Studentenstad

23 augustus 2008

Vriend heeft me Groningen laten zien. Twee dagen hebben we lange wandelingen gemaakt door deze grote stad aan de andere kant van the middle of nowhere. Vroeger ben ik daar wel eens een paar uur vluchtig geweest, maar Vriend heeft er tussen 1962 en 1979 op verschillende adressen gewoond. Bij een hospita met wie hij vaak thee moest drinken, in een studentenflat die inmiddels afgebroken blijkt te zijn. Met zijn vriend in de rode buurt in het oosten van de stad, die bestaat uit zo’n twintig vier-onder-een kapwoningen van rode bakstenen en rode dakpannen, en in een pandje in het zuiden van de stad dat een vriend had gekocht en aan hen verhuurde. Vriend studeerde sterrenkunde, medicijnen en later muziek, zodat hij me veel kon laten zien van waar het wetenschappelijke en culturele leven in Groningen zich vroeger afspeelde.

Het centrum is heerlijk rustig, dankzij een verkeerscirculatieplan dat het verkeer ook echt doet circuleren, want je kan met de auto niet dwars door het centrum naar een andere aangrenzende wijk gaan. Dat voorrecht is aan de vele bussen voorbehouden. En aan de fietsers waarmee je in Groningen overspoeld wordt, ook omdat ze nergens zo veel over de stoep fietsen als hier. Het prachtig gerestaureerde Centraal Station van architect Gosschalk is helaas half verdwenen achter een half bovengrondse fietsenstalling, en het is godzonde dat ook door omliggende gebouwen dit monument veel te weinig tot zijn recht komt. Slim aangelegd is het moderne museum, in het water er schuin tegenover, waarmee fietsers een extra brug hebben. Vriend haat dat moderne museum, niet eens omdat het lelijk zou zijn, maar omdat het op de verkeerde plek staat. Zelf ben ik al blij dat het in pastelkleuren is geverfd, en ik geen migraineaanval krijg van de drukte en schreeuwerige aandacht die moderne gebouwen nogal eens willen uitstralen, alsof ze door reclamebureaus zijn ontworpen.

Studenten! Nergens in ons land lijkt een stad zo gedomineerd door studenten als hier. Je ziet natuurlijk ook nog wel andere mensen, maar het is duidelijk dat hier alles draait om het studerende volkje. Aan de Grote Markt heeft het corps kennelijk haar eigen gebouw, waarvan het balkonterras gevuld is met levendigheid van drinkende en rokende studenten in allerlei soorten kledij. Nostalgisch vertelt Vriend over hoe het studentenleven vroeger was, toen je toch echt geacht werd in pak naar college te gaan. We hebben door het aangrenzende Haren gewandeld waar de professoren woonden. We hebben oude gebouwen bekeken waarin hij college en practicum had, maar die inmiddels letterlijk in de schaduw vallen van overdonderende gebouwen van een gigantisch medisch complex dat zowat tien procent van de oppervlakte van de hele stad lijkt op te slorpen. En natuurlijk het fantastisch mooie hoofdgebouw van de Rijksuniversiteit aan de Broerstraat dat een weemoedig verlangen oproept naar de tijd waarin wetenschap nog zuiver was en studenten als de bloem der natie werden beschouwd. En diep in mijn hart vind ik nog steeds dat het zo hoort. Zoals in de Renaissance kunst en wetenschap door mecenassen werden gefinancierd, zou zouden we ook met studenten moeten omgaan die zich het beste ontplooien in vrijheid, los van commerciële banden en financiële verplichtingen.

Of ik zelf goed genoeg geweest zou zijn om aan zo´n echte universiteit toegelaten te worden, betwijfel ik. En natuurlijk liep het wel eens uit de hand, zie de prachtige serie Brideshead revisited. Maar dat hoort er allemaal bij. Sinds de democratisering van het onderwijs in de jaren zestig is het alleen maar erger geworden, zodat ik er geen spijt van heb dat ik me daar indertijd nooit zo voor heb ingezet. Toen was studeren nog leuk, en ik vraag me af of studenten anno 2008 nog evenveel van het leven genieten als in 1968. Opgejaagd door hoge kosten, ingepast in commerciële projecten word je als product op de Grote Markt gezet. Maar gelukkig kan je daar heerlijk bij De Drie Gezusters op het terras zitten genieten. En als je even in nostalgische weemoed wil zwelgen moet je daar ook eens binnen kijken, hoe mooi alles in art deco is ingericht. Studenten, ik hou van die wereld. Ja, mijn hart klopt wat elitair. Als die tijd van vroeger weer eens zou terugkomen… Dan wil ik graag nog een leven incarneren om dat mee te maken.