Zelfkennis

12 augustus 2009

Rond het wakker worden heb ik rugpijn. Gewoon voelen, die pijn. Alsof ik iets interessants meemaak en onderzoek. Wat voel ik nou eigenlijk? En waar voel ik het? Kan ik de pijn laten zijn wat het is? Kan ik die meestal onbewuste verkramping loslaten? Ja, dat gebeurt als ik het even laat gaan, me op die plek ontspan. Maar ontspannen is niet iets dat ik kan doen. Alleen aandacht helpt daarbij. Aandacht is warmte, de pijn wordt warm, gaat trillen en schokken, komt in beweging. Mind over matter. Mijn eigen lichaam is het meest evidente bewijs dat psychokinese bestaat.

Allemaal mooi en aardig. Nu weet ik wel waar de pijn zit, maar zodra die een beetje lijkt op te lossen vraagt een ander pijnpunt iets hoger in mijn rug aandacht. Het zijn net kinderen: ik óók! Eens per maand laat ik me door Prabhu behandelen, die me dan sommige punten zo heftig laat voelen dat ik me machteloos voel met al mijn mooie woorden over loslaten van identificaties en zo. Maar ook dan weet hij vaak, geassisteerd door mijn diepe uitademingen, de pijn op te lossen, in soms gloeiende warmte te laten versmelten met mijn lijf. Waarna ik zeker weet dat ik géén masochist ben.

Allemaal goed en wel. Maar wie of wat voelt nou eigenlijk de pijn? Waar is die waarnemer, die getuige van dit alles eigenlijk? Ik meen hem te kunnen betrappen in mijn hoofd, waar de lichtstralen van het beeld, de luchtgolven van het geluid en de sensatiegolven uit mijn lichaam lijken samen te komen. Maar als ik de waarnemer waarneem, neem ik dus niet de echte waarnemer waar, het echte bewustzijn waarin dit alles verschijnt. Ik zoek me al jaren suf, en kan mijn eigen bewustzijn niet eens vinden! Ik weet dat dat logisch is – het oog kan zichzelf nu eenmaal niet bekijken. Maar mijn verstand kan dat niet vatten, zoals het ook niet snapt dat het heelal oneindig diep is en je met een ruimteschip eeuwig door kunt blijven reizen.

Dingen horen nu eenmaal ergens te zijn, begrensd te zijn, hun vaste plek te hebben. Althans volgens het verstand. Dat kan met oneindigheid en eeuwigheid geen kant op. Evenmin met iets dat er wél is, maar dat tegelijk onvindbaar, niet te lokaliseren is. Zoals mijn eigen bewustzijn, dat de getuige is van dit alles, het subject dat ik ben. Misschien geeft dit wel het meest belangrijke verschil tussen psychologie en spiritualiteit aan. In de psychologische wereld draait alles om zelfkennis, terwijl het in de spirituele wereld onmogelijk is om jezelf te kennen. In de psychologie gaat het om vinden van jezelf, bij spiritualiteit om het verliezen van jezelf.