Uit vrije wil

18 februari 2010

‘Kan je niet naar België gaan en een revolver voor me kopen?’
Dat vroeg buurman me gisteren. Hij wordt volgende week 95 jaar, mist een been, maar wist zich tot voor kort heel aardig zelfstandig te behelpen, dank zij wat thuis-, mantel- en andere zorg. Ik prijs het beleid waarin men ouderen zo lang mogelijk in hun eigen huis en woonomgeving laat wonen. Dat blijkt uiteindelijk niet alleen de meest bevredigende maar ook de meest voordelige manier te zijn om ouderen onderdak en zorg te geven. Vorige week had buurman echter zijn kunstbeen niet goed aangetrokken, zodat hij op de grond viel toen hij in de voordeur vanuit zijn scootmobiel in zijn rolstoel wilde overstappen. In zijn val brak hij de ruit van de voordeur, en we mogen blij zijn dat het bij wat glasscherven en bloedvlekken is gebleven, want voor hetzelfde geld had hij zijn heup gebroken. Daar lag hij dan half buiten, half binnen in de kou. Ik hoorde hem roepen, en toen ik naar hem op weg was belde de alarmcentrale me nog. Goed geregeld. Maar ook weer niet, want ik kon hem in de smalle gang niet in mijn eentje in zijn rolstoel hijsen. De alarmcentrale gebeld, maar die kon verder niets meer doen. Volgens buurman moest ik de dokter bellen, maar die verwees weer door naar de politie en toen ik die aan de telefoon had was er een zoon van een buurvrouw verderop gearriveerd om hem in de rolstoel te helpen. Tja, dat is even een eenzaam gevoel. Je zit daar met iemand van 95 op de vloer te wachten, door de open deur kijkend naar het stille fietspad in de ijzige kou, en waar moet je hulp halen? Iedereen werkt, er komt niemand langs wandelen in de sneeuw. Gistermorgen mislukte zijn overstap opnieuw, maar hij is niet gevallen zoals vorige week en ik kon hem gelukkig op mijn eentje in zijn rolstoel krijgen. Dat voel ik nog aan mijn rug.

‘Kan je niet naar België gaan en een revolver voor me kopen?’
‘Weet u dat mijn vader dat precies zo vroeg?’ zei ik hem, leunend tegen het aanrecht, toen hij uiteindelijk bij de keukentafel zat uit te blazen.
Ja, mijn vader leed aan longemfyseem, dat volgens mijn moeder alleen maar aanstellerij was. Maar je zal het maar hebben. Ik heb ook wel eens even zo’n moment van ademtekort, en dat is geen prettig gevoel. Bij mijn vader sloeg dat emfyseem in verhevigde mate toe toen mijn moeder in 1991 overleed. Voor hem hoefde het leven niet meer en draaide alles om de angst te zullen stikken. Zodat hij mij vroeg om naar België te gaan hoewel hij, net als mijn buurman, natuurlijk best begreep dat ik daar moeite mee had en daar niets van terecht zou komen. Toen mijn vader uiteindelijk zijn laatste reis zou maken, naar het ziekenhuis, kreeg hij ook geen kans om rustig afscheid te nemen van zijn huisje. Ik was al vroeg in de ochtend daar in Osdorp gearriveerd om hem te wekken en nog samen een kopje koffie te drinken. Maar de ambulance kwam rücksichtslos te vroeg, gaf geen tijd voor afscheid, en voor we er erg in hadden zaten we al in de ziekenwagen. Wij zorgconsumenten pikken veel te veel! Even een rustig moment van afscheid was ons niet gegund! Waarom houden die jongens zich niet gewoon aan de afgesproken tijden? Hoeveel uren en uren heb ik niet met mijn Wetenschappelijke Tante in het AMC zitten wachten omdat werktijden van de specialisten belangrijker zijn dan de patiënten? De zorg is er niet meer voor ons, maar wij zijn er voor de zorg…

‘Kan je niet naar België gaan en een revolver voor me kopen?’
Voor mijn buurman hoeft het niet meer zo. Misschien straks weer wel, want zijn zoon is druk bezig met het regelen van een tehuis voor hem. En terwijl dit alles gebeurde kwam zelfdoding weer in het nieuws in de vorm van een burgerinitiatief van Uit vrije wil voor het recht op zelfbeschikking voor mensen van 70 jaar en ouder. In dit geval ben ik liberaal, ofwel het ermee eens. Hoewel ik niet vind dat je van een ander mag eisen dat jij jou gaat doodmaken. Opvallend is dat die roep steeds harder klinkt, en dat zou toch iets moeten zeggen over de zorg. Enerzijds euthanasie als zorg, en anderzijds euthanasie om juist aan die zorg te ontsnappen! Zorg die steeds meer in protocollen is geregeld, waarin tot op de seconde is voorgeschreven wat hulpverleners allemaal voor hulpbehoevenden mogen doen. Met als gevolg dat een hulpverlener een rinkelende telefoon alleen mag aanreiken als het snoer niet langer is dan 1,5 m, je geen zakdoek mag aanreiken als er sprake is van minder dan 25 milliliter kwijl of 2,5 gram snot en de rolstoel alleen verplaatst mag worden na controle van de luchtdruk in de banden naar Europese normen. Waarin ouderen en gehandicapten gedegradeerd zijn tot zorgconsumenten, die niet veel meer zijn dan een productnummer op een begroting. Neoliberalen hebben de zorgzame samenleving afgeschaft en dat is te merken ook! Hoe rijk we materieel ook mogen zijn, het bestaan zelf wordt steeds minder menswaardig. En is het dan gek als mensen bij de eerste de beste gelegenheid uit het leven willen stappen? Geef ze eens ongelijk! Hoe ver zijn we als samenleving gezakt, en hoe diep zijn de zorg en de medische wereld gezonken dat mensen liever sterven dan in hun deplorabele toestand voort te blijven leven? De beste manier om dit probleem op te lossen is euthanasie op het neoliberale berekenende materialisme dat tot dit soort wantoestanden heeft geleid. Niet uit vrije wil!