Eindeloos bewustzijn
6 februari 2008
Laat al het bloed uit je hersenen lopen zodat er geen enkele elektrische activiteit meer te meten is, en je hebt kans op een verruimd bewustzijn, inclusief helder denken, emoties en herinneringen, ‘wat een veel groter werkelijkheids- en waarheidsgehalte lijkt te hebben dan datgene wat men dagelijks in zijn waakbewustzijn meemaakt.’ Aldus Pim van Lommel op pagina 126 van zijn boek Eindeloos bewustzijn, dat ik onlangs heb gelezen. Met andere woorden: de helderheid van bewustzijn lijkt omgekeerd evenredig te zijn met hersenactiviteit. Ik concludeer daaruit dat hersenen het bewustzijn niet produceren, maar het juist beperken tot een voor dit aardse leven hanteerbare vorm. Want het echte bewustzijn, waarvoor geen hersenen nodig blijken te zijn, is eindeloos. Non-lokaal, zoals dat mooi heet, en omdat het overal is, is het niet te meten. Meten doe je in de grofstoffelijke wereld waar je dingen kan pakken, op een weegschaal kan leggen, in reageerbuizen kan stoppen, onder spanning kan zetten. Met iets dat overal aanwezig is wordt dat lastig en uiterst irritant voor de wetenschappers, die heel graag het bewustzijn in een hersenpan willen inblikken. Nu dat niet lukt maken ze de gekste noodsprongen zoals het ontkennen van bewustzijn, of het reduceren daarvan tot een illusie. Hoe ik me zo’n ontkenning of illusie moet voorstellen zonder bewustzijn is me echter onduidelijk.
Aanleiding van Van Lommels boek was zijn onderzoek naar bijna-dood ervaringen of BDE’s, dat in december 2001 is gepubliceerd in The Lancet. Het was hem namelijk als cardioloog opgevallen dat mensen na een hartstilstand soms herinneringen hadden aan de periode waarin zij niet alleen buiten bewustzijn waren, maar ook hun hersenen geen enkele activiteit meer vertoonden. Dezelfde ervaringen waarover in eerdere decennia Elisabeth Kübler-Ross en Raymond Moody schreven. Ervaringen die veel meer blijken voor te komen dan men aanvankelijk dacht, omdat velen er liever over zwegen. Niet alleen omdat ze moeilijk onder woorden zijn te brengen, maar ook uit angst om uitgemaakt te worden voor fantast of nog erger. Maar als je er bewust en systematisch naar gaat vragen blijken bij Van Lommel 62 van de 344 patiënten, ofwel 18% van hen, zo’n ervaring te hebben gehad. Een ervaring die hij helder definieert en scoort aan de hand van tien kenmerken 1 besef dood te zijn, 2 positieve emoties, 3 uittredingservaring, 4 bewegen door een tunnel, 5 communicatie met ‘het licht’, 6 waarneming van kleuren, 7 waarneming van een ‘hemels landschap’, 8 ontmoeten van overleden vrienden en familie, 9 levensterugblik (‘schouw’) en 10 ervaring van een grens. Te mooi om waar te zijn allemaal, maar toch iets om heel serieus te nemen. Vooral omdat keihard is aangetoond dat mensen zich dingen kunnen herinneren die ze zich niet zouden kunnen herinneren omdat ze ten tijde van de betreffende gebeurtenissen hersendood waren.
De ‘wetenschappers’ van Skepp en grootinquisiteur Renckens van de Vereniging tegen de Kwakzalverij vinden het natuurlijk onzin allemaal. Ook hier een tunnelvisie, alleen zonder BDE. Want volgens hen bepaalt de wetenschap wat kan en niet kan, en niet de werkelijkheid zelf. Uit angst voor het onmogelijke verzinnen ze dan allerlei verklaringen voor deze onbegrijpelijke ervaringen. En Van Lommel heeft die allemaal gewogen en te licht bevonden. Fysiologische of medische oorzaken zoals zuurstoftekort konden BDE’s niet verklaren. Evenmin konden oorzaken op psychologisch terrein, zoals doodsangst, of op farmacologisch gebied, zoals medicatie, gevonden worden. Maar hoe kunnen BDE’s dan wel verklaard worden? Daarnaar op zoek worden we in het boek meegenomen op een reis door de wereld van de kwantummechanica en de hersenen, die diepzinniger besproken worden dan in menig populair new-ageboek of -tijdschrift. Zo hebben we, als we het kwantumverschijnsel verstrengeling – ver van elkaar verwijderde deeltjes hebben weet van elkaars gedrag – toepassen op bewustzijn, een verklaring voor telepathie.
De meest centrale rol bij dit alles speelt de non-lokale ruimte, ook uit de wereld van de kwantummechanica. Hiermee kan ontzettend veel verklaard worden, want het is dezelfde ruimte die Ervin Laszlo het Akasha-veld noemt, waarin alle kennis en een eindeloze hoeveelheid informatie ligt opgeslagen. Het is dat veld van volle leegte waarin alles overal tegelijkertijd lijkt te gebeuren, en onze hersenen zijn een interface waardoor wij daarmee in contact zijn. Want het is ‘nog steeds een onbewezen hypothese dat bewustzijn en herinneringen exclusief in onze hersenen worden geproduceerd en opgeslagen,’ zoals Van Lommel op pagina 167 zegt. Contact met overleden mensen, intuïtieve gevoeligheid, waarnemen op afstand, genialiteit, psychokinese, telekinese en teleportatie – het zijn net als telepathie allemaal verschijnselen die met het non-lokale paradigma verklaard kunnen worden. Waarvan volgens mij mystici in hun eigen poëtische taal door de eeuwen heen hebben getuigd. Een paradigma dat wegens zijn ethische en praktische consequenties niet vrijblijvend is. Omdat we heel anders over leven en dood moeten gaan denken. Omdat dood niet meer het einde is, en zelfs een begin kan zijn van een verruimd, helder bewustzijn. Wat we daarvoor moeten doen is heel goed opletten, alert zijn op het moment dat we sterven. Dat wil ik meemaken!
Terwijl ik dit schrijf wordt er gebeld en staat de postbode voor de deur met een pakje. Geen flauw idee wat het is. Het komt van uitgeverij Kok ten Have en bevat een gratis recensie-exemplaar van een boek, zoals dat wel vaker ongevraagd aan mij wordt toegestuurd. Het heeft de titel Eindeloos bewustzijn…
Gepost in Spiritualiteit
