Breiviks schuld

Date 21 april 2012

Anders Breivik doet de discussie over ziekte en verantwoordelijkheid weer hevig oplaaien. Kan je iemand die ziek is toerekeningsvatbaar verklaren? Is Breivik ziek? Nee, want hij moordt bij zijn volle, zij het kille verstand. Ja, want alleen een gestoord iemand kan zo tekeer gaan als hij. We zijn het er (bijna) allemaal over eens dat deze man gek is, maar we kunnen dat niet hard maken, hoe graag we dat ook zouden willen. Zelfs de DSM, de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, die tot enkele decennia geleden een eigen plekje gaf aan homoseksualiteit, geeft geen handvatten om hem als ziek te bestempelen. En eigenlijk willen we dat ook niet omdat we vinden dat hij gestraft moet worden. En levenslang is niet voldoende voor hem! Lijfstraffen verdient hij! Levend villen! Ophangen aan de hoogste boom, die vent! Zelfs als hij tot levenslange marteling veroordeeld zou worden, zullen weinigen het daar echt moeilijk mee hebben. Geen vergelding, geen wraak kan genoeg zijn voor dit menselijke monster.

Mij lijkt het het beste om hem alleen, afgezonderd van welke communicatie met de buitenwereld dan ook, volstrekt alleen op een eenzaam eiland achter te laten. Daar groeien dan wat vruchten om te eten en verder zoekt hij het maar uit. Dat is niet alleen het beste voor de samenleving, maar ook een therapie die volgens Bhagwan heel goed werkt. Reken maar dat je jezelf dan tegenkomt! De mate waarin iemand alleen kan zijn zegt iets over zijn psychische gezondheid. Typerend was hoe Jan Wolkers het wel, maar Godfried Bomans het niet uithield toen hij in 1971 alleen op Rottumerplaat werd achtergelaten. Bij zo’n eenzame afzondering moet Breivik uiteraard geen mogelijkheid krijgen om zelfmoord te plegen. Want dat zou hij wel willen, bang als hij is voor de emoties en gevoelens die dan in hem zullen bovenkomen. Helaas zal het wel niet mogen volgens de rechten van de mens, want de kans is groot dat het als een niet toegestane marteling wordt beschouwd.

Uiteindelijk zijn we allemaal verantwoordelijk. Dat wil natuurlijk niemand weten, want het is altijd de ander die slecht is. Zelf zouden we immers nooit in staat zijn om zulke bloedbaden aan te richten. En achteraf ook nog vinden dat het nog niet goed genoeg is gebeurd, zoals Breivik ook nog oud-premier Brundtland had willen onthoofden. Ja, die van het rapport Our Common Future dat in 1987 een vervolg was op dat van de Club van Rome. Zoiets zieks zou in onze hoofden niet opkomen! Maar toch denk ik dat Breivik dit allemaal niet zonder ons had kunnen doen. Dat zijn daden de som zijn van alle collectieve kwade wensjes en gemene boosheidjes die we allemaal wel eens hebben. Dat mogen dan kleine verwensingen en kwaadheden zijn waar niemand zich druk over maakt en waarover we ons nauwelijks schuldig voelen. Maar als je die allemaal bij elkaar optelt krijg je iets als een monster, dat niets anders is dan de accumulatie van dat alles in een persoon in wie dit zich dan ontlaadt en die we dan als hoofdschuldige kunnen aanwijzen.

Marten Toonder verwoordt en verbeeldt dat prachtig in zijn verhaal Het monster Trotteldrom uit 1964. Een monster dat niets anders bleek te zijn dan een grote agressieve kluit van Trotten, de bewoners van het geteisterde eiland zelf. Die niet in de gaten hadden dat ze bij tijd en wijle zelf het monster schiepen waarvoor ze in grotten vluchtten, waaruit ze even later als een groot collectief gedrocht tevoorschijn kwamen om hun eigen eiland te ruïneren. Dat monster heet nu Breivik, maar is ook onder andere namen zoals Hitler bekend. En deze monsters blijven bestaan zolang we zelf de kleine monstertjes in ons blijven ontkennen. Alsof het kleine kwaad geen kwaad is en een beetje agressie best mag, zo niet gezond is en erbij hoort. Dat allemaal komt voort uit de angst voor zelfkennis, angst te zien dat we uiteindelijk even goed als slecht zijn. Om die te ontwijken schakelen we onze emoties even uit, en dat gebeurt net zolang tot er iemand opstaat die zoveel emoties uitschakelt dat hij tot de wreedste daden in staat is.

  • Facebook
  • Twitter
  • NuJIJ
  • Print
  • PDF
  • Add to favorites

7 reacties op “Breiviks schuld”

  1. Mariette Roovers op Facebook zei:

    Goed verhaal lieve Satyamo! Af en toe 1 of 2 harde returns maakt je verhalen wel wat makkelijker leesbaar… 🙂 ♥

  2. Sandra Jongstra op Facebook zei:

    Satyamo, goed verhaal. Leest inderdaad wel een beetje lastig zo achter elkaar. Zo´n harde return “pakt” volgens mij niet in een blog hier, by the way. Ik heb het ooit opgelost door een punt te typen en dan enter, dan lijkt het nog wat op een lege regel.

  3. Mariette Roovers op Facebook zei:

    Ik gebruik in FB bij de status de Shift + Enter. Dat werkt goed. Misschien ook bij de blog?

  4. Satyamo zei:

    Hi Mariette en Sandra! Dank voor jullie complimenten. Kennelijk lezen jullie mijn bijdragen in Facebook, en die zijn een geautomatiseerde kopie van mijn weblog op http://www.satyamo.nl, waarbij helaas de harde returns in Facebook verdwijnen. Klik in Facebook op de titel en je komt in mijn weblog terecht, waar het verhaal wat dat betreft leesbaarder is, zoals je hierboven kunt zien.

  5. Sandra Jongstra op Facebook zei:

    @ Mariette, ik heb het net even uitgeprobeerd, maar Shift + Enter werkt helaas niet in de notes. Jammer, zou mooi zijn geweest.

  6. Marcel Bokhorst op Facebook zei:

    Helaas is hier niets aan te veranderen, want dit is een beperking van Facebook

  7. Diana zei:

    Een mooie beschouwing van je, Satyamo! West-Europa had dit bloedbad kunnen voorkomen door aan al die onlustgevoelens, die uiteindelijk hiertoe geleid hebben, op een dusdanige manier gehoor te geven, dat er een politieke, maar wel voor iedereen acceptabele oplossing was gekomen voor het vraagstuk van de toenemende dominantie van wezensvreemde elementen in onze westerse samenleving.
    Dit probleem is te lang genegeerd, niet serieus genomen en daardoor onvoldoende adequaat behandeld op de politieke agenda! Als zodanig hebben we allemaal schuld, ook ons volk en onze regering.
    Wat eenzame opsluiting als straf voor Anders Breivik betreft: daar doet men hem juist een plezier mee! In 2005 of 2006 heeft hij zichzelf een jaar lang van de wereld afgesloten en in volstrekte eenzaamheid zich voorbereid op wat hij als zijn taak zag.

Reageer

XHTML: Je kan deze tags gebruiken: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>