Volkslied

9 december 2025

Ik ben nooit een fan geweest van volksliederen. Het woord alleen al doet me aan kroegen en stadions denken. Nationalisme is nooit mijn sterkste kant geweest, en de laatste jaren verdampen de laatste restjes ervan. Ik ben niet trots op mijn land. Oké, Nederland was het eerste land om het homohuwelijk te legaliseren en we zijn goed in waterwerken, zwemmen en fietsen. Maar in het algemeen vind ik het maar middelmatig allemaal. Niet echt iets om over te gaan zingen. Voor enkele dodenherdenkingen heb ik twee coupletten van het Wilhelmus uit mijn hoofd geleerd, maar ik vind het een onzinnige tekst, zeker als daarin de koning van Hispanje wordt geëerd. Vaak is de moraal van volksliederen in drie woorden te vatten. Eigen volk eerst.

Soms hoor ik volksliederen die veel mooier en melodieuzer zijn dan het onze. In Finland werd op 6 december onafhankelijkheidsdag gevierd. Een echt feest, waarvan ik al tientallen filmpjes heb gezien. Daar zijn ze echt trots op hun land, onder andere over hoe ze de Russen in de Winteroorlog (1939-1940) een halt hebben toegeroepen. Sisu ofwel volharding was het eerste woord dat Arthur me leerde. Ze gaan nu hun 1340 kilometer lange grens met Rusland met landmijnen beveiligen. Dat schijnt eigenlijk niet te mogen, maar gelijk hebben ze. Het was een eye-opener voor mij dat Arthur trots is op zijn land. Ik wist eigenlijk niets van Finland, niet veel meer dan dat het daar koud is, ze sauna’s hadden en dat de Kerstman er woonde. Hun volkslied kwam regelmatig in filmpjes voorbij.

Eigenlijk hebben ze twee volksliederen in Finland. Het officiële is Maamme (Ons land), met tekst van Johan Ludvig Runeberg, in het Zweeds geschreven en later vertaald in het Fins. Maar stukken mooier en minder zelfverheerlijkend vind ik het onofficiële Finlandia-hymni, wat een onderdeel is van Jean Sibelius’ symfonische gedicht Finlandia, waaraan later tekst is toegevoegd. Die versie meen ik ook het meest te horen op de filmpjes die ik tegenkom.

O Finland, zie, jouw dag begint te dagen,
de dreiging van de nacht is al verdreven, 
en de leeuwerik van de ochtend zingt in de glans, 
alsof het hemelse gewelf zelf klinkt. 
De machten van de nacht worden overwonnen
door het licht van de ochtend, 
jouw dag begint te dagen, o vaderland.

Diep ontroerd was ik door OneViolin waar een knaap het lied op zijn viool speelt. Hij staat op een besneeuwde berg en aan zijn voeten strekt het Finse landschap met zijn wouden en meren zich tot de horizon uit. Dit is liefde voor je land! Niet zozeer voor de Kerstman, sauna’s, Nokia, Linux, Moomins, Angry Birds en koffie, maar liefde en dankbaarheid voor de natuur, voor de grond waarop je wandelt en leeft. Daar waar je je thuisvoelt, samen met de natuur. Een hymne die vaak door Finnen wordt gezongen bij speciale gelegenheden zoals herdenkingen. Volksliederen hoeven niet pompeus en theatraal te zijn, maar kunnen gewoon een serene blijheid uitstralen. Ik wist niet dat ook dit mogelijk was.

Gepost in Muziek