Bullshit management

Date 19 juni 2011

Management maakt meer kapot dan je lief is. Deze woorden circuleren steeds in mijn hoofd na het lezen van het boekje Bullshit Management van Jos Verveen. Dat was echt genieten. Omdat hij eigenlijk niets anders schrijft dan wat ik zelf – en met mij veel anderen – al jaren aanvoelen maar steeds niet durven en mogen zeggen: management is maar al te vaak onzin. Aldus concludeert deze ondernemer en raadslid voor D66 in Rotterdam, na een opleiding bedrijfskunde aan de Erasmus Universiteit en vijftien jaar in de organisatie- en communicatieadviesbranche gewerkt te hebben. Management bestaat sinds 1911 toen Frederick Winslow Taylor The Principles of Scientific Management publiceerde. Zijn idee was dat organisaties machines waren die je kon besturen door aan knoppen te draaien, waardoor je het gedrag van mensen beïnvloedt en zo de productiviteit verhoogt. Want ook toen ging het al om het maken van zoveel mogelijk productie en winst. Ook passeren Elton Mayo met aandacht voor menselijke drijfveren en Michael Porter als grondlegger van de strategie de revue in dit boek, dat besluit met een uitgebreide bullshitwoordenlijst van Aanvliegroute tot Zelfsturende teams. Maar na honderd jaar is het wel genoeg geweest.

Management werkt gewoon niet. En managers werken ook niet echt, want dat zijn de denkers die – ver verheven boven de werkvloer – van alles zitten te bepalen wat anderen moeten doen. Dat heet dan het ontwikkelen en implementeren van beleid ‘in plaats van dat handelen aan het moment en aan de inschatting van de mensen zelf over te laten.’ Waarover Verveen verder schrijft: ‘Het ontwikkelen van beleid is hét signaal dat de organisatie niet in het hier en nu denkt en handelt (…) hét instrument is om de menselijke creatieve geest tot stilstand te brengen.’ Met als gevolg dat de groei omgekeerd evenredig is aan de hoeveelheid management. ‘Hoe meer managers, hoe lager de productiviteit en hoe minder innovaties!’ citeert hij innovatie-econoom Alfred Kleinknecht van de TU Delft. Geen wonder dus, want hoe meer anderen bepalen wat je moet doen, hoe minder ruimte er overblijft voor eigen intuïtie en creatieve ideeën, wat zich zeker wreekt als de werkelijkheid zich niet houdt aan wat je op je powerpointdia had voorgespiegeld. Eigenlijk is management een soort moderne slavendrijverij, zij het dan nog niet fulltime, maar dat komt nog wel.

Het lijkt erop dat je de economie het beste kan redden door het management op te heffen. Natuurlijk zullen managers zeggen dat alles zonder hen op een chaos uitdraait, terwijl in werkelijkheid de huidige chaos juist door hen zelf is veroorzaakt. Niemand die meer van zijn vak kan en mag houden. Managers realiseren zich niet ‘dat het in de economie uiteindelijk draait om mensen die doen wat ze belangrijk vinden,’ zoals professor Arnold Heertje zegt. Sinds Taylor draait management om steeds meer productie en winstmaximalisatie en laat iedereen meer en meer de oren naar stakeholders, aandeelhouders en klanten hangen, waarbij men steeds meer uit het oog verliest wat men zelf vindt en wil. Wie doet zijn werk nog met liefde? ‘Keer op keer blijkt dat voor de meeste mensen werken een levensvervulling is. Dit betekent dat ze naar vermogen hun talenten willen inzetten en een zo goed mogelijk resultaat willen bereiken. Targets, bonussen en zelfs ook deadlines maken dit kapot en daarom moeten ze er direct uit. Het is veel beter als we gewoon weer ons best gaan doen!’

Het is een gotspe dat management vaak ook nog een wetenschappelijke status heeft. Want als er ergens niet bewezen is dat het werkt, is het wel daar. Zoals Verveen zegt: ‘Zo’n 80 to 90 procent van alle fusies, overnames, reorganisaties, cultuur-, gedrags- en organisatieveranderingstrajecten mislukt.’ Wat ook logisch is, want hoe kan iets leven zonder hart, zonder ziel? Hoe kan ik prettig werken als mijn baas mijn eigen werkwijze, samen met mijn eigen ideeën en initiatieven beleidsmatig ondermijnt? Of nog erger: mij ook dáárin wil managen? In plaats van me te vertrouwen omdat ik meer dan hij ervaring op de werkvloer heb? Waarmee ik bij de kern van management kom: een pathologische controledwang, een wantrouwen uit angst om controle te verliezen. Waarmee we weer terug zijn bij het ego, het ik dat zich versterkt en verhardt en alle touwtjes in handen wil hebben en houden. In de grond zijn managers eigenlijk hele zielige mensen, waarmee je medelijden zou moeten hebben om hun krampachtige, uitputtende levensstijl. Misschien komt dat allemaal wel voort uit hun frustratie dat ze nooit een behoorlijk vak hebben geleerd.

