Harry Potter

21 juli 2011

Dinsdagavond de finale van het Harry Potter-epos gezien. In 3D, dus iedereen had een brilletje op. Die extra dimensie is wel verdiend aan het slot van dit lange avontuur dat velen jarenlang heeft beziggehouden. En ook mij dus, want alle zeven delen staan keurig in mijn boekenkast. Net als het werk van Marten Toonder behoort het bij de hedendaagse klassieken, die eigenlijk iedereen zou horen te kennen. Maar gisteren was het dus afscheid nemen. En nu niet verder lezen als je niet wil weten hoe het afloopt allemaal! Ik zag hoe Harry, Hermelien en Ron uiteindelijk met hun talrijke trouwe vrienden het ultieme kwaad, Voldemort, hebben verslagen. Wat is er de afgelopen jaren niet gespeculeerd over de afloop van deze kruistocht! En wat getuigt de populariteit van dit verhaal niet van onze hang naar tovenarij en magie, waarvoor in ons alledaagse materiële en rationele leven vrijwel geen plaats meer is! Het is niet voor niets dat ook andere boeken en films zoals In de ban van de ring zo gewild zijn, en dat computergames vol zitten met de meest onmogelijke en fantastische wonderwerelden, die gelukkig niet uit te roeien zijn.

Ontroerend en spannend is de scene waarin Harry in het bos zijn dood tegemoet gaat, bewust bereid om te sterven. Voor mij ligt hierin een van de belangrijkste boodschappen van het verhaal: je kan eigenlijk pas echt leven als je de dood onder ogen durft te zien. En sterven is nodig in dit plot, want Voldemort heeft zijn ziel in zeven gruzielementen verstopt, en zal pas verslagen zijn als die allemaal zijn vernietigd. En het laatste gruzielement zetelt in Harry zelf, wat ook verklaart waarom hij soms door de ogen kan kijken van Hij-Die-Niet-Genoemd-Mag-Worden ofwel Jeweetwel. Het kwaad wil alles bezielen opdat het daarmee onsterfelijk wordt, maar legt het uiteindelijk af tegen iemand die bereid is zichzelf te offeren. In anderen voortleven, een erfenis nalaten, is dat niet maar al te vaak de manier waarop we aan onze sterfelijkheid willen ontsnappen, opdat we niet vergeten worden? Is zelfs onze behoefte om in het onuitroeibare geheugen van het internet te blijven voortbestaan geen poging om aan deze vergetelheid te ontsnappen?

Harry belandt in een mistige schijndode tussenwereld – het is opvallend dat hij daar geen bril draagt – en snapt niet dat hij niet dood is. Hij ontmoet de overleden Perkamentus, die hem vertelt dat hij niet dood is juist omdat hij zich niet heeft verdedigd. Maar hoe nu verder? ‘Heb geen medelijden met de doden, Harry,’ zegt zijn vroegere leraar. ‘Heb medelijden met de levenden, en vooral met degenen die leven zonder liefde. Door terug te keren zul je er misschien voor kunnen zorgen dat minder zielen verminkt worden en minder gezinnen verscheurd. Als je dat een waardig doel lijkt, nemen we voorlopig weer afscheid.’ Maar Harry wil nog één ding weten: of dit allemaal echt is, of dat het zich alleen maar in zijn hoofd afspeelt. ‘Natuurlijk speelt het zich in je hoofd af, Harry,’ zegt Perkamentus, ‘maar waarom zou dat in ’s hemelsnaam moeten betekenen dat het niet echt is?’

Teruggekeerd tot de levenden houdt hij zich dood totdat, op initiatief van Marcel Lubbermans die iedereen aanvuurt de strijd aan te gaan, het moment suprême gekomen is. In de puinhopen van Zweinstein doodt Harry uiteindelijk met een laatste ‘Avada Kedavra!’ Voldemort, na zeven jaren van bloedige strijd waarin veel mensen zijn omgekomen. We zagen Harry opgroeien van klein jongetje tot volwassen knaap, leerden zijn toverkunsten en zwerkbal, lieten ons overspoelen door archetypen die overal verborgen waren, werden achtervolgd door mensen in schilderijen aan de muren, droegen toverstokken en onzichtbaarheidsmantels, lieten ons leiden door sluipwegwijzers en verplaatsten ons met behulp van viavia’s en haarden, of verschijnselden en verdwijnselden. Zelden heb ik een zo’n fantasierijke wereld aangetroffen! En nu is het afscheid nemen van Perkamentus, Sneep, Sirius, Anderling, Sneep, Remus, Dobby, Vilder, Marcel, Fred en George, Hagrid, Voldemort, Bellatrix, Malfidus en heel veel anderen. Waaronder Loena Leeflang, die juist om haar gekke mafheid een van mijn lievelingspersonages is. Een sprookje was het, ook voor Joanne Rowling zelf, die in een café, levend van de bijstand, het begin van dit avontuur schreef dat de hele wereld zou veroveren. Maar hoezeer dit ook een sprookje is dat zich alleen in onze hoofden, op papier en op het doek afspeelt, het is daarom niet minder echt. Integendeel.

Gepost in Spiritualiteit, Uit mijn leven