Kerstnacht

24 december 2016

Robbie nam me gisteravond mee naar het Oval Theatre, waar vlak voor het podium nog stoelen vrij waren. Het was te lang geleden dat we samen naar een theatervoorstelling waren geweest en we vonden het zo’n leuk idee dat we niet op het programma hebben gelet. Maar zodra het doek openging wist ik het. Een kerstshow! O help! Met van die uitbundige glitterdecors en kleurige nichtenkitsch! Ik wilde Robbie niet kwetsen, dus zei er maar niks van. Besloot om, nu ik hier toch zat, het een en ander maar over me heen te laten komen. O Holy Night doet me zweven in hemelse sferen die uitpuilen van onaardse schoonheid, waarheid en goedheid. Er valt langzame sneeuw over het toneel maar geen van de zangers heeft last van de kou. Silent Night, dat onsterfelijke lied dat in 1818 door Franz Grüber getoonzet is. Wat heb ik toch tegen dat van mierzoete romantiek druipende lied dat allemaal valse gevoelens van geborgenheid en vrede in je doet opwellen? Kerst als een feest van warmte die je elkaar nooit genoeg kunt toewensen en geven? Vergeet de oorlog, Nice en Berlijn in een intiem vredig samenzijn? Maar hoe kan dat in een wereld die schudt op zijn grondvesten?

Geleidelijk zink ik wat weg in mijn weerstand en twijfels. Wat is toch die weerstand van mij tegen deze hypnose van profetische visioenen? It’s the most wonderful time of the year wordt gezongen. Dansers huppelen en maken salto’s over de bühne, maar ik háát de decembermaand met al zijn hypocriete verplichtingen en kunstmatig samenzijn. Wat moet ik met al die sentimentele oppervlakkigheid? In Last Christmas gaat het alleen maar over dikke truien, warme sjaals, sneeuwballen gooien en gezelligheid, terwijl het toch eigenlijk over Jezus zou moeten gaan? Niet eens over Christus, want die is pas een dikke dertig jaar later tijdens zijn doop geboren, zodat kerstmis eigenlijk jezusmis zou moeten heten. Maar laten we het gezellig houden. Electronic Santa is een grappige afwisseling tussen alle snoezige kerstliederen, en geleidelijk begin ik me een beetje thuis te voelen in deze voorstelling, vooral omdat alles zo ontzettend mooi en knap is gearrangeerd en vormgegeven. De liefde waarmee dit alles in elkaar is gezet ontroert me. ‘Beetje koude rillingen,’ fluister ik Robbie toe, die met een ‘Ja hè?’ mijn gevoelens deelt.

Ik smelt, laat de koestering en de geborgenheid over me heen komen. Heb nog net geen tranen in mijn ogen. Is juist die geborgenheid het geheim van kerstmis? Dat ik mij ondanks alle bedreigingen, geweld en ellende in de wereld toch veilig durf te voelen, me durf over te geven aan een basisvertrouwen dat wellicht alleen in de heilige donkerte en stilte van een kerstnacht te vinden is? Een diep weten dat alles goed is zoals het is, dat er uiteindelijk niets anders dan verstilde vrede bestaat in de diepe kosmos, en dat al het andere illusie is? Dat oorlog en pijn alleen maar blijven bestaan zolang we erin geloven? Wat gebeurt er met me? Een Feliz Navidad wordt me toegewenst. Het is feest! Er wordt geschaatst over het toneel, applaus dendert door de zaal. Het kerstfeest gaat niet zozeer om de geboorte van iemand tweeduizend jaar geleden, maar om de geboorte van jezelf, het ontdekken van je eigen licht in de koude duisternis. Dan verlang je niet meer naar cadeautjes in de kerstboom, maar hooguit naar iemand om dit alles mee te delen, want All I want for Christmas is you.

Temidden van de woelige wereld daalt geluk op ons neer. Dat trekt zich niets aan van ellende en leed, en blijft als zegenende witte bloemen over ons regenen. Voor geluk is durf nodig, de lef om dit te ontvangen. Echte moed toont zich niet in strijd maar in overgave. So this is Christmas. Nog onder de indruk wandelen we na afloop het theater uit, de trappen af, de sneeuw in. Ik heb iets moois meegekregen dat me diep in mijn hart blij maakt. We geven elkaar afscheidskusjes. Dank je wel voor deze mooie avond, Robbie!