Pokémon Go

3 augustus 2016

In het park betrapte Jan met zijn hondje me op het vangen van pokémon. Hij dacht dat dit spel iets voor tien- tot vijftienjarigen was. ‘Dat ben ik ook,’ verdedigde ik me. Op een bankje met uitzicht op een gym aan de overkant praatten we wat bij over de politiek. Ondanks het feit dat we ook nog eens vlakbij een pokéstop zaten, onderbrak ik het spel in plaats van elke vijf minuten mijn rugzak bij te vullen met pokéballs, revives, potion, razz berry’s en andere mooie spullen die je daar voor nop kan oppikken. En dat allemaal om zoveel mogelijk pokémon te verzamelen die her en der verstopt zijn. Augmented reality heet dat, een verrijking van real life door er virtual reality overheen te projecteren. Hoewel ik al op level 12 zit ben ik toch nog maar een beginneling, want ik heb er nog maar 32 van de 150 pokémon. En het zijn van de schattige fantasiebeestjes waar je meteen verliefd op wordt. Allemaal met hun eigen karakter, capaciteiten, combat power en meestal in staat tot evolutie mits je hen maar vol candy stopt, zodat je bijvoorbeeld een weedle kan upgraden naar een kakuna, die je weer kan laten evolueren tot een beedrill. Ze zullen trouwens wel slechte gebitjes hebben, die pokémon, maar die zijn in de virtuele wereld makkelijk weg te poetsen. Het leukste vind ik meowth, seel, gastly, krabby, goldeen, magikarp en eevee, die allemaal te zien zijn in de pokédex op de officiële site van Pokémon.

Sommige mensen vragen zich af of de jongeren niets beters te doen hebben dan pokémon vangen. Klimaatverandering, volksverhuizingen, terroristische aanslagen, oorlogen en last but not least politiek dreigen de wereld kapot te maken. Aleppo wordt uitgehongerd, criminele bankiers lopen nog steeds vrij rond, mensenrechten worden wereldwijd geschonden en wat doen de jongeren? Pokémon spelen! Alsof ze niks beters te doen hebben! Ga de straat op, protesteer en tracht nog te redden wat er te redden valt in onze polariserende en verbrokkelende samenleving! Ga de politiek in, leg je niet neer bij wat realiteit heet maar ga die zelf maken! Nee hoor. Pokémon spelen is veel leuker, en dat doen inmiddels zo’n honderd miljoen mensen wereldwijd! Verdwaasd lopen die door straten en over pleinen, zich onbewust van alle problemen die ze daarbij voor anderen, en soms ook voor zichzelf, veroorzaken. Je durft niet eens meer op straat naar je telefoon te kijken of je wordt ervan verdacht ook bij die zombies te horen! Je zal maar een pokéstop voor je huisdeur hebben! In New York wil men pedofielen verbieden om Pokémon te spelen. In ons land klaagt Binnenlands Bestuur over de overlast, spreekt van ‘Pokémonterreur op rustige plaatsen’ en klaagt erover dat spelers niet altijd even goed letten op hun omgeving, met alle gevolgen van dien. In de laatste update waarschuwt Niantic, de maker van Pokémon, daar trouwens nog eens extra voor: ‘Remember to be alert at all times. Stay aware of your surroundings.’

Genoeg voer voor criticasters dus. Jongeren gaan nu eindelijk weer eens de straat op, dus wat wil je nou eigenlijk? Dat ze keurig gaan voet- en basketballen op omrasterde pleintjes en veldjes? Dat ze bijeenkomen in door de gemeente geplaatste hangplekken waar zelfs het gras stoned is van de wiet die er wordt gerookt? Pokémon zorgt voor een lekkere lichaamsbeweging, hoewel de pokéstops natuurlijk niet te dicht bij elkaar moeten staan zoals hier bij winkelcentrum Oostermeent in Huizen en in Kijkduin, waar het nogal chaotisch maar ook heel gezellig werd. Want spelers voelen zich één grote familie en je krijgt gemakkelijk contact met elkaar. Zo hielpen een paar jongeren me wat verder op weg toen we laat in de avond voor het station in Hilversum op de bus zaten te wachtten. ‘Supersociaal’ noemt Vera Mulder het spel in een leuk geïllustreerd artikel in De Correspondent die zich afficheert als medium dat ‘voorbij de waan van de dag’ wil kijken. ‘Pokémon Go herbetovert onze wereld,’ schreef Peter van Duyvenvoorde onlangs in Trouw. ‘De hype laat wel zien wat de mens in wezen nog steeds is: een naar betovering zoekend wezen dat in het diepst verlangt te leven in een bezielde wereld.’ Wat we ook zien in de populariteit van In de ban van de ring en Harry Potter.

Is Pokémon een hype? Involveert De Correspondent zich met de waan van de dag? Ik denk van niet. Juist omdat het, net als de verhalen van Tolkien en Rowling, een diepere laag in ons manifest maakt. Een in onze materialistische wereld onontgonnen gebied van betovering en bezieling, die we met onze rationele cultuur ontkend en onderdrukt hebben. Een gebied van ontspanning en speelsheid waarvoor in onze op efficiency en productie gerichte samenleving geen plaats meer is. Laat homo ludens, de spelende mens, gelukkig zijn. En alleen gelukkige mensen kunnen de wereld verbeteren.