Adyashanti – Dansende leegte
Adyashanti: Dansende leegte. Uitgeverij Samsara, paperback, 352 pagina’s, € 21,50
‘Wat we proberen te doen is een diepe wijsheid in de toehoorder aan te wakkeren. En een boek kan dat net zo goed als het luisteren naar een leraar. Je kunt een zin lezen die iets uitlokt. Niet iets uit je geest, maar iets op het niveau van inzicht. Je weet dat het op het niveau van inzicht is omdat je hele lichaam zingt wanneer je een inzicht krijgt.’
Aldus Adyashanti op pagina 337 van Dansende leegte, een verslag van ontmoetingen met leerlingen op wekelijkse bijeenkomsten, weekendseminars en stille retraites waarop hij over spiritueel ontwaken spreekt. Deze leraar werd in 1962 als Stephen Gray in Californië geboren, beoefende vijftien jaar lang zen en kreeg tijdens één van zijn meditaties een verlichtingservaring die hem altijd is bijgebleven. Al in het eerste hoofdstuk Ontwaken vertelt hij hierover: ‘Als eerste een spontaan inzicht dat alles één was’ toen hij een vogel in de tuin hoorde tjilpen. Hij besefte dat hij zowel de vogel als het geluid als de luisteraar was, die ‘allemaal manifestaties waren van één ding.’ (p. 25-26) En vervolgens ‘kwam het bewustzijn los van de vorm en was het zelfstandig (…) werd ik het bewustzijn of de geest die volkomen wakker werd uit alle identificaties, zelfs uit eenheid.’ (p. 27) Na het besef van eenheid moest kennelijk ook dat besef nog losgelaten worden.
Dit lijkt allemaal heel ver van ons bed en alleen voor bijzondere mensen weggelegd, en alleen bereikbaar na jaren – zo niet vele levens – van contemplatie en meditatie. Maar ‘de grootste barrière voor het ontwaken is het geloof dat het iets zeldzaams is,’ zegt Adyashanti (p.30). Dit in tegenstelling tot dit ons ingebakken calvinistische arbeidsethos waarin niets zonder bloed, zweet en tranen bereikt kan worden en verlossing voor bijna niemand is weggelegd. Hier herkennen we in Adyashanti de zenmeester, die hamert op alertheid, eenvoud en directheid, en die wars is van filosofische en religieuze stelsels omdat bij echte bevrijding ook die moeten worden losgelaten. ‘Bewustzijn wordt bevrijd van de vergissing, van de verkeerde vereenzelviging en afgescheidenheid.’ (p. 110) ‘Alles is één,’ zegt hij. ‘Je ziet dat er niets te weten valt, en de richting van je onderzoek verschuift van denken naar zijn.’ (p. 136) En ‘verlichting is niets meer dan de volledige afwezigheid van weerstand tegen dat wat is.’ (p. 221)
Luisterend naar Adyashanti wordt dat wat heel moeilijk en ingewikkeld lijkt heel eenvoudig en herkenbaar. En zo hoort het ook in zentradities. Zoeken is zinloos want alles is er al. Zo is zoeken naar stilte ‘zoiets als op een motorboot over het meer racen op zoek naar een rustige plek waar alles stil is (…) Eigenlijk is het enige wat je moet doen, vaart minderen en de sleutel omdraaien, en dan heb je het. Dan is het heel rustig, heel stil. Wanneer je ontvankelijk wordt en alles toelaat, keer je terug naar je natuurlijke staat, die heel rustig is.’ (p. 98) Moeten we dan zomaar alles accepteren zoals het is? Kennelijk wel, want ‘het diepste gevoel van een mededogen dat niets probeert te veranderen, verandert paradoxaal genoeg alles (…) heb je contact gemaakt met absolute geweldloosheid (…) verandert dit je conditionering onherroepelijk. Dat is de heilige alchemie, en dat is mededogen. ’ (p. 227)
Dansende leegte is het eerste boek van Adyashanti dat in het Nederlands is vertaald. Voor wie het lezen en beluisteren van Engels geen probleem is en over internet beschikt, is veel te vinden op www.adyashanti.org, terwijl ook op YouTube diverse passages van zijn toespraken te zien zijn. De hier besproken vertaling van Emptiness Dancing bevat 23 toespraken over allemaal verschillende onderwerpen. Op de achterzijde van het boek worden deze samengevat: het simpele geheim van gelukkig zijn, de vreugde en uitdagingen van het spiritueel wakker worden, de symptomen van spirituele verslaving, het wezen van een sacrale relatie, de ware betekenis van verlichting, de worsteling van de zoeker, vrijheid, ego, liefde, loslaten, het eeuwige nu, onschuld. Het boek besluit met een uitgebreid interview met Adyashanti. En als je het uit hebt, lijkt het alsof je een lange satsang bijgewoond hebt, waarin je van pagina tot pagina iets ingedronken hebt van het inzicht dat er een intelligentie is ‘die het heft in handen neemt en ons allemaal laat doormaken wat we door moeten maken om los te kunnen laten.’ (p. 322) Dan is pas echt sprake van verlossing.
De Kaarsvlam, januari/februari 2008
