Klokkendans

24 oktober 2009

Vanavond is er weer werk aan de winkel. Dan moeten alle klokken een uur teruggezet worden. En omdat in steeds meer dingen klokken zitten, is het elk jaar weer meer werk. Van Friese klok tot en met mobieltjes en vaste telefoons, van thermostaat tot en met computers, van televisie tot en met stereo-installatie, ze moeten allemaal even wat extra aandacht hebben. Sommige klokken zetten zichzelf een uur terug, anderen steevast niet. En bij een enkele weet je niet wat er gebeuren zal, zodat daar morgen de klok wellicht een extra uur teruggezet blijkt te zijn. Na al dit werk betekent het wel dat ik een uurtje extra mag slapen, wat ook een troost is voor het feit dat er nu koude tijden gaan aanbreken. Dit in tegenstelling tot het voorjaar waarin ik graag een uurtje slaap inlever voor de in aantocht zijnde warme tijden.

In de jaren zestig moesten we er niet aan denken. Zomertijd! Dat was iets heel ouderwets en bovendien ging je toch niet zo kunstmatig met de tijd zitten knoeien? Maar toch zijn we er op 3 april 1977 weer mee begonnen. Toen was ik die nacht in gay-disco De Viking in Amsterdam, waar ik voor het eerst van dit magische wonder genoot, om uiteindelijk een uur eerder dan gebruikelijk met de nachtbus weer thuis in de Bijlmer te belanden. En de dagen erna was het ’s avonds opeens veel langer licht. Heerlijk! Dat was mijn moeder vergeten in de zomertijdloze jaren tussen de oorlog en 1977. Ze meende dat de zomeravonden in haar jeugd veel mooier waren, maar was vergeten dat de zon toen ook een uur later onderging…

Hoewel ik haar daar nooit over heb horen spreken, denk ik toch dat mijn Wijze Tante het daar volstrekt mee oneens was. Met het instellen van zomertijd bedoel ik. Want die maakt de tijd nog onnatuurlijker dan hij al is. Ze vond het überhaupt al wat zielig dat wij mensen horloges en klokken nodig hadden. Maar ja, zonder die dingen is het slecht horoscopen maken en astrologie was voor haar toch wel de Wetenschap der Wetenschappen.

Ja, tot 1892 hadden we een heel natuurlijke tijd: als de Zon op zijn hoogste punt stond was het 12:00 uur ’s middags. Deze zogenaamde werkelijke plaatselijke tijd was echter een beetje onhandig bij het samenstellen van dienstregelingen en spoorboekjes, en zo heeft men bedacht om de wereld in tijdzones te verdelen, waarbij de 24 uren van de dag werden uitgesmeerd over partjes van 15 graden, te beginnen bij Greenwich. Het gevolg is wel dat wij hier in Nederland – pak hem beet op 5 graden oosterlengte, terwijl we de tijdzone van 15 graden oosterlengte aanhouden, Central European Time – zo’n 40 minuten voorlopen op de werkelijke plaatselijke tijd. Pas om 12:40 uur staat de Zon op zijn hoogste punt. En in zomertijd doen we daar nog een uur bovenop en staat de Zon pas om 13:40 uur op zijn hoogste punt!

In de winter leven we dus een uur natuurlijker dan in de zomer. Dank zij onze klokken! Natuurlijkheid past denk ik ook beter bij de winter, want dat is wat mijn Wijze Tante noemt de tijd van abstractie, in tegenstelling tot de zomer, waar het tijd is voor concretie.  Voor mij betekent abstractie teruggaan naar de bron, het vinden van jezelf, introversie, en concretie het indalen in de materie, het verliezen van jezelf en extraversie. Eigenlijk zijn beide natuurlijk, horen ze als een soort ademhaling bij elkaar. En het is ook heel natuurlijk dat we dat ritme nog eens benadrukken door onze klokken ermee in overeenstemming te brengen. Zodat we onbewust toch juist dat doen wat goed voor ons is!

Maar de overgang blijft altijd even wennen. Want ik weet nu al dat Vriend morgenavond, als ik een half uur na middernacht mijn managerswerk in gay-disco Sweetweed in Second Life heb voltooid, zal roepen: “Eigenlijk is het al half twee hoor!”

Gepost in Diversen, Uit mijn leven