De onvolmaakte mens

Date 21 juli 2015

Een van de meest indrukwekkende beelden uit de prachtige VPRO-serie De volmaakte mens vond ik dat van een menselijk embryo in een glazen buisje. Je kon al duidelijk armpjes en beentjes zien, maar daar was het stamcelonderzoeker Susana Chuva de Sousa Lopes van het Leids Universitair Medisch Centrum niet om te doen. Het ging om de eierstokjes. Die pulkte ze er uit, en sneed ze in plakjes om op die weefsels menselijke eitjes te laten groeien. Dat beeld werd steeds weer in de trailers van de zes afleveringen getoond en ik bleef het afstotelijk vinden. Waarom? Ik ben niet echt tegen abortus, maar dit beeld is meer confronterend omdat je het embryo echt ziet. Een van mijn beste vrienden is zelfs vroeger actief geweest in de beroemde Bloemenhovekliniek, en wel in de tijd dat ik zelf abortus helemaal niet zag zitten. Maakte zelfs een liedje dat ik in navolging van het Pink Floyd-nummer Embryo noemde en waarin ik me met dat nog ongeboren leven identificeerde.

Het klinkt zo christelijk, reactionair, conservatief als ik voor het ongeboren leven wil opkomen, maar soms heb ik toch die neiging. ‘Baas in eigen buik,’ klinkt lekker, maar gaat dat zo ver dat je nog ongeboren leven mag doodmaken? Wat natuurlijk de vraag oproept wat je ‘leven’ noemt en ik ben bepaald niet de enige die met deze vraag worstelt. Wat ik vaak in dit soort discussies mis, is de verwondering. Je kunt wel zeggen dat zo’n embryo nog niet veel voorstelt, maar wie weet? Je kunt makkelijk zeggen dat er nog geen bewustzijn, gewaarwording, liefde of wat dan ook in zo’n nog bijna transparant wezentje bevindt, maar dat kan je alleen maar volhouden als je er een materialistisch mensbeeld op nahoudt. Als bewustzijn niet meer is dan iets dat uit hersenactiviteit oprijst en als liefde niet meer is dan het werk van hormonen, kun je makkelijk stellen dat zo’n embryo niet veel voorstelt.

Als iemand een mug doodslaat vraag ik hem graag om dat beest weer te repareren, alleen al om aan te geven dat je eigenlijk niet weet wat je eigenlijk kapotmaakt. En als ik zoiets zelf doe bied ik het dode beestje alsnog mijn excuses aan. Pats! Sorry mugje, maar je irriteert me teveel. Krak! Sorry slakje, ik had je niet gezien. Ik wandel niet als een Mahavira gebukt door het leven om op alle beestjes te letten die onder mijn voeten vermorzeld dreigen te worden. Maar als het even kan sta ik er wel even bij stil. Want voor mij is alles leven en bewustzijn. En blijven mensen onvolmaakt zolang ze dat niet beseffen. Een leven zonder mysterie, zonder verwondering is nauwelijks leven te noemen. Volgens Osho leefde zelfs een rots, zij het een beetje trager dan de mens.

Zelfs in spirituele kringen hoor je wel eens materialistische geluiden. Alles is één en materie bestaat, dus alles is materie. Alsof de fijnstoffelijke wereld – het woord zegt het al – niet materieel zou zijn, zodat het bestaan ervan heel ‘nuchter’ ontkend kan worden. De aanwezigheid van een astrale wereld is voor mij dan ook niet in tegenspraak met dat van een materiële wereld. Het enige verschil zit in de grootte, de dichtheid, de frequentie. Zoals blauw een snel rood is, zoals wolken uit verdampt water bestaan, zo is het astrale een verdunde versie van materiële deeltjes die trouwens op subatomair niveau al rare onlogische verschijnselen gaan vertonen. Bewustzijn kan dus best materieel zijn, maar dat betekent nog niet dat het uit dezelfde soort materie bestaat waaruit de hersenen zijn opgebouwd.

De volmaakte mens is voor mij de mens die leeft vanuit het besef dat alles leven en bewustzijn heeft, en die van daaruit handelt. Als je dan een mug doodslaat of abortus pleegt doe je dat vanuit een heel andere intentie. Wat uit liefde en mededogen gebeurt is goed. Wat uit puur eigenbelang gebeurt is minder goed. De kunst van het leven is de kunst van de verwondering, van het open staan voor, zo niet het opgaan in het mysterie. De ware volmaaktheid is het voortdurende onvolmaakt zijn. Als we dat beseffen is alles goed, maar dat wisten we eigenlijk al.

  • Facebook
  • Twitter
  • NuJIJ
  • Print
  • PDF
  • Add to favorites

Reageer

XHTML: Je kan deze tags gebruiken: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>