Cryptoschaamte

28 juni 2021

Ik was bezig slapend rijk te worden. Helemaal terecht overigens, want slapen is bijna het meest gezonde dat een mens kan doen. En ook nog eens goed voor het milieu. Dus is het welverdiend als ik slapend rijk word. Lekker lang slapen dus, wat me gelukkig van nature al makkelijk afgaat. Maar de laatste weken word ik slapend armer! Zodat ik wat minder ben gaan slapen en het nog ochtend is als ik mijn ogen uitwrijf. Mijn voorraad appeltjes voor de dorst is na een verdubbeling nu weer gehalveerd. Heb ik voor niks uitgeslapen en ben ik voor niks vroeg opgestaan! Maar ik mag niet klagen, en wat niet mag doe ik ook niet. Want de bitcoins zijn nog altijd vijftig keer zoveel waard als wat ze waren toen ik ze zevenenhalf jaar geleden kocht. Mensen die op de beurs beleggen? Losers! Ik kocht ze gewoon uit nieuwsgierigheid, en kennelijk loont nieuwsgierigheid. Wat is leuker dan een dikke middelvinger naar de banken uit te steken en collectief een eigen betaalsysteem te beginnen? En waarom zouden cryptomunten minder waard zijn dan officieel geld op de bank? Ook dat is toch niets anders dan enen en nullen op computers?

Maar nu krijg ik op De Correspondent op mijn kop van Rutger Bregman, van een van mijn idolen! ‘Wie in bitcoin investeert, mag nooit meer iets zeggen over klimaatverandering,’ kopt een artikel in De Correspondent. Jammer, want het was toch leuk om erover te schrijven. Bitcoins zijn slecht voor het klimaat, want ze vreten energie. En niet zo’n beetje ook. Eén transactie gebruikt 1.600 KWh aan elektriciteit. Volgens hem kun je daarvoor 10.000 kilometer op elektrische stroom rijden. Een kwart daarvan op benzine, heb ik zitten uitrekenen, ofwel even naar Zuid-Frankrijk op en neer. Dat snoep ik even op als ik wat met bitcoins betaal of ontvang. Ik doe alleen niets met die bitcoins. Heb ze alleen gekocht, en ze staan rustig ergens in de blockchain te wachten tot ze van mij weer uit die digitale trein mogen stappen. Maar ook als ik ze wil verkopen kan ik in plaats daarvan 200 ledlampen een heel jaar laten branden. Had ik moeten doen, want dan was ik zeker verlicht! Daarvoor had ik ook 25 gloeilampen een jaar aan kunnen laten staan, waardoor ik er ook nog wat warmpjes bij zou hebben gezeten.

Al met al toch veel energie, zestig procent van het jaarlijkse stroomverbruik van een gemiddeld huishouden. En dan te bedenken dat je straks je hamburger met bitcoins kunt betalen! Omgerekend naar elektriciteit, inclusief belastingen en zo, kost zo’n transactie met bitcoins zo’n 350 euro, wat je dus eigenlijk zou moeten toeleggen op de prijs van die hamburger. Zodat het milieuvriendelijker is om dan maar meteen tien quarterpounders te eten. Wellicht een idee voor mensen die milieuvriendelijk met hun bitcoins om willen gaan? Leuk rekenwerk allemaal, maar ik geef toe dat het een beetje een slag in de lucht is, want energietarieven zijn niet altijd even transparant en stabiel. En dan hebben we nog niet eens gekeken naar hoe schoon die energie is. Wat ik trouwens mis in die kritiek is hoeveel energie reguliere banken eigenlijk gebruiken. Ik heb begrepen dat ook daar computers staan, en dat de medewerkers daar niet in de kou zitten te werken. Maar goed. China sluit de bitcoinfabrieken, zogenaamd omdat daarvoor fossiele brandstoffen worden gebruikt. Hetzelfde elders in de wereld.

