Stirb und werde!

Date 12 oktober 2019

Misschien schrijf ik de laatste tijd wat teveel over sterven en dood. Dat kost me wellicht likes, maar ik kan het niet laten om met dit mysterie bezig te zijn. Misschien is dit ook omdat ik zelf een jaartje ouder word. Maar het blijft raar dat praten over de enige zekerheid die we hebben nog altijd taboe is. Meer dan ik dacht. Velen willen zich niet met dit onderwerp bezig houden omdat je er uiteindelijk toch niets over kan zeggen. Niemand is teruggekeerd van de dood en een bijna-doodservaring is nog geen échte doodservaring. Soms zien mensen het helemaal niet als een probleem, want als je er na het sterven helemaal niet meer bent, is er ook niemand meer om dat te ervaren en al dan niet erg te vinden. Geen probleem. Mijn vader dacht er ook zo over. Fijn dat Halloween er weer aan komt, dus ik mag nog even bloggen over de dood. Wat voor mij lang niet zo somber en negatief is als voor de meeste mensen. Integendeel zelfs.

Leven en dood. Als we het alleen maar over die twee hebben strandt elke discussie. Want het zou moeten gaan over leven, sterven en dood, zodat we het moeten hebben over die brug tussen leven en dood. Dan kunnen we er wellicht wat meer over zeggen. Want ondanks de vele opinies die we hebben over zaken als euthanasie en zelfmoord, gaat het bijna nooit over de ervaring van het sterven zelf. Velen willen dat niet meemaken. ‘Hij heeft er gelukkig niets van gemerkt,’ wordt dan gezegd. Daarbij wordt er dan van uitgegaan dat sterven verschrikkelijk is. Om daar meer inzicht in te krijgen is het zinvol om juist wél naar bijna-doodervaringen te kijken, want dat zijn eigenlijk sterfervaringen. En het is me te kort door de bocht om die als illusies of hallucinaties af te schilderen. Mensen weten na bijna-doodservaringen dat ze helemaal wakker waren. Van sommige ervaringen weet je gewoon dat ze echt zijn en geen droom. Als je droomt weet je niet dat je slaapt, maar als je wakker bent weet je wel dat je niet droomt.

In kunst is er vaak wél ruimte voor het sterven. ‘Dan alleen is leven leven als het tot de dood ontroert,’ dichtte Boutens. Misschien is schoonheid wel de omhelzing van sterfelijkheid. Misschien kan je de dood wel omhelzen als je liefste vriend. Misschien is het echte leven wel smachten naar het sterven. Misschien kan iets alleen maar mooi zijn in de schaduw van dood en verval. Misschien is het heerlijk om er even niet te hoeven zijn. Als je moe bent verlang je naar je bed. Als je levensmoe bent verlang je ernaar te sterven. En net als met gewoon moe zijn is met levensmoeheid niks mis. Ik vind dan ook – heel liberaal – dat iedereen het recht moet hebben om uit het leven te stappen. Oké, niet voor pubers met liefdesverdriet, tijdens een depressie of in een vlaag van verstandsverbijstering.

Freuds doodsdrift leeft in ons. We zijn bang voor de dood, maar tegelijk verlangen we ernaar. We zijn bang om te springen en tegelijk lokt de diepte. Daarom zoeken we het gevaar op, willen we steeds harder scheuren op de snelweg. Daarom zijn we verslaafd aan alcohol en drugs, aan vergetelheid. Daarom spelen jongeren stikkerdje door zichzelf of een ander kortstondig te wurgen. Om even in een andere wereld te zijn. Daarom zijn we verslaafd aan seks, waar het orgasme ook wel eens ‘de kleine dood’ wordt genoemd. Slaken we dan zuchten en kreten van pijn of van verlangen om er tenminste een kort moment niet meer te hoeven zijn, versmolten met de ander? ‘Und solang du dass nicht hast, dieses: stirb und werde, bist du nur ein trüber Gast auf der dunklen Erde,’ dichtte Goethe.

Sterven is een mysterie, en je zou dat ook als een wonder kunnen zien. Dus waarom denken we niet wat positiever over het sterven, in plaats van het te zien als iets engs wat eigenlijk niet bij het leven hoort? Waarom maken we er geen feestje van? Osho vertelde eens dat hij het in het licht van reïncarnatie vreemd vond dat mensen blij waren met een geboorte en verdrietig bij een sterven, alsof het zo leuk is om opnieuw je huiswerk over te moeten doen. En sterven met allemaal verdrietige mensen om je heen lijkt me ook niet ideaal. Alsof jij ze loslaat maar zij je vast willen houden. Alsof je eigenlijk niet dood mág gaan. Als je onbewust sterft mis je het mysterie, misschien wel de climax van het leven. Want hoe weinig we over de dood weten, des te meer kunnen we over het sterven leren. Opdat we ons dan de vele verhalen herinneren van mensen die het hebben meegemaakt, zoals die bijvoorbeeld zijn opgeschreven in het Tibetaanse Dodenboek. Opdat we voorbereid, klaar voor zijn voor de reis voorbij tijd en ruimte.

  • Facebook
  • Twitter
  • NuJIJ
  • Print
  • PDF
  • Add to favorites

Reageer

XHTML: Je kan deze tags gebruiken: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>