Het middelpunt

30 december 2012

Heb het gevoel op een keerpunt in mijn leven te staan. De ene helft ligt achter me, de andere helft ligt voor me en vandaag sta ik precies in het middelpunt van mijn eigen leven.

Dat was op 14 januari 1980, de dag waarop ik sannyas kreeg, de dag waarop Bhagwan me Satyamo heeft genoemd. In Poona, India, in het Chuang Tzu auditorium.

‘Robert…,’ klinkt het opeens door de luidspreker. Terwijl ik langzaam tussen de zittende mensen naar voren loop valt de zenuwachtigheid van me af. Nu kan me niets meer gebeuren, nu ga ik naar Bhagwan. Ergens merk ik iets vreemds: er worden geen andere namen meer afgeroepen. Links van de Meester zit de sannyasin die ik al op zoveel foto’s heb gezien en hij wijst me waar te gaan zitten. Nog nooit ben ik zo dicht bij Bhagwan geweest. Hij kijkt me vriendelijk aan en vraagt me om mijn ogen te sluiten. Een gevoel van dankbaarheid wakkert door me heen. Dat ik hier mag zijn, dat ik dit mag meemaken… Deze minuten die helemaal zijn gewijd aan het rare persoontje dat ik ben…
‘Come closer,’ nodigt Bhagwan me uit. ‘Open your eyes…’
Hij hangt iets om mijn hals terwijl hij me diep in de ogen kijkt en zijn andere hand op mijn hoofd legt, met de duim op de plek waar zich mijn derde oog moet bevinden. Die ogen… Het lijkt wel alsof hij hol is, alsof Bhagwan van papier‑maché is gemaakt. Waar komt zijn stem vandaan? Dan geeft hij me een papier.

Waarom betekende sannyas zoveel voor me? Omdat het een soort thuiskomen was. Nooit eerder had ik zoveel herkenning gevoeld van wat ik altijd al wist. Ja, ik had gezworven tussen kerken, religies, sektes en wat niet al, maar nog nooit was alles zo treffend, viel alles zo goed op zijn plek als bij Bhagwan, van wie ik al veel boeken had gelezen en toespraken had beluisterd. Het was een bevestiging van wat ik altijd al diep in mezelf had gevoeld en geweten. Een soort eindpunt en culminatie van een zoektocht. Wat de mensen ook verder over Bhagwan mochten beweren, dit was een bevestiging van een innerlijke verwantschap. En sannyas was de bezegeling daarvan.

‘This will be your new name: Swami Satyamo. Satyamo means: the ultimate truth.’ Minder niet. De sannyasin naast Bhagwan gebaart me een stukje naar achteren te gaan zitten en dan vertelt de Meester me een lang verhaal over de weg naar de allerhoogste waarheid, een pad dat niet via het verstand gaat maar via het hart. Het lijkt wel alsof hij automatisch praat, alsof er niemand is die spreekt en de klanken als vanzelf uit de mysterieuze ruimte achter zijn huid opstijgen. Voortdurend kijkt hij me in de ogen, ogen die me uitnodigen om terug te kijken. Ik schrik er even van dat hij zo hol is: hoe kan Bhagwan nou geen ingewanden hebben? Een moment voel ik me zelfs schuldig bij de gedachte dat hij helemaal leeg is van binnen, dat is toch wel het laatste compliment dat je iemand kan geven? En het is toch deze zelfde Bhagwan die zo vaak over holle bamboes en lege boten praat?

Het meest hield ik van zijn verhalen over zen, taoïsme, boeddhisme en soefisme. Dat vond ik zijn meest poëtische en sprookjesachtige verhalen, maar die getuigden wel van wat ik later non-dualisme zou noemen. Over het verschil tussen sprookjes en werkelijkheid, en over het al dan niet één zijn van alles lag ik al jaren met velen in de clinch, en dat zou ook zo blijven, tot vandaag de dag. Ik vond wortels diep in mezelf en verbond me ermee.

Wat heeft Bhagwan allemaal tegen me gezegd? Het bekende probleem van alle nieuwe sannyasins, een soort geheugenverlies waarbij je je alleen herinnert alles wat de Meester zei helder begrepen te hebben. Alsof de betekenis van zijn woorden zo snel en diep tot me doordrong dat mijn geheugen geen tijd heeft gekregen om het een en ander vast te leggen.
Wat was mijn naam ook alweer? Satyano. Nee: Satyamo. ‘Satori’ en ‘amo’: ik hou van satori. Mooi ezelsbruggetje. Er is een wonder gebeurd…

En wat de mensen verder ook over Bhagwan mochten beweren, het zou me worst wezen. Het ging mij alleen om dit moment, deze herkenning, deze verbintenis. De poppenkast rond Bhagwan was een groot spel, dat later goed uit de hand zou lopen, maar niets af zou doen aan deze onvernietigbare ervaring. De seconde die volgens Dostojevski ‘waarlijk het ganse leven waard’ is. Het was een ontmoeting niet alleen met Bhagwan, maar ook met Boeddha, Lao Tse, Christus en vele anderen, omdat ware religies allemaal bij hetzelfde uitkomen, verschillende paden op een berg zijn die allemaal op dezelfde top eindigen. Een woordloze top waarover eigenlijk niets te zeggen valt, een overweldigende stilte en leegte waarin je tegelijkertijd verdwijnt als bevrijd wordt.

Nu hoor ik bij Bhagwan en Bhagwan hoort bij mij. Ik hou van hem. Heb het gevoel op een keerpunt in mijn leven te staan. De ene helft ligt achter me, de andere helft ligt voor me en vandaag sta ik precies in het middelpunt van mijn eigen leven. De keuze is gemaakt en daar voel ik me ontzettend blij mee. Nu weet ik waar ik thuis hoor.

Ik was toen 12039 dagen oud, bijna 33 jaar. Hoewel ik moet toegeven dat niet uit eigen ervaring te kunnen zeggen omdat ik me mijn eigen geboorte niet meer herinner, neem ik maar aan dat het zo is. Vandaag ben ik precies twee keer zo oud, 24078 dagen, bijna 66 jaar, zodat het middelpunt nu écht het middelpunt is, terwijl het ook altijd zo is gebleven. Want als er één keerpunt in mijn leven was, dan was dat toen, op 14 januari 1980.

(Citaten uit het door mij in dat jaar geschreven boek Terug naar huis, dat te verkrijgen is bij uitgeverij Lulu.)

Gepost in Spiritualiteit, Uit mijn leven