Cynisme

Date 28 september 2019

De cynicus verwerpt alle wereldse rijkdom en culturele gewoontes. Het gaat erom een leven te leiden dat trouw is aan de natuur en getypeerd kan worden als een ‘waar’ leven, namelijk een leven dat zich volledig bewust van zichzelf is en daardoor ook geen schaamte of verborgenheid tegenover derden mag tonen. Het cynisme bleef bestaan tot in de 5e eeuw.

Aldus Wikipedia over de oorspronkelijke filosofische stroming. Toch wel iets heel anders dan wat we tegenwoordig cynisme noemen. Het woord komt van het Griekse kunikos, hond. Ik weet niet waarom, maar het huidige cynisme zou je best honds kunnen noemen. In de negatieve betekenis dan, als een onbeschoft, onvoorspelbaar en brutaal dier dat voor je het weet aan je broekspijp hangt en de meest onbehouwen lelijke klanken kan voortbrengen. In mijn jeugd was ik bang voor honden. En terecht. Cave canem, wacht u voor de hond! Ook onterecht, want er zijn ook heel veel lieve, trouwe en aardige honden. Wethouder Rob – later burgemeester in een Noord-Hollandse gemeente – nam zijn hond vaak mee en ik ben best een beetje verliefd op het dier. Een golden retriever of zo – ik heb helemaal geen verstand van de verschillende merken, dus het zal wel iets zijn dat erop lijkt.

‘Cynisme is meer iets voor honden,’ zeg ik wel eens, maar daarmee bedoel ik dus de hondse honden. Cynici lijken op hen. Veel geblaf. Maar ook laf, want niets is makkelijker dan een cynicus te zijn. Tegenover alles wat goed is zijn wel bezwaren in te brengen. Neem nou Greta Thunberg. Ze is autistisch. Gemanipuleerd door haar moeder. En ze hoort natuurlijk niet te spijbelen. Alsof dat alles haar woorden minder waar zou maken. Argumenten van klimaatontkenners – die zijn er kennelijk nog steeds – die daarmee een excuus vinden om haar niet serieus te nemen. En zeker in de politiek zijn inhoudelijke argumenten vaak taboe, daar weet ik alles van. Ik schrik nog steeds als ik op Facebook verhalen tegenkom waarin Greta belachelijk wordt gemaakt. Maar gelukkig was er afgelopen vrijdag een fikse demonstratie in Den Haag – ook De Correspondent riep op om mee te gaan doen – die wellicht en kantelpunt zou kunnen betekenen, samen met al het wereldwijde protest dat deze dagen rijkelijk bloeit.

Cynisme is de makkelijke weg. Laf en dom. Wantrouwen. Niet op de feiten willen ingaan. Ook Rutger Bregman wordt naar aanleiding van zijn boek De meeste mensen deugen maar al te vaak met argusogen gelezen. Zeker in ons calvinistische landje horen mensen nu eenmaal slecht te zijn. In zonden geboren en zo, niet tot enig goeds in staat. Met zijn enge verhalen over het onderbewustzijn heeft ook Freud een zware steen toegedragen aan wat de vernistheorie wordt genoemd: beschaving is maar een dun laagje dat de menselijke monsterlijkheid in toom houdt. De mens als cynicus van zichzelf. Zolang we cynisme realistisch vinden en niet erkennen dat we daarmee masochisme en sadisme verheerlijken, gooien we onszelf in de hete hondsdagen van de hel waarmee we dan weer is ons eigen gelijk menen te bewijzen. Afijn, de grommende hellehonden hebben dan tenminste wat te doen.

Cynisme blijft voor mij dom en laf, angst en egotripperij, gebaseerd als het is op wantrouwen in het goede in de mens, in integriteit. Er is niet tegen te vechten, en misschien moeten we dat ook maar niet doen. Jezus zei al dat vechten zinloos is en om escalatie vraagt. Laat de cynici maar in hun eigen sop gaar koken zodat ze merken dat ze niet te vreten zijn.

  • Facebook
  • Twitter
  • NuJIJ
  • Print
  • PDF
  • Add to favorites

Reageer

XHTML: Je kan deze tags gebruiken: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>