de beelden zagen van de eerste mensen die er overheen klommen, er op stonden en juichten! Ook omdat dit alles zo wonderbaarlijk zonder bloedvergieten was gebeurd. Oost en West werden weer verenigd na een decennialang durende Koude Oorlog in de sfeer waarvan ik ben opgevoed, met als dieptepunt de Cubacrisis in 1962, waarin door De Sovjet-Unie met atoombommen werd gedreigd. Wat Barry Goldwater in 1964 nog eens herhaalde door op soortgelijke wijze in een verkiezingsfilmpje voor de democraten – ook niet altijd lieverdjes – de Vietnamoorlog (1955-1975) te willen beslechten. Maar ook aan het oostfront werd wel eens gedreigd met nucleair geweld, zoals door Andropov in 1983. Dat was best eng. Gelukkig was er hier en daar best humor, zoals in de film Dr. Strangelove van Stanley Kubrick in 1964, de televisieserie M.A.S.H. die met hun beroemde lied Suicide is painless tussen 1972 tot 1983 voor cynische vreugde zorgde, de Beatles met hun hit Back in the U.S.S.R. in 1968 en Europe die in 1986 haar fantastische hit The final countdown zong. Maar nu, in 1989, was dat allemaal voorbij. Met Gorbatsjov als een van de eersten die de Sovjet-Unie deed wankelen.

Maar nu, vandaag precies een kwart eeuw geleden, was het feest. Zelf ben ik, op een vliegstop in Moskou na, nooit in De Sovjet-Unie geweest maar ik had wel altijd het beeld van een kale, kille en koude vreugdeloze wereld. Achteraf vind ik het wel leuk dat reclame er verboden was, iets waar we hier in het westen ook wel wat meer aan mogen doen. En soms betrap ik mezelf erop ook nog wel andere communistische trekjes te hebben. In mijn studententijd werd ik in mijn kringen natuurlijk geacht op pro-Russisch te zijn, op of zijn minst anti-Amerikaans. Eigenlijk was ik geen van beiden, net zoals ik van zowel de Beatles als de Rolling Stones hield, wat eigenlijk ook niet kon. Ja, ik stond vaak heel dubbel tegenover protestzangers zoals Boudewijn de Groot met zijn Welterusten meneer de president omdat je met haat geen problemen kan oplossen. En toen studenten met het Rode Boekje van Mao Zedong gingen dwepen snapte ik er helemaal niets meer van. Communisme was voor mij even vreemd als kapitalisme. Ja, ik was links, en dat ben ik altijd gebleven, en heb nooit begrepen hoe mensen bij hun volle verstand rechts kunnen zijn.

Maar hoe blij we ook waren met de val van de Muur, het betekende ook de overwinning van het kapitalisme dat sinds die tijd bij gebrek aan tegenwicht echter dusdanig uit de hand is gelopen dat we intussen in een wereldwijde economische crisis zijn beland en het milieu naar de bliksem gaat. Want ongeremd kapitalisme staat niet los van het materialisme en het neoliberalisme dat de laatste decennia zo’n opgeld heeft gedaan. Iets waaruit sommigen pas de laatste jaren, zo niet de laatste maanden, een beetje wakker beginnen te worden. Van milieusceptici hoor je steeds minder, en terecht. Mensen als Rutger Bregman laten zien hoe verschillen tussen arm en rijk geheel uit de klauwen zijn gelopen en funest zijn voor de samenleving. Iemand als Thomas Piketty toont hoe de rijken nog rijker worden, juist door niets te doen. Ik hou niet van geweld en diefstal omdat ik niet geloof dat zoiets echt werkt, maar intussen zijn de kapitaalkrachtigen wel bezig Robin Hood wakker te schudden. Terwijl we vieren dat de Muur gevallen is – NS bood me al een enkeltje Berlijn aan voor € 25 – bouwen we nieuwe muren rond Fort Europa om onze rijkdom te verdedigen tegen anderen waarvan we vinden dat ze daar geen recht op hebben. En nu is het wachten op het moment waarop die muur valt.

Tear down the wall! Dat zong Pink Floyd in The Wall in 1979. Toen ging het niet over de Berlijnse Muur, maar over de psychologische muur waarmee we ons maar al te vaak beschermen tegen traumatische ongewenste herinneringen, die ook een deel zijn van onszelf. Je zou ook kunnen zeggen: de muur van het ego of ik, de muur in onszelf waardoor we niet tot heelwording in staat zijn. En ik geloof dat we niet verder komen als we niet eerst die innerlijke muren afbreken, en onze eigen angst en hebzucht onder ogen zien. Pas dan kunnen collectieve muren worden afgebroken en pas dan kan Europa bloeien.

