Wijze Tante 100 jaar!

31 mei 2008

Vandaag is mijn Wijze Tante 100 jaar geworden! Waarmee ze zelf het levende bewijs is geworden van de waarde van wat zij altijd over gezond leven heeft verkondigd. Mijn Wetenschappelijke Tante vond dat ze onzin verkondigde, waarover ik graag met haar grapte, wat uitliep op de conclusie dat degene die het langst leefde gelijk zou krijgen. Omdat zij ‘maar’ 94 werd heeft mijn Wijze Tante dus gewonnen. Wat pleit voor vegetarisch eten, vroeg uit de veren om met blote voeten in de kou te gaan dauwtrappen, en jezelf niet te verwennen. In soberheid een natuurlijk leven leiden, je niets laten wijsmaken en uitsluitend je eigen innerlijke stem volgen. Als je goed oplet hoef je eigenlijk niets meer te leren, dan weet je gewoon alles al. Wat zeker voor haar gold. Ze is beroemd om haar boeken over onder andere astrologie, kruiden, edelstenen en sprookjes. Lang voordat de new age ontstond, schreef zij al over deze onderwerpen in haar maandblad De Vuurfakkel, waarvan in januari 1947 het eerste nummer verscheen. Ook ik ben in die maand geboren, en dat geeft een band. Zo ook het feit dat haar geboortehuis op een steenworp afstand staat van het huis waar ik 39 jaar later werd geboren. We zijn beiden Oldegeppelers.

Haar vader was imker en vertrok al snel na haar geboorte naar Amerika. Zodat ze alleen door haar joodse moeder werd opgevoed, die onderwijzeres was van de school van de commune. Ja, de commune! Van professor Jacob van Rees. De christenanarchisten. Tolstoy! Waar nu de betere Oldegeppelse villawijken staan bevond zich vroeger in koloniehuisjes die gemeenschap van landbouwers, kunstenaars en wetenschappers die zich met hart en ziel inzetten voor een betere wereld. De jaren zestig avant la lettre. Idealisten die zeer nauwe banden hadden met de soortgelijke commune van Frederik van Eeden in Blikkum. Voor wie het een probleem was dat er op gegeven moment winst werd gemaakt, want dat rook toch sterk naar kapitalisme. Waar de spanningen met de plaatselijke bevolking hoog opliepen, want die waren niet zo gecharmeerd van al dat alternatieve gedoe met mensen die helemaal naakt achter de schuttingen rondliepen. Die commune heeft het nog geen tien jaar uitgehouden. Volgens veel sceptici is dat een reden om aan de waarde van communes te twijfelen. Zie je wel? Het wordt toch niks na verloop van tijd! Wij mensen zijn daar nog lang niet aan toe! Een benadering die ik verziekt vind, want zo kun je alles kapot redeneren, zelfs je eigen leven omdat je aan het eind ervan toch doodgaat. Terwijl ik juist verwonderd ben over wat er wel mogelijk is, al is het maar voor een paar jaar of zelfs een paar momenten. Eén kleine lichtflits is al voldoende om te bewijzen dat er licht bestaat.

Op die grond, in die sfeer is mijn Wijze Tante geboren. Al op jonge leeftijd was ze een voorloper, een voorvechter van een wereldbeschouwing en leefwijze die pas na de jaren zestig tot de westerse wereld is begonnen door te dringen. Een groot trauma voor haar vormden de beschuldigingen van racisme en aanverwante praktijken, die stuk voor stuk ontleend zijn aan totaal uit het verband gerukte teksten. Hoewel haar rubriek het meest geliefd was, wilde het blad Onkruid niets meer van haar weten, hoewel dit enkele jaren geleden nog slinks gebruik maakte van haar naam om een jubileumboek te verkopen waarin dan geen enkel woord van mijn Wijze Tante bleek te staan. Zo zijn er altijd ‘correcte’ mensen die menen het alternatieve te moeten bestrijden. Vandaag de dag zien we dat terug in de heksenjacht van de Vereniging tegen de Kwakzalverij en de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot Bevordering der Geneeskunst op alternatieve therapeuten en geneeswijzen, enkele jaren geleden enthousiast aangejaagd door VVD-minister Hans Hoogervorst. Hoezo vrijheid? Het liberalisme moet in die kringen nog uitgevonden worden!