  • Facebook
  • Twitter
  • NuJIJ
  • Print
  • PDF
  • Add to favorites

5 reacties op “Bullshit management”

  1. Peter van Rietschoten zei:

    Ondernemingen met meer dan zeven medewerkers moeten managementbelasting gaan betalen of/en ondernemingen met zeven of minder koppen krijgen taxreductie. Voorts moeten alle innovatiemanagers (???) en hun adviseurs een bezigheidsomscholing gaan volgen in de vorm van zes maanden ft werken in een abbatoir. Ten slotte dient het bovenstaande ook onverwijld en onverkort te worden toegepast op het openbaar bestuur.

  2. Peter Woninck op Facebook zei:

    De spijker weer geheel op de kop geslagen Satyamo. Ik heb ooit 25 jaar gewerkt bij een grote bank. Fusies te over, wat rest is steeds duurdere bankdiensten, slechte service, woekerpolissen en personeel dat bang is dat dit de laatste fusie is die ze overleven. Maar ja de hypotheek moet worden betaald dus ze moeten wel. Zo wordt het leven een gevangenis.

  3. Geert zei:

    Ik zie het toch een klein beetje anders. Ik vind het verhaal over bullshit-management veel te zwart-wit. Het kan echt ook anders!

    Ik leerde op een cursus ooit: “managen is keuzes maken”. Als dat zo is zijn we natuurlijk altijd bewust of onbewust onszelf en anderen te managen. Als medewerker of als leidinggevende.

    Wat we echt nodig hebben om te innoveren, zijn niet de bestaande modellen en (productie)middelen; het is de kracht van mensen! Unieke individuen die het lef hebben hun eigen ideeën uit te dragen. Mensen die de innerlijke rust en de helderheid van geest hebben om te zien wat goed is en te doen wat nodig is.
    Leer te luisteren naar je innerlijke stem, zegt management-goeroe Stephen Covey. Het helpt je jouw binnenkant en jouw buitenkant met elkaar in overeenstemming te brengen, om écht te zijn. Om dat te bereiken, moet je onder ogen zien wat jouw belemmeringen zijn, moet je contact maken met je eigen kracht, maar ook met je eigen kwetsbaarheid. Pas dan kun je je talenten en je innerlijke kracht volledig benutten en leven en werken met bezieling, en daarmee anderen inspireren en motiveren, aldus Covey.

    Hij noemt acht hoofdprincipes.

    De eerste drie zijn ik-gericht
    1. Wees proactief; Realiseer je dat je zelf in staat bent om je leven vorm te geven.
    2. Begin met het einde voor ogen; Denk na over waar je heen wilt met je leven. Ontwikkel een helder beeld van je bestemming.
    3. Begin bij het begin: Zorg dat je de belangrijkste dingen niet de dupe laat worden van allerlei urgente, maar onbelangrijke dingen.

    De volgende eigenschappen gaan over het samenleven en samenwerken met andere mensen.
    4. Denk in termen van winnen/winnen; Wederzijdse afhankelijkheid, échte samenwerking, wordt geboren als je niet denkt in termen van concurrentie, maar van gezamenlijk winnen. Concurrentie hoort thuis in de markt, zegt Covey, niet binnen bedrijven of binnen gezinnen.
    5. Probeer eerst te begrijpen, dan begrepen te worden; Als we elkaar werkelijk begrijpen, dan zullen we creatiever worden in het oplossen van gezamenlijke problemen.
    6. Werk Synergetisch; Waardeer de onderlinge verschillen die er zijn en gebruik ze om tot betere resultaten te komen dan je alleen zou kunnen bereiken.

    En nog twee ‘rest-eigenschappen’.

    7. Hou de zaag scherp; Periodieke vernieuwing van lichaam en geest zorgt ervoor dat je de andere eigenschappen kunt blijven ontwikkelen.
    8. Ontdek je innerlijke stem en inspireer anderen hun innerlijke stem te vinden.

    Zijn zoon heeft het ook begrepen denk ik. Zijn kernwaarde: speed of trust; de kracht van vertrouwen.

    Het kan dus wel denk ik. Zie mijn weblog http://www.covey.web-log.nl

  4. Sandra zei:

    Een column naar mij hart, Satyamo! Ik ben “leidinggevende” maar geef eigenlijk geen leiding, ik reageer gewoon van moment tot moment en soms néém ik de leiding als er dingen besloten moeten worden. Omgekeerd heb ik zelf een bloedhekel aan de marketingplannen en budgets die ik moet indienen. Dat is de laatste 10 jaar enorm toegenomen. Die wekken inderdaad de illusie dat het allemaal maakbaar en beinvloedbaar is, en mijn ervaring is nu juist dat het dat niet is. Het is beslist niet zo dat als je resultaat X wilt bereiken, dat dat gebeurt als je inspanning Y met intensiteit Z levert. Op papier, ja, in de praktijk, nee. 99% van mijn werk doe ik “op gevoel”.

  5. Mayra zei:

    Naar aanleiding van het boek van Jos Verveen ‘Bullshit Management’ ben ik ook geïnspireerd geraakt. Aangezien ik voor Reed Business Events werkt, leek het me dan ook leuk een congres daarop te baseren.
    Samen met Jos Verveen zijn we aan de slag gegaan en het is gelukt. 6 december organiseren we de masterclass Bullsh!t Management.
    Zie: http://www.reedbusinessevents.nl/bullshitmanagement

Reageer

XHTML: Je kan deze tags gebruiken: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>