Uit balans

Date 15 augustus 2011

Boekhouden is voor mij altijd een beetje mysterieus geweest. Zoals zoveel mensen die zich daarmee bezighouden snap ik het wel en tegelijk ook weer niet. Neem nou een balans, met aan de linker- of debetzijde keurig je bezittingen en aan de rechter- of creditzijde keurig je schulden. En als het meezit staat aan de rechterkant ook nog het verschil tussen bezittingen en schulden, ofwel het vermogen. Dat bedrag moet overblijven als je je bedrijf opheft door al je bezittingen te verkopen, je schulden te betalen. Die bezittingen en schulden kun je in allerlei soorten opsplitsen, waarop je mooie formules kan loslaten die dan iets zeggen over je bedrijf, zogenaamde kengetallen als solvabiliteit en liquiditeit of quick ratio. Dat ziet er allemaal hartverwarmend mooi uit, maar hoewel ik het begrijp snap ik het toch niet echt.

Dat met die bezittingen aan de linkerkant, daar kan ik me duidelijk iets bij voorstellen. Dat zijn dingen die je hebt, die je kan zien, die je pakken. Een fabrieksgebouw stáát er gewoon, je vrachtwagen staat er heel concreet en trots bij, je computers doen hun best en in de la van je kassa ligt geld. Maar wat moet ik me voorstellen bij de rechterkant van de balans, de schulden en het vermogen? Dat is helemaal niet zo concreet als het tastbare bezit aan de linkerkant, want een mix van afspraken en beloftes, toezeggingen en vertrouwen. Als ik de balans zo bekijk lijkt het wel alsof de debetkant real life vertegenwoordigt, en de creditkant over virtual reality gaat. Begrippen als schuld of bezit zijn denkconstructies waarvan je je kan afvragen of die iets met de werkelijkheid te maken hebben. En als je in een balans met debet en credit zit te rekenen, vraag ik me af of je dan niet appels met peren zit te vergelijken.

En dat niet alleen. Het ene wordt vaak als positief beschouwd en het andere als de negatieve keerzijde ervan. Vaak heb ik boekhouders achter hun computerscherm zien puzzelen of bedragen nu positief of negatief moesten worden ingevoerd in hun grootboeken of journalen. Maar gelukkig bieden wat vuistegels hulp: kosten zijn altijd debet, maar vraag me nu even niet waarom. Want het is niet verwonderlijk als je in de war raakt omdat real life dan ook nog als een soort negatieve virtual reality wordt beschouwd en omgekeerd. Zo zegt onze boekhouding hoe we al met dualiteit zijn opgegroeid. Alsof negativiteit méér is dan een gedachteconstructie, waar je weliswaar leuke praktische dingen mee kunt doen, maar die daarom nog niet op real life betrekking hoeft te hebben.

In mijn middelbare schooltijd puzzelde ik me suf over hoe een negatieve koe eruit zou zien. Het skelet en de ingewanden aan de buitenkant en de kop in zijn buik? Met kleuren die tegengesteld zijn aan die van het origineel? En als die koe in de wei stond, moest dan niet alles wat koe was eigenlijk wei worden en omgekeerd? Ik kwam er niet uit. Van het getal i, de wortel van -1, heb ik ook nooit wat begrepen. Hoewel ik wel moet toegeven ooit in een computerprogramma met vier dimensies gewerkt te hebben, dus onvoorstelbare dingen kunnen daarom nog wel praktisch bruikbaar zijn. Wat niet wegneemt dat negativiteit niet echt bestaat omdat de werkelijkheid niet-twee is, en alle dualiteiten hersenspinsels zijn. Ik kan wel iets als negatief interpreteren of het zo voelen, maar daarmee is het nog niet zo.

Kennelijk blijkt een balans toch in staat te zijn totaal verschillende dingen tegen elkaar af te wegen. Dat het daarbij alleen over geld gaat blijkt een droom. In de rechterschaal ligt namelijk iets onvergelijkbaar anders dat niet in geld is uit te drukken: vertrouwen. Dat hebben politici en banken verspeeld, dat wordt duidelijker dan ooit te licht bevonden. Want het gaat niet aan om op de pof mooi weer te spelen en volgende generaties met de consequenties daarvan op te schepen. Het is natuurlijk nooit goed te praten, maar wel heel verklaarbaar en begrijpelijk als jongeren daartegen in opstand komen met alle gevolgen van dien. Want alles zoekt uiteindelijk evenwicht, ook onze balans. Of we het leuk vinden of niet.

  • Facebook
  • Twitter
  • NuJIJ
  • Print
  • PDF
  • Add to favorites

Reageer

XHTML: Je kan deze tags gebruiken: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>