Daar zit ik dus met mijn klimaatvriendelijke zonnepanelen. Nooit auto gereden en hooguit tien keer in een vliegtuig gezeten. Bitcoins keurig opgegeven voor box 3 van de belastingen. En toch mag ik van Rutger niet meer over het milieu zeuren. Terwijl ik een mooi ideaal had: gratis omgaan met geld voor iedereen. Dat is toch een prachtig burgerinitiatief? Hoe kunnen wij als burgers beter participeren en onze eigen verantwoordelijkheid nemen? Want waar bemoeien de banken zich mee? Moet ik straks ook mijn monopolygeld aangeven? De muntjes op de kermis? Mijn ‘Linden dollars’ in Second Life? Gespaarde Douwe Egbertspunten? Want als er ergens geld te halen is, is de overheid er als de kippen bij! Maar Rutger vind die gedecentraliseerde bitcoins maar niks. Wees blij dat er banken zijn die geld kunnen bijdrukken als de economie groeit. Alsof je blij moet zijn met die groei, alsof die niet de wortel is van veel kwaad in de wereld! Maar Rutger zegt wél terecht dat we blij mogen zijn met de banken, omdat die ons verzekeren tegen verlies door oplichting, wat met cryptomunten niet lukt. En we mogen blij zijn dat dankzij de banken geld lastig op de zwarte markt verdwijnt, want ook hierom zijn bitcoins berucht.

Toch heb ik niet zoveel op met de banken. Die hebben heel slim al hun werk aan hun rekeninghouders uitbesteed die nu zelf alles in hun computers moeten invoeren. En die er steeds – ‘goed voor het milieu’ – over zitten te zeiken als je papieren dagafschriften wil. En als ze dat al tegen betaling doen, bezuinigen ze zelfs op inkt door er geen dagafschriftnummer op te zetten. En staan de mutaties er van achter naar voren op, en rond de jaarwisseling staan die van december en januari op hetzelfde papier wat niet handig voor je boekhouding is. En sturen ze die dagafschriften ook nog twee weken te laat ook. Ze vangen wel negatieve rente, maar berekenen positieve rente voor je hypotheek. En als ik oude koeien uit de sloot wil halen kan ik ook nog over de kredietcrisis beginnen. Too big to fail en zo. Oké, met je pinpas alles betalen is wel makkelijk en er zwerft nog zelden papiergeld in huis, wat wel zo veilig is. Maar banken zijn me toch te machtig, en als we zo hoog opgeven van privacy moeten we daar niet zijn. Het is maar wat je belangrijker vindt.

In een artikel van LekkerCryptisch, met veel technische informatie over bitcoins en het minen ervan, wordt de vraag gesteld of het überhaupt zo erg is dat voor de bitcoin evenveel energie als heel Nederland nodig is. Het gaat inderdaad om een wereldwijd verbruik van zo’n 100 TWh aan elektriciteit per jaar, vergelijkbaar met die van een klein land zoals Nederland. Immers wereldwijd gaat al zo’n acht procent van alle elektriciteit verloren aan het transport ervan, dat is 2.000 TWh. In China hebben ze zoveel waterkrachtcentrales gebouwd dat ze veel te veel energie overhouden, dus wat is er mis mee als die voor het minen van bitcoins wordt gebruikt? Ook in de Skandinavische landen wordt een stroomoverschot verwacht, zo’n 140 TWh. Ook is de aanslag op energie niet gekoppeld aan het aantal transacties of het aantal mensen dat gebruik maakt van bitcoin. En de miners, die niet allemaal op fossiele brandstof draaien, krijgen steeds minder beloning naarmate de waarde van de bitcoin stijgt, dus ook dat houdt zichzelf in evenwicht.

‘Een veelvoorkomende drogredenering is dat bitcoin dús een klimaatramp is, als ware het in zijn eentje verantwoordelijk voor het overschrijden van de koolstofdioxide-grenzen,’ concludeert Peter Slagter in zijn artikel. Bitcoin is een druppel op een gloeiende plaat van het klimaat, zeker in vergelijking met vliegen en vlees eten is bitcoinschaamte maar een heel klein schaamtetje waar ik weinig last van heb. Soms ben ik een beetje een wappie, want ik vraag me af wie er belang bij hebben de bitcoin zo zwart te maken. De banken natuurlijk, die het alleenrecht op het maken en verhandelen van geld niet kwijt willen. En de overheden die toch graag alles onder controle willen houden. Cherrypicking. Pak de kleine probleempjes aan zodat je de aandacht van de grote problemen afleidt. Van Rutger had ik meer verwacht dan hier in te tuinen. En waar zijn zijn idealen gebleven? Hij moet hier maar eens een goed boek over gaan schrijven als hij me wil overtuigen.

Maar goed. Als opeens je computer ermee ophoudt en je in het donker en de kou zit, of als het opnieuw zo verschrikkelijk heet wordt buiten, weet dan dat ik mijn bitcoins heb verkocht.