Stank voor dank

15 januari 2013

Je kunt zeggen dat het kapitalisme ons rijk heeft gemaakt en voor welvaart heeft gezorgd. Maar dan moet je ook erkennen dat dit zelfde kapitalisme ons nu in de ellende stort. Vreemd genoeg geloven velen er nog in en dat maakt de zaak alleen nog maar erger dan nodig is, zoals je dat ook ziet dat het milieu dank zij haar sceptici nog harder achteruitholt. Het lijkt alsof er sinds decennia een omgekeerd evenredig verband is tussen welvaart en welzijn: hoe meer welvaart, hoe minder welzijn. ‘Meer mensen ziek door crisis,’ stond afgelopen zaterdag in de Gooi- en Eemlander te lezen. Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten meldt wat bij het WHO al langer bekend is, namelijk ‘op basis van wetenschappelijk onderzoek, dat een economische crisis kan leiden tot onder meer een stijging aan psychische klachten, comazuipen en zelfmoorden.’ Dat had ik trouwens zelf ook wel kunnen bedenken, maar het is altijd leuk een bevestiging van je vermoedens in de krant te lezen. Toch zou ik nog een effect van de crisis daaraan willen toevoegen: discriminatie. Niet alleen van homo’s zoals we recentelijk bij de paus zagen, en bij massale demonstraties tegen het homohuwelijk in Parijs. Maar ook van andere kwetsbare groepen, zoals zwakken en zieken voor wie de zorg steeds minder wordt. En van ouderen.

Bij Capgemini vinden ze dat ouderen maar wat minder moeten gaan verdienen. Topeconoom Willem Buiter is het daar helemaal mee eens. ‘Ik vind dat mensen op basis van prestaties betaald moeten worden,’ zegt hij in de NRC van afgelopen zaterdag. En in diezelfde krant lees ik dat Jarico Vos van de VVD-jongerenorganisatie JOVD het er helemaal mee eens is, terwijl ook Toon Geenen van de Jonge Socialisten het er ‘in zekere zin’ mee eens is. En ook G500-oprichter Sywert van Lienden, met wie ik het soms best eens ben, kan er wat van. ‘Wat ik stiekem heel grappig vind laatste dagen: de onbeschoftheid die bovendrijft bij linkse babyboomers over demotiebeleid..’, twitterde hij onlangs. Daar gaat weer een snier in de vorm van een frame naar ouderen, dus wie is hier nou onbeschoft? Afijn, wellicht kan ik er zelf als linkse babyboomer niet echt objectief over oordelen, maar het is in grote lijnen wel zichtbaar dat haat zaaien naar ouderen niet meer taboe is.

Ik kan me er toch wel iets bij voorstellen. Want voor jongeren is het nu eenmaal lastig om aan een baan te komen die – als je hem al krijgt – nog onzeker is ook. Vaste contracten worden uitzonderingen. Velen van hen voelen zich neergeplempt in een crisiswereld die door vorige generaties is veroorzaakt. Ja, wellicht hadden babyboomers een leukere jeugd, maar zouden jongeren van tegenwoordig nog in de wereld willen leven waarin zij zijn opgegroeid? Nope! Ja, wellicht is het systeem van beloning naar anciënniteit een misbaksel, maar dan moet je dát aanpakken en de niet de ouderen als groep. Ongelijke behandeling van leeftijdsgroepen heet ook discriminatie. Die oudjes zullen heus wel wat trager zijn, maar hebben jarenlange ervaring en opgedane kennis, hielpen mee het bedrijf op te bouwen en te continueren tot wat het nu is. En als stank voor dank gaan ze nu minder verdienen?

De mens als productiemiddel en meer niet. De mens die uitgebuit kan worden. De mens die uitsluitend een economische waarde heeft, en die je kan dumpen als hij teveel kost. Waar ken ik dat alles toch van? Maar gelukkig waart er een spook door Europa…