Je suis Charlie

12 januari 2015

Moeilijk om dat opnieuw te roepen, want je wordt ermee doodgegooid de laatste dagen. Bijna iedereen noemt zich vandaag de dag Charlie. Links en rechts, atheïsten, christenen, moslims en joden nemen het op voor Charlie Hebdo, dat zijn naam te danken heeft aan een beroemde Galliër of een gestripte pechvogel. Facebook en Google geven nu tonnen aan Charlie Hebdo, dat overmorgen een miljoen exemplaren wil verschijnen. Opeens is iedereen verenigd. In Frankrijk gingen maar liefst 3,7 miljoen mensen de straat op, en het bekijken van beelden daarvan greep me erg aan. Liberté, égalité en fraternité in de praktijk. Alsof we plotseling één Europa zijn.

Daar kun je natuurlijk cynisch over zijn. Maar cynisme wel de makkelijkste weg, hoewel maar al te vaak achteraf blijkt dat cynici het gelijk aan hun kant hadden. En dat komt wellicht ook een beetje door het cynisme zelf, omdat het er nu eenmaal niet om bekend staat dat het veel positiviteit uitstraalt, integendeel. Maar ik denk dat het helemaal niet gaat om gelijk of ongelijk. Omdat het gaat om samen leven, en dat moeten we toch op de een of andere manier voor elkaar zien te krijgen in deze wereld. En dat lukt ons hier in het Westen eigenlijk aardig, zo met onze democratie.

‘Onze vrijheden zijn iets om euforisch over te zijn,’ schrijft Floor Rusman vandaag in nrc.next. ‘We staan er alleen normaal niet bij stil. Dat is logisch, want in het dagelijks leven maak je je druk om vertraagde treinen, verhoogde zorgpremies en verbroken relaties. Leven in een democratie is net zoiets als gezond zijn: het is de status quo en dus niet iets om dagelijks te bejubelen.’ Ja, hier in het Westen loopt niet altijd alles op rolletjes en daaraan heb ik al menige weblog gewijd. Maar dat neemt niet weg dat ik liever hier in een tijdperk na de Verlichting leef, dan in Saoedi-Arabië waar een mensenrechtenactivist met duizend zweepslagen wordt afgestraft.

Wat is gebeurd is, is natuurlijk koren op de molen van Geert Wilders, maar ook mensen als Ivo Opstelten en consorten spinnen er dik garen bij. De laatsten gaan natuurlijk roepen om nóg meer controle en zullen onze privacy nóg meer willen schenden. Dat het middel erger is dan de kwaal, mede door de megalomane aanpak van beveiligingsapparaten, lijkt hen worst te wezen. Net als dat ze hiermee juist datgene ondermijnen wat ze pretenderen te beschermen: vrijheid, gelijkheid en broederschap. Zeker dat laatste bereik je nooit met het wantrouwen dat de huidige regering zo kenmerkt.

‘De boodschap was liefdevol: de betogers wilden vrijheid, gelijkheid, broederschap,’ schrijft Rusman. ‘Wat dat betreft deed de optocht in Parijs me meer denken aan Woodstock dan aan de gemiddelde hedendaagse demonstratie.’ Dat was dan in 1968, maar ook het bewijs dat mensen in groten getale heel vredig kunnen samenleven. Dat een ideale samenleving bestaat. Of dat nu voor de duur van één demonstratie is, voor vier dagen of veel langer doet niets af aan het feit dat het bewijs geleverd is. Je hoeft maar één keer een witte raaf te zien om te weten dat witte raven bestaan.

In Second Life vroeg ik gisteravond om tijdens de wekelijkse party een minuutje stil te zijn. Want ook in die zogenaamde virtuele wereld wordt meegeleefd. Ik deelde borden ‘Je suis Charlie’ uit om te dragen. Natuurlijk kunnen we even hard roepen dat we Edward Snowden of Julian Assange zijn – ik heb trouwens een poos niets meer over hen gehoord – maar nu zegt mijn hart me dat ik Charlie moet zijn. En dat volg ik.