Geen wortel, geen boom

22 mei 2007

In de Nieuwegeppeler Courant de GONG las ik hoe een kapvergunning is aangevraagd voor 131 bomen. Aan het eind van de Pilssteeg, een mooi bosgebied dat grenst aan de hei. Ja, daar wil iedereen wel wonen. En tja, het is een plek waar bijna niemand komt, hooguit een eenzame wandelaar. Misschien zie je er straks niks meer van, is er alleen met Google Earth een gat in het bos te zien. Maar toch knaagt bijna ongemerkt teveel nieuwbouw het groene, bossige karakter van Oldegeppel langzaam en stilletjes kapot. Dreigt Oldegeppel aan zijn eigen succes ten onder te gaan. En zolang er steeds meer mensen bij komen moet er gebouwd worden, dat is een opdracht die de gemeentes van bovenaf krijgen opgelegd. En daarmee ben ik het ronduit oneens. Omdat je – net als met het aanleggen van meer asfalt – het probleem niet bij de wortels aanpakt en eigenlijk een signaal zou moeten afgeven dat het steeds meer een gezwel is dat onheilspellende proporties begint aan te nemen. Er wonen gewoon veel te veel mensen op een te klein oppervlak, iets waarover bij De Club van Tien Miljoen veel te lezen is. En hoe meer je mensen samenpakt, hoe neurotischer en agressiever ze worden.

Van 1987 tot 2001 woonde ik in Amsterdam Buitenveldert, en ik heb gezien hoe deze rustige, groene en geliefde wijk geleidelijk verpest werd. De ontwikkeling van de Zuidas met het hectische station RAI en de afslagen van de ringweg, de aanleg van de sneltram en het verlengen van lijn 16 naar het VU medisch centrum waarvan de inhoud inmiddels ook verveelvoudigd is, en last but not least de herontwikkeling van het gezellige Gelderlandplein in de jaren negentig. Een notenbar of een boekwinkel is er niet meer te vinden, want alleen dure kleding- en meubelzaken kunnen de huur betalen en tot vandaag de dag hangt er een kille, doodse sfeer die extra geaccentueerd wordt door de kale steenvlakte buiten waarop je tevergeefs een terrasje of een markt of een fontein met bankjes zult zoeken. En dat geheel heet nu heel creatief het Groot Gelderlandplein, onder welke megalomane naam een hart van een woonwijk binnen enkele jaren ontmenselijkt is. Maar ook de rest van de wijk is er niet beter op geworden en ook in Buitenveldert heb ik geprotesteerd tegen het kappen van bomen. Wat was ik verliefd en blij toen ik er kwam wonen, en wat was ik opgelucht en blij toen ik naar Oldegeppel kon verhuizen, wegvluchten van onder de wolken van fijnstof en elektrosmog!

De afgelopen week heeft de lokale Historische Kring het boek Groeten uit Mooi Oldegeppel gepresenteerd. Met afbeeldingen van ansichtkaarten waarop je ziet hoe het dorp er vroeger uitzag. Die ook allemaal, samen met nog veel meer andere kaarten, op een dvd zijn bijgevoegd. En dat alles bekijkend zie je hoe het dorp in een eeuw tijd veel meer van karakter is veranderd dan je denkt. Het lijken steeds maar kleine beetjes ontbossing en verstening, maar waar is het bos gebleven waar ik als kleuter langsliep naar het schooltje dat inmiddels is afgebroken? Waar zijn de akkers en korenvelden achter het huis waar ik geboren ben? Waarom mag wat mooi is niet gewoon mooi blijven, maar moet het geëxploiteerd, uitgebuit worden? Dreigt Oldegeppel niet een doorsneedorp te worden, net zoals Buitenveldert tot een alledaagse buitenwijk is verworden? Ook een mooi dorp is een kunstwerk en dient op eenzelfde wijze beschermd te worden. We hebben dan ook gelukkig in het centrum een beschermd dorpsgezicht, maar het zou mooi zijn als dat niet tot alleen het gezicht van Oldegeppel beperkt bleef!

Wat mooi en leefbaar is, en daarom gezond, moet in stand worden gehouden. De verleiding om van je eigen succes te profiteren is groot, maar als je alle appels opeet die van de boom vallen heb je straks helemaal geen boom meer. In andere woorden: als we de problemen niet bij de wortels aanpakken, houden we straks geen bomen meer over.