Montségur

Date 11 september 2011

Met Vriend en vele anderen beklom ik de Montségur in Zuid-Frankrijk. Het was een mooie zomerdag en een enkeling moest het klimmen tussen de bomen en het struikgewas opgeven. Maar we haalden het en stonden uiteindelijk tussen de muren van de ruïne die in de dertiende eeuw een bolwerk was van de katharen die paus Innocentius III druk bezig was uit te moorden. Deze gnostici waren immers een enge sekte van mensen die hun eigen uitleg aan het evangelie gaven, en daar was de kerk niet echt van gediend. Stel je voor: een beetje op eigen houtje religie gaan bedrijven! Zoiets moest je aan experts overlaten, die je precies konden uitleggen wat er allemaal bedoeld was met de bijbel. Voor de kerk als bemiddelaar tussen mens en God was het natuurlijk onverteerbaar dat de gnostici God in zichzelf zochten en vonden, in een soort transformatieproces de echte werkelijkheid leerden kennen, tot hoger inzicht kwamen. Uitmoorden die hap! Dat werd dat ook degelijk gedaan. In 1209 werd voor de zekerheid maar de hele bevolking van Béziers, zo’n 20.000 mensen, uitgemoord onder het excuus dat God de zijnen wel zal herkennen. En de laatste 215 katharen in de Montségur lieten zich liever verbranden dan hun geloof – zeg maar: hun weten – te verloochenen. Dat was in 1244 en kondigde het einde van het katharisme aan, dat het zuiden van Frankrijk zo in beroering had gebracht.

Langs een in mijn ogen smal en gammel metalen trappetje klimmen we langs de muur naar boven maar als we daar eenmaal zijn heb ik niets dan hoogtevrees door de dieptes vlak voor en achter me. Bij het zien van iemand die losjes over de muur loopt breekt het angstzweet me uit. Want hoogtevrees is eigenlijk een verlangen, een zuigende kracht die je toefluistert: ‘Laat los, laat los, stort je erin, zwem, geef je over, kom!’ Een totale overgave aan een kracht die zelfs voor natuurkundigen nog een mysterie is: de zwaartekracht. Soms heb ik er last van, maar soms ook niet. In India rende ik enthousiast de brug op waarvanaf Bhagwan in zijn jeugd zo graag in de wilde rivier sprong. Maar toen ik daar eenmaal stond kreeg ik weer last van die angst die nauwelijks met andere te vergelijken is. Waarom laat ik op het perron de trein vlak langs me heen denderen en fiets ik vlak voor auto’s langs alsof het de gewoonste zaak van de wereld is? Omdat er aan zo’n ongeluk niets leuks is te beleven, wat bij hoogtevrees wel het geval lijkt. Alsof vrees en verlangen elkaar omhelzen in een heerlijke extase van gewichtloosheid. Ja, misschien is sterven wel fijn – daar is evenveel voor te zeggen als dat het iets verschrikkelijks is. Maar geen van deze gedachten heb ik daar op de muur van de Montségur. Veel meer kan ik dan ook niet antwoorden als ze mij vragen: waar was je toen, op dat moment, om kwart voor drie, tien jaar geleden? Niets brengt zoveel beroering in de wereld als godsdienst. Of het nu 1209 of 2001 is: de mensheid gaat aan geloof ten onder.

  • Facebook
  • Twitter
  • NuJIJ
  • Print
  • PDF
  • Add to favorites

4 reacties op “Montségur”

  1. Hans Van 't Woud op Facebook zei:

    En.. zijn jullie in de rivier van Bhagwan gesprongen?

  2. Peter Woninck op Facebook zei:

    Kortom tijd om het respect voor het geloof voor eens en voor altijd op te ruimen. Wel respect voor mensen. Laat het geloof dat nou net niet hebben, mensen zijn immers slecht. Nou, ik niet !

  3. Diana zei:

    Hallo Satyamo, ik geniet altijd zo van je uitstekend geschreven bijdragen.
    En ook ditmaal staat wat je beschrijft, zowel van de bestijging van Montségur als van de toch nog onverwachte ervaring van de hoogtevrees en het gammele trappetje, nog zó in mijn geheugen gegrift, terwijl ons bezoek aldaar toch ook alweer wat jaartjes geleden is. Ik kon nooit zo goed omschrijven wat een mens met hoogtevrees nu eigenlijk doormaakt. Jij hebt het prachtig verwoord.
    En wat een bijzonder “bruggetje” naar 9/11 !

  4. Diana zei:

    En tegen Peter Woninck zou ik even willen zeggen:
    je moet m.i. wel onderscheid maken tussen ‘geloof’ en het instituut, de gemeenschap, het genootschap, dat daarop een claim legt en op die manier de godsdienst en het geloof van mensen institutionaliseert!

Reageer

XHTML: Je kan deze tags gebruiken: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>