Dat alles heeft mijn Wijze Tante meegemaakt. Ik geloof dat het modernste apparaat in haar huis een telefoon met draaischijf is gebleven, hoewel wel af en toe iemand een draagbaar dvd-spelertje naar binnen smokkelde om bijvoorbeeld iets van Osho te laten zien. Hoewel er nooit een televisie in huis was, ging ze wel altijd graag naar films. Zo ging ze op 93-jarige leeftijd nog rustig naar de bioscoop om het eerste deel van The Lord of the Rings te zien. En hoewel ze een heleboel dingen al uit zichzelf wist, is ze tot een paar jaar geleden blijven lezen, lezen en nog eens lezen. Kasten en kasten vol boeken die bijna niet meer te categoriseren en op te ruimen zijn. De akasha-records zijn er niks bij, wou ik bijna zeggen, maar dat kan natuurlijk niet omdat daar alles in staat. Met die oneindig grote bibliotheek heeft ze nu wat minder contact, want haar geheugen is achteruit gegaan. Maar meer en meer geloof ik dat herinneringen niet zozeer in de hersenen zitten, maar juist in dat tijdloze akasha-veld waar alles in tijd en ruimte aanwezig is. Dat de hersenen alleen een zend- en ontvangststation zijn die bij een herinneringsproces informatie daaruit oppikken, ja, her-inneren. Dat je zonder hersenen wellicht veel beter contact kunt hebben met dat veld, waaronder je herinneringen. Pim van Lommel suggereert dat de hersenen een helder bewustzijn juist in de weg staan. En zo hoop ik dat mijn Wijze Tante als het zover is, en ze geen last meer heeft van haar hersenen, weer helemaal in deze en andere werelden terugkomt.

Vanmorgen zijn we bij haar op bezoek geweest, en hebben we met een dozijn mensen om haar heen gezeten. Ze kijkt ons aan. Weet misschien niet wat onze namen zijn, maar als ze ons aankijkt licht ze even blij op van herkenning. En daar zit ze dan in haar stoel, met een pluchen uil op haar schoot, één en al gelukzaligheid uitstralend. Alsof ze al lang in de andere wereld is, waarop haar lichaam zich vredig voorbereidt door steeds transparanter en kwetsbaarder te worden. Mijn hart is aan de overzijde heet haar dichtbundel, maar soms lijkt ze al helemaal aan de overzijde te zijn en getuigt zo van een wereld van vrede en licht. We hebben wel de cadeautjes voor haar uitgepakt, maar waren niet in staat om alle brieven en gelukswensen voor te lezen, want dat waren er veel te veel. Voor een paar maakten we een uitzondering, zoals die van de Koningin en die van de Commissaris van de Koningin. En in de komende weken zal een ieder die haar bezoekt een paar kaarten of brieven voorlezen.

Volgens sommigen zouden wijze mensen niet aan geheugengebrek mogen lijden. Maar ik ben ervan overtuigd dat wijze mensen vooral heel gewoon kunnen zijn. Inclusief lichamelijke en psychische gebreken. Dat ze ook wel eens ziek kunnen zijn. Of lastig. Of bang. We hebben maar al te vaak een ideaalbeeld van wijze mensen. Wijsheid betekent echter dat je je om al dat lichamelijk en psychisch wel een wee niet meer zo druk maakt, zodat dit doorstraald wordt met een heel andere kwaliteit, die van je wezen. Je blijft een gewoon mens, zoals Zenmeesters vaak benadrukken. Of beter gezegd: je bent, met al je hebbelijkheden, eindelijk een gewoon mens! Zo ook mijn Wijze Tante, die ons vandaag vanaf de voorpagina van de Ooi- en Geemlander tegemoet lacht. Gefeliciteerd, Tante! Kusje!