S5

16 juni 2015

‘Voorgoed ongeschikt’ staat rood gestempeld op het briefje van 1 april 1966 met de uitslag van de keuring voor militaire dienst, ondertekend door luitenant-kolonel H.E. toe Laer, hoofd van de Indelingsraad. Met onderaan in kleine letters: ‘Indien u “voorgoed ongeschikt” of “tijdelijk ongeschikt” bent verklaard, kunt u hierover desgewenst inlichtingen inwinnen bij Uw huisarts.’ Het donkerbruine vermoeden dat ik afgekeurd was wegens gebrek aan geestelijke stabiliteit werd door mijn dokter bevestigd: volgens de gezondheidsclassificatie had ik een ‘S5’. Volgens sommigen was dat heel erg, want zo’n ‘gekkenbriefje’ zou een ernstige belemmering voor mijn toekomstige beroepsleven zijn, maar ik zat er niet echt mee en heb daar eigenlijk nooit wat van gemerkt. Bovendien waren er wegens de babyboom waarin ik geboren ben toch al veel te veel jongens voor de dienstplicht, dus zoveel stelde het niet voor.

Sommigen hebben er echt hun best voor gedaan om met een S5 afgekeurd te worden, maar dat was bij mij niet het geval. Ik liet het een en ander maar gelaten over me komen tijdens de keuring in de Oranje-Nassaukazerne in Amsterdam. Het was natuurlijk wel een beetje vernederend om je in je onderbroek door superieure heren te laten bekijken. De keuring was trouwens niet alleen lichamelijk, want ik herinner me ook een gesprek. Daarin trachtte iemand mij het nut van een leger duidelijk te maken door allemaal spulletjes, die zogenaamd van mij waren, van een tafel tussen ons weg te nemen, waarop ik echter niet veel meer wist te antwoorden dan ‘Tja…’ Ik moest maar weer terug naar mijn groep, maar er werd niet bij verteld waar die was, zodat ik even later ergens op een zaal morsesignalen zat te ontcijferen. Sommige jongens hoefden helemaal niet hun best te doen om een S5 te krijgen, en ik was daar een van.

Hoewel ik niet echt pacifistisch was en een oorlog zelfs iets romantisch vond hebben, zat ik er toch niet op te wachten om twee lange jaren van mijn jeugd aan de dienstplicht te offeren. Want de noodzaak van een leger – zoals vandaag de dag om de Islamitische Staat een halt toe te roepen – rechtvaardigde voor mij niet de daar heersende sfeer en manier van met elkaar omgaan. Schreeuw niet zo, en sta wat minder op jullie rangen en standen, behandel elkaar met respect. Ze wilden een ‘echte man’ van me maken, en dat vond ik toch echt een beetje te ver gaan. Terwijl ik nog niet eens wist dat ik een mietje was. Om soortgelijke redenen heb ik ook nooit lid van een studentencorps willen worden. Maar kennelijk zijn er toch veel mensen die er geen probleem mee hebben om – althans voordat ze gesneuveld zijn – respectloos behandeld te worden.

Ik heb zitten kijken naar een plaat van de Slag bij Waterloo, deze week 200 jaar geleden en een jaar nadat de Fransen de Oranje-Nassaukazerne hadden gebouwd. Daar vochten 140.000 militairen, waarvan aan de Franse kant 40.000 en aan de geallieerde kant (Verenigd Koninkrijk, Pruisen, Nederlanden, Hannover, Brunswijk en Nassau) 20.000 doden vielen. Als ik toen geleefd had zou ik waarschijnlijk gewoon mee hebben moeten vechten, en ik trachtte me voor te stellen hoe het was om me in die strijd te storten. Misschien was ik toen niet zo bang om dood te gaan, opgejut door kameraadschap, marsmuziek en een geloof in een mooi hiernamaals. Terwijl achteraf beschouwd de kans om te overleven net iets groter was, zij het wellicht met ellendige pijnen, amputaties en ziektes. Eigenlijk kan ik het me niet voorstellen in welke hel het lot van Europa toen is gekeerd door Napoleon te verslaan.

Oorlog is soms noodzakelijk, hoewel de val van de Muur heeft laten zien dat het soms ook best zonder kan. Denkend aan mensen die in oorlogen zijn omgekomen word ik stil en voel ik me wat schuldig met mijn S5. Onterecht, want kennelijk zijn voor overgevoelige typetjes als ik andere bestemmingen weggelegd.

Gepost in Maatschappij en politiek, Uit mijn leven