Tijdreizen

30 januari 2015

In het decembernummer van Koorddanser stond een mooi artikel van Roeland de Looff onder de titel Samen in een treintje met één snelheid – Non-dualiteit en astrologie zijn goed te verenigen. Dat treintje met één snelheid is de tijd, de vierde dimensie waarin we ons niet vrij kunnen verplaatsen zoals in onze driedimensionale wereld. Alles gebeurt in één richting: van verleden naar toekomst, van geboren worden naar sterven, van oorzaak naar gevolg. En we kunnen niet even heen en weer springen in de tijd, zoals met de teletijdmachine van professor Barabas. ‘Als we reizen in de vierde dimensie zijn we gebonden aan één tempo en één traject. Het is een beetje alsof je in een treintje zit dat met een constante snelheid door de vierde dimensie gaat.’ Je kan alleen de rails volgen, en alle stations blijven steeds in dezelfde volgorde opdoemen.

Misschien hebben treinen en tijd wel veel met elkaar te maken. Waarom heb ik mezelf een paar maanden geleden met een horloge van Mondaine verwend? Omdat er een wijzerplaat van een stationsklok op zit – het archetype van alle klokken. Treinen worden geacht stipt op tijd te rijden en begin jaren zestig leerde ik al op de lagere school hoe je een spoorboekje moet lezen. Treinen die niet op tijd rijden zijn ons een gruwel. Voor sommige mensen zijn treinen het symbool van een voorgeprogrammeerd en voorspelbaar veilig leven, waarin alles ‘op zijn tijd’ gebeurt. Voor anderen is spelen met treintjes wellicht hetzelfde als spelen met de tijd, met vertrektijden en wissels die op tijd verzet moeten worden. Wat was dat leuk! Ik had een elektrische trein van Märklin in mijn jeugd. Met vier wissels, twee kruiswissels, een kruispunt en spoorbomen die altijd te laat dichtgingen.

Ook als tweejarig jongetje speelde ik al met een treintje. Althans als ik mijn vader mag geloven, die in 1949 en 1950 in het Algemeen Handelsblad een vervolgverhaal voor kinderen schreef. In Het treintje van 14.30 valt Robje tijdens het spelen met zijn treintje in slaap, en droomt van een treinreis naar Luilekkerland, waar uiteindelijk de smaak van al het lekkers af gaat. ‘De andere mensen uit je trein hebben het nog niet gemerkt. En ze weten nog niet dat ze dromen. Maar jullie wèl, en daarom mogen jullie wakker worden.’ Een prachtige spirituele boodschap waarmee mijn vader het verhaal afsloot. Verliest de tijd op gegeven moment ook zijn smaak, iets dat ook wel verveling wordt genoemd?

Vanuit de vierde dimensie gezien vindt alles tegelijk plaats. ‘Het leven valt dan eerder te beschouwen als een film die er al is, die we echter beeldje voor beeldje beleven,’ schrijft Roeland de Looff. Op zijn website Jij bent Eenheid laat hij een video zien uit de BBC-serie The Fabric of Time, waarin duidelijk wordt dat verleden, heden en toekomst allemaal even reëel zijn. Omdat de toekomst allang bestaat is er geen vrije wil, terwijl we tegelijk niet zonder die illusie kunnen, niet zonder de beleving van tijd kunnen overleven. Er zijn geen vrije keuzes: ‘Immers zoals de non-dualiteit leert: fouten maken is onmogelijk want alles is de perfecte uitdrukking van hoe het moet zijn. Dat te weten en te ervaren is wellicht de meest fundamentele oplossing voor wat voor probleem dan ook.’

Zo gezien is tijdreizen niets anders dan weten en ervaren dat alles wat was, is en zal zijn altijd en overal aanwezig is. Misschien moeilijk voor te stellen, maar wel aan te voelen, te beleven. ‘Pas als je de eenheid in je eigen leven hebt doorzien en ervaren,’ schrijft Roeland de Looff, ‘kun je klaar zijn voor het compleet doorvoelen van de fundamentele werkelijkheid. Dat is een proces van jaren. In mijn eigen leven kwam eerst de astrologie en pas veel later de non-dualiteit.’ Ja, ook bij mij is het met astrologie begonnen. Ik bedoel: dat gebeurde natuurlijk allemaal tegelijkertijd.