Eerste Wereldoorlog

28 juli 2014

Vandaag begon honderd jaar geleden de Eerste Wereldoorlog, een oorlog die een frische fröhliche Krieg had moeten zijn. Eerst Oostenrijk tegen Servië, toen bijgestaan door Duitsland, Rusland, Frankrijk, Engeland en ga zo maar door. Nederland bleef neutraal en misschien is het daarom dat ik vandaag niets daarover zie op de voorpagina’s. Er is belangrijker nieuws dat halve kranten vult. Oekraïne. Af en toe ben ik bang dat het neerschieten van MH17 opnieuw een aanleiding is tot een grote oorlog, net als het doodschieten van de Oostenrijkse kroonprins in Sarajevo tot de Eerste Wereldoorlog leidde en het einde van de Belle époque aankondigde, net zoals we nu in Europa veel vredige decennia achter ons hebben liggen. Mijn hele generatie van babyboomers heeft hier nooit een oorlog in eigen land meegemaakt, wat op zich al uniek is. Mijn Wetenschappelijke Tante is de enige die ik gekend heb die nog vage herinneringen had aan de Eerste Wereldoorlog. Zelf ken ik die alleen uit geschiedenisboeken, artikelen en wandplaten in de klas op de lagere school.

Uiteraard was ik pacifist, dat hoorde zo bij een opmerkelijk deel van mijn generatie. En ik snapte inderdaad niks van oorlog, zodat ik echt niet mijn best hoefde te doen om afgekeurd te worden. Tijdens mijn keuring trachtte iemand me het nut van oorlog uit te leggen door steeds meer dingen van een tafel te graaien die van mij zouden zijn. In plaats van boos te worden reageerde ik met een ‘Tja…’ en een ‘Mwah…’ waarna ik maar weer terug moest naar mijn groep. Hij vergat me te vertellen waar die was, dus zat ik op gegeven moment ergens in een zaal morsetekens te ontcijferen, wat kennelijk niet de bedoeling was. Ook dat uitkleden tijdens die keuring vond ik vernederend. S5 dus, waarmee eind jaren zestig kwistig werd rondgestrooid, want jongens genoeg. Ik zou last krijgen van die S5 bij het krijgen van banen en zo, maar heb daar nooit iets van gemerkt. Maar toch voel ik me een beetje schuldig, zo niet laf tegenover die velen die hun leven voor onze vrijheid hebben gegeven. Hoewel ik dat waarschijnlijk ook wel gedaan had als het leger wat anders was georganiseerd, zonder al dat autoritaire onverstaanbare geschreeuw en zo, dat in een leger noodzakelijk schijnt te zijn.

Hoewel er in de Tweede Wereldoorlog veel meer slachtoffers vielen, wordt de Eerste ook wel eens de Grote Oorlog genoemd. Ik kan me daar wel iets bij voorstellen als ik de verhalen hoor over de loopgraven en de onvoorstelbare taferelen die zich daar afspeelden. ‘Door alle verschrikkelijke en traumatische belevenissen in de loopgraven kregen sommige soldaten last van de zogenaamde shellshock,’ lees ik in Wikipedia. ‘Bij deze aandoening krijgt de soldaat last van tics of stuiptrekkingen, zoals trekjes bij de ogen, of zelfs rillingen. Shellshock werd beschouwd als een vorm van lafheid, zodat soldaten met deze verschijnselen meestal geëxecuteerd werden door hun eigen partij.’ Ik vraag me af waar je je rotter, eenzamer, zieker en meer klote kan voelen dan toen in zo’n loopgraaf. Misschien was de Eerste Wereldoorlog wel ellendiger omdat alles zo primitief was in vergelijking met de Tweede. Tegenwoordig zouden we geen landen meer isoleren met kabels met 4000 volt erop – zoals indertijd tussen Nederland en België – hoewel sommigen dat nu wellicht graag rond Europa zouden willen zien.

Het meest erge dat we hier de laatste jaren hebben meegemaakt zijn de oorlogen in de rest van de wereld, buiten Europa, hoewel het er wel op lijkt dat ze steeds meer dichtbij komen. Vooral te danken aan het geloof dat de hele wereld tot de Islam bekeerd moet worden. Nou lijkt me het jihadstrijden eigenlijk geen kunst, een frische fröhliche Krieg voor pubers, en geen lolletje voor al die maagden zelf die in het paradijs al die fanatieke knapen moeten bevredigen. Zouden er voor vrouwelijke jihadstrijders ook lekkere knullen klaarstaan? Of moeten die lesbisch worden? Maar daar staat weer de doodstraf op, en wat kan je daar wat mee bij iemand die al dood is? Ik snap niks van geloof, omdat dat meestal gewoon lafheid is om dingen zelf uit te zoeken. Geloof in je eigen geloof, geloof in je eigen utopie, geloof in groei, geloof in materie en geld, geloof in je eigen land – allemaal identificaties omdat je niet jezelf durft te zijn. Ja, MH17 zou wel eens een nieuw Sarajevo kunnen zijn. En als dat niet zo is gaat onze aarde wel aan milieurampen ten onder.

Is dat erg? Ik weet het niet. Het heelal is zo groot…

Gepost in Maatschappij en politiek, Uit mijn leven