De bermudadriehoek van talent

19 april 2025

De bermudadriehoek van talent. Dat boek van Simon van Teutem heb ik afgelopen week met rode oortjes uitgelezen. Niet omdat het een vrolijk boek is, integendeel, maar omdat ik eindelijk heb gelezen wat er nu eigenlijk in de Amsterdamse Zuidas allemaal gebeurt. Waarom word ik altijd depressief als ik er alleen maar naar kijk? Prachtige gebouwen die elkaar architectonisch de loef afsteken en waar het geld over de daken klotst. Terwijl ze niet eens in staat geweest zijn daar een behoorlijk treinstation te bouwen. Mocht je een eind aan je leven willen maken, ga dan daarheen, dan valt dat minder zwaar. Maar nu weet ik eindelijk wel wat daar allemaal gebeurt. En daar is weinig bij dat bijdraagt aan een wat betere en leefbare maatschappij. Integendeel. Er wordt juist talent vernietigd. Net als in Wall Street en de City of London. Vandaar de titel van dit huiveringwekkende boek. Met als bijtitel Hoe knappe koppen verdwijnen in betekenisloze banen. Maar hoe knap zijn die koppen als ze zich daar laten inluizen?

Ik zie wel eens advertenties van bedrijven zoals die in de Zuidas, en heb vaak geen flauw idee van wat daar eigenlijk wordt gedaan. Dat blijkt vooral management consulting, bankwezen en zakelijke advocatuur te zijn, onder vaak mystieke namen. Private equity? Die zoek ik op. Dat blijkt over het opknippen en doorverkopen van niet beursgenoteerde bedrijven te gaan. Ik heb mij daar altijd iets bij voorgesteld als het afstoten van de crediteuren- en het behouden van de debiteurenafdeling. Daar in de Zuidas verspillen gewiekste jongens – en ook meisjes – met niet de minste opleidingen hun talenten met het maken van Excelsheets en Powerpointpresentaties. Steeds hogerop, meer geld en status verdienen op de apenrotsen langs de ringweg en spoorbaan. Het heden steeds aan een toekomst opofferen. In die wereld stortte Simon van Teutem zich. Om te concluderen dat adviesbureaus als McKinsey, BCG en Bain zichzelf meesterlijk hebben gepositioneerd om zijn generatie te strikken.

Als je twijfelt aan een baan daar, word je vaak voorgehouden dat je altijd weer terug kunt. Maar dat gebeurt bijna zelden, want je went aan een royaal inkomen en je loyale vriendenkring. Door de worsten die je worden voorgehouden word je heel geleidelijk een slaaf in de loop der jaren. Met werkweken van tachtig uur of zelfs meer. In extreme gevallen wordt er tot diep in de nacht gewerkt om na een snelle douche thuis zonder slaap in de ochtend weer verder te gaan. Ik stel me daarbij iets voor als een eindeloze ontgroening in een studentenvereniging. Uiterst ongezond allemaal, en ik kan me niet voorstellen dat die jongens en meisjes een lang en gelukkig leven beschoren is. Bovendien wordt ethiek niet erg nauw genomen. Zo verleende McKinsey diensten aan corrupte regeringen in Maleisië, Zuid-Afrika en Rusland, zelfs nadat het de Krim had ingepikt. Het hielp de dictatuur China om burgers in de gaten te houden, terwijl het pas vier jaar geleden stopte met het verlenen van diensten aan de tabaksindustrie.

Het lijkt erop dat Simon van Teutem uiteindelijk de dans is ontsnapt, zij het wat aan de late kant. Ik ook, want ik moet bekennen dat ik ooit vier jaar werkte bij ABN Amro, toen nog Amrobank geheten. En dat vond ik nog leuk ook. Die lag toentertijd onder vuur wegens handel met het apartheidsregiem van Zuid-Afrika. “Wij handelen in geld,” werd ons altijd als excuus voorgehouden. Soms verlang ik terug naar de geborgenheid daar en de waardering die ik kreeg voor onder andere het opsporen van geld naar het buitenland dat niet was aangekomen. Vond ik leuk. Maar het voelde niet goed dat ik mijn studie niet had afgemaakt en stapte op, juist toen ik dreigde iets met hypotheken te gaan doen, want je moet natuurlijk wel bij tijd en wijle hogerop klimmen. Ik volgde mijn hart en ontsprong de dans, sans rancune. En dat lijkt een talent dat veel jongeren in die betekenisloze banen lijken te missen, en dat Simon van Teutem op het laatste moment toch nog in zichzelf heeft ontdekt. Je hart volgen, wat uiteindelijk het grootste talent is.

Gepost in Maatschappij en politiek, Uit mijn leven