  • Facebook
  • Twitter
  • NuJIJ
  • Print
  • PDF
  • Add to favorites

2 reacties op “De Muur”

  1. veronica gelauff zei:

    In mijn ogen een goed geschreven stuk “De muur”.
    En herkenbaar.
    Zeker ook het stukje over “de innerlijke muur”. ( al wordt mij niet helemaal duidelijk hoe dat nu precies zit met het “ego” en het “ik” en het onvermogen tot heelwording).
    De afgelopen jaren heb ik het weer eens mogen meemaken : hoe met de meest eigenaardige bewoordingen en argumenten ( en verbale geweldpleging ), die juist “spiritueel” moeten klinken een volgende ideologie gecreëerd en gebruikt wordt om een ander mens onder druk te zetten (“hetzelfde” te denken ), waar duidelijk is, dat in de “creatie” van de ideologie eigen ongewenste ondervindingen/frustraties en traumatische herinneringen de motor zijn.
    De ideologie van “het Hart” kan daarvan een voorbeeld zijn ; van een ideologie, die in werkelijkheid door een verward iemand wordt gedebiteerd, die in angst en hebzucht woorden als “het Hart” gebruikt om eigen doelen te bereiken, en dan ook zichtbaar door de mand valt, dan wel despotisch over andermans’ belangen heenwalst.
    In zeer eenvoudige bewoordingen : “Als de vos de passie preekt, boer pas op je kippen “.
    Dit geldt voor verschillende nivo’s van denken en waarnemen.
    Wakkerheid en onderscheid blijven geboden, ook en juist in het “spirituele spinnenwebnetwerk” ; wat, naar mijn bevindingen, al een weg op zich is, die niet gegaan kan worden zolang er angst en hebzucht in het spel is.

    Veronica Gelauff

  2. veronica gelauff zei:

    Vervolg reaktie “De Muur”.

    Met mijn betoogje van 30 december heb ik natuurlijk niet beoogd te beweren dat het Hart slechts een pomp is, die het bloed rondpompt. Sowieso spreekt een dergelijke mechanistische visie mij niet aan.
    Ook heb ik niet bedoeld te suggereren dat de schrijver van het stuk “De Muur” eigenlijk een despoot is.
    Niets van dat al.
    Daarom dit klein vervolg : In 2000 heb ik een alternatief en holistisch denkend gezondheidscentrum ertoe trachten te bewegen meer alert te zijn en aandacht te besteden aan het post-traumatisch-stress-syndroom. Een populaire en sinds enige tijd meer bekende aanduiding voor wat m.i. een complexe zielsaangelegenheid kan zijn, die niet iedereen aan wenst te gaan.
    Daarom dan ook dat Europa m.i. niet pas zal kunnen gaan bloeien als iedereen zo helder en welwillend is om eigen trauma’s te doorzien en innerlijke muren eens af te breken. Er zijn massa’s mensen, die die innerlijke muren ( die onder allerlei benamingen en argumenten opgetrokken worden ) ervaren, als een gerechtvaardigde vesting om zich te beschermen tegen “de boze buitenwereld” en het “kwaad”, dat altijd bij die ander te vinden is.
    Eerlijk gezegd doe ik dat zelf ook wel, zij het dat ik stelselmatig meer het gevoel heb met mijn mond vol tanden te staan t.a.v. alle psychologisch dan wel daadwerkelijk geweld waaraan ik vind bloot te staan, maar dat ik tegelijkertijd toch niet zo kinderachtig ben om alleen naar de boze buitenwereld te wijzen.
    En eerlijk is eerlijk : alleen maar een lieverdje ben ik ook niet, en in de Robin Hood, die wakker geschud wordt, herken ik wel iets van mijn eigen neigingen.
    Ik ben het dan ook wèl met de schrijver eens, dat het zinvol en raadzaam is de hand in eigen boezem te blijven steken. En temidden van alle geweld en op stukjes, waar muren afgebroken worden, kan er dan zeker ook groei en bloei ontstaan.
    Vanuit en in het eigen midden, waar ik mijn eigen angst en hebzucht heb leren onderkennen en weerstaan. Een waarachtig mededogen, bijvoorbeeld, in kleine daden omgezet
    Europa is echter te groot voor mij om te beheren.
    Met hartelijke groeten,
    Veronica

Reageer

XHTML: Je kan deze tags gebruiken: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>