Eckhart Tolle – Een nieuwe aarde

Eckhart Tolle: Een nieuwe aarde – Dé uitdaging van deze tijd. Ankh-Hermes, paperback. 236 pagina’s, € 19,90

Sommige boeken zijn zo bondig en samenvattend dat ze andere werken bijna overbodig lijken te maken. Dat geldt ook voor dit boek van Eckhart Tolle, waarin eigenlijk alles staat wat nodig is voor het bewandelen van het spirituele pad. ‘De inspiratie voor de titel van dit boek,’ schrijft hij, ‘kwam uit een bijbelse profetie die nu actueler is dan ooit (…) en spreekt over de instorting van de bestaande wereld en over ‘een nieuwe hemel en een nieuwe aarde’. We moeten hier wel bedenken dat de hemel niet een plaats is, maar betrekking heeft op het innerlijke rijk van het bewustzijn. (…) Het collectieve menselijke bewustzijn is intrinsiek verbonden met het leven op onze planeet. ‘Een nieuwe hemel’ is het opkomen van een totaal veranderde toestand van het menselijk bewustzijn en ‘een nieuwe aarde’ is de afspiegeling daarvan in de stoffelijke wereld.’ (p. 26-27) Als dit gebeurt dan kan dat niet zonder geografische en klimatologische omwentelingen, waarvan we er nu al enkele meemaken.

Het ego: de huidige toestand van de mensheid is de titel van het tweede hoofdstuk, waarin hij het illusoire identiteitsbesef – het ego – ontmaskert en laat zien hoe dit door het verleden is geconditioneerd. Het ego identificeert zich met van alles en nog wat en is uiteindelijk nooit te bevredigen, ‘en dus blijf je op zoek naar meer; je blijft kopen, blijft consumeren.’ (p. 37) We identificeren ons vaak met wat we bezitten en met ons lichaam, wat erop neerkomt dat we ons vereenzelvigen met vorm en niet met het vormloze, met hebben in plaats van zijn. Om deze identificatie los te laten geeft hij als oefening mee je innerlijke lichaam, je levensenergie te voelen: ‘Het klinkt bijna als een paradox: als je je innerlijke lichaam voelt, ben je niet meer geïdentificeerd met je lichaam en ook niet meer met je verstand (…) het is ook een poort uit de gevangenis die het ego is.’ (p. 49) Ook de twee volgende hoofdstukken zijn gewijd aan het ego, dat ervan houdt om te klagen en verontwaardigd te zijn omdat het altijd méér wil, zich boven een ander wil verheffen. Spirituele zelfverwezenlijking wil echter zeggen ‘dat je duidelijk ziet dat wat je waarneemt, ervaart, denkt of voelt uiteindelijk niet is wie je bent, dat je jezelf niet kunt vinden in al die dingen die voortdurend voorbijgaan (…) Wat overblijft is het licht van het bewustzijn waarin waarnemingen, ervaringen, gedachten en gevoelens komen en gaan. Dat is Zijn, dat is het diepere, ware Ik.’ (p. 67)

Vanaf het vijfde hoofdstuk wijdt Tolle veel aandacht aan het pijnlichaam. ‘Je schrikt misschien als je voor het eerst beseft dat er iets in je zit dat geregeld emotionele negativiteit, ongelukkig-zijn nastreeft. Je hebt nog meer bewust zijn nodig om het in jezelf te zien dan bij iemand anders. Als het ongelukkig-zijn je eenmaal in zijn macht heeft, wil je er niet alleen geen eind aan maken, maar wil je zelfs andere mensen zich net zo ellendig laten voelen, zodat je je kunt voeden het hun negatieve emotionele reacties.’ (p. 116) Harde woorden, die echter pijnlijk herkenbaar zijn als je om je heen en naar jezelf durft te kijken. Zeker als je ziet hij wij collectief onze pijnlichamen voeden met negatief denken en persoonlijk drama, ook indirect via films, tv en de sensatiepers die er dankbaar gebruik van maken. Alleen Tegenwoordigheid kan je van het pijnlichaam bevrijden: ‘Niet het pijnlichaam maar de identificatie ermee dwingt je het verleden telkens opnieuw te beleven en houdt je in een toestand van onbewustheid (…) het kost helemaal geen tijd.’ (p. 144) ‘Als je het pijnlichaam voelt, moet je niet de fout maken te denken dat er iets mis is met je. Het ego is er gek op een probleem van jezelf te maken. Het weten moet gevolgd worden door ervaring.’ (p. 145)

Onbewuste mensen zijn gevangen in het ego, en vanaf hoofdstuk 7 Ontdekken wie je echt bent gaat de reis voorbij dat ego dat Tolle ook definieert als ‘een slechte relatie met het huidige moment.’ (p. 157) Hier herkennen we de auteur van De kracht van het Nu die zegt: ‘Het uitbannen van de tijd uit je bewustzijn is de uitschakeling van het ego. Het is de enige echte spirituele oefening.’ (pag 162) Immers er bestaat alleen een hier en nu, en dat te accepteren en je ‘niet verzetten is de sleutel tot de grootste kracht in het heelal. Daardoor wordt bewustzijn (geest) bevrijd uit zijn gevangenschap in vorm’ (p. 163) die immers altijd veranderlijk is en eens moet vergaan. We zijn geneigd om naar de vorm in plaats van het vormloze te kijken, naar de sterren in plaats van naar de lege ruimte: ‘Als je ooit een gevoel van ontzag kreeg wanneer je naar de ruimte keek, misschien zelfs een diepe verering voelde voor dit onbegrijpelijke mysterie, wil dat zeggen dat je een moment het verlangen om te verklaren en te benoemen hebt losgelaten, en je bewust bent geworden van niet alleen de objecten in de ruimte, maar van de oneindige diepte van de ruimte zelf (…) Het gevoel van ontzag komt niet voort uit het feit dat daar miljarden werelden zijn, maar uit de diepte die ze allemaal bevat.’ (p. 169) Onder het kopje Zo buiten, zo binnen staat dan ook te lezen: ‘Wanneer je je bewust bent van de ruimte (…) wordt het heelal zich bewust van zichzelf.’ (p. 170)

Aan de ontdekking van de innerlijke ruimte is het hele achtste hoofdstuk gewijd waarin boven het denken wordt uitgestegen, wordt waargenomen zonder te benoemen en het enige antwoord op de vraag ‘Wie ben ik?’ blijkt te zijn: bewustzijn, dat tijdloos en eeuwig is. In hoofdstuk 9 beantwoordt Eckhart Tolle vragen van mensen die op zoek zijn naar hun ware levensdoel, en in het laatste hoofdstuk Een nieuwe aarde noemt hij drie manieren waarop bewustzijn kan stromen: aanvaarding, plezier en enthousiasme die alle niet naast het ego kunnen bestaan. Jezus had het over de zachtmoedigen die de aarde zullen beërven, en dat zijn de mensen zonder ego. ‘Ze leven in de overgegeven toestand en voelen zo hun eenheid met het geheel en de Bron. Ze belichamen het ontwaakte bewustzijn dat alle aspecten van het leven op onze planeet verandert,’ besluit hij zijn boek. ‘Er ontstaat een nieuwe soort op de planeet. Deze ontstaat nu en jij bent die nieuwe soort!’ (p. 233) waarmee Tolle getuigt van een groot vertrouwen in zijn lezers en de toekomst. In het nu.

De Kaarsvlam, september/oktober 2007