De ware waarneming

Date 19 mei 2013

Onlangs droomde ik dat ik verlicht was. Dan wel op zijn minst de smaak ervan te pakken kreeg. Het was anders dan ik gedacht had: gewoon een heel heldere verstilde waarneming. Geen extatische overgave, geen jubelende engelen, geen kolkende energiestromen maar gewoon ‘dit’. Waarin je alleen maar met Bhagwan kunt roepen: ‘Ah, this!’ zoals een lezingencyclus van hem heette toen ik in Poona was. Een ‘Ah, this!’ van herkenning van iets dat je altijd al hebt geweten. O ja, dat is waar ook, ik was het even vergeten. Zoiets. Waarbij het eigenlijk alleen om een verandering van waarneming gaat. En ik moet toegeven: waarneming is eigenlijk iets heel vreemds als je er even op let wat er feitelijk gebeurt. We zeggen zo makkelijk ‘Ik zie dit’ of ‘Ik hoor dat’ maar wat is waarneming nu wérkelijk? Daarvoor moet je even opletten. Even stil zijn. Je mond houden. Alleen maar kijken.

Waarneming zou eigenlijk echt objectief moeten zijn, vond ik lang geleden. Toen geloofde ik dat concentratie daar een voorwaarde voor was. Heel letterlijk. Dus ik liggend op bed steeds naar hetzelfde punt in het plafond blijven staren. Leuk is dat, want na een poosje verdwijnt alles. Maar ik merkte ook dat het fysiek nogal uitputtend was, en veel verder ben ik er indertijd, zo rond 1967, niet mee gekomen. Hoewel? De eye-gazing meditatie die we een Poona deden leek er wel wat op. Daarbij keken we elkaar heel lang in de ogen, en daarbij zweefde ik op gegeven moment weg in een vreemde ruimte die ik niet anders kan omschrijven dan dat hij binnenstebuiten in elkaar zat. Fantasie allemaal? Liet ik me belazeren door bewust overbelaste neuronen onder mijn schedeldak?

Met dat soort biologische Swaabse verklaringen ben ik nooit echt tevreden. Te makkelijk. Ze verklaren niet het gevoel, het wéten van realiteit, het bewustzijn van echtheid. Die rare zekerheid dat je iets écht heb meegemaakt en het geen droom of hallucinatie was. Ook dát zou volgens de biologen een hallucinatie zijn. Maar wie garandeert me dat hun geloof dat wij ons brein zijn niet óók een hallucinatie is? Hier kom je nooit uit. Evenmin als de zenmeester waarover Bhagwan vertelde. Die had gedroomd dat hij een vlinder was, en wist nu niet meer wie hij was: Chuang Tse die droomde dat hij een vlinder was of een vlinder die nu droomde dat hij Chuang Tse was… Onoplosbaar. Of nog beter: geen van beide. Omdat hij degene was die zich dit afvroeg of, nog een stapje verder, puur bewustzijn.

Ik neem waar. Klinkt een beetje consumptief. Waargeven bestaat nog niet. Hoewel? In de kwantumwereld is dat al heel gewoon: de waarnemer beïnvloedt het waargenomene, zodat iets als objectiviteit op losse schroeven staat. Door waarnemen máák je als het ware iets waar, je creëert en werkelijkheid en in die betekenis is het eigenlijk waargeven, en niet nemen. Tegelijk vraag ik me vaak af wáár de waarneming eigenlijk gebeurt, want soms lijkt het meer op een daarneming, dat het daar gebeurt waar ik niet ben. Ik hoor de merel echt in de boom fluiten en niet tussen mijn oren. Biologen zullen zeggen dat ik het geluid naar buiten projecteer, maar dan zijn we weer terug bij de illusie die op zich ook weer een illusie kan zijn. De merel kan zowel in mijn hoofd als in de boom zingen.

Waar ben ik eigenlijk? Die kwantummechanica zorgt wel voor een heerlijke verwarring. Door haar weten we meer over non-lokaliteit: iets gebeurt dan niet op een bepaalde plek, is niet echt aan te wijzen. Net als elektronen die eigenlijk golfjes zijn zolang je ze niet betrapt, en probeer maar eens de plek van een golf aan te wijzen. Je kan hooguit zeggen dat die hier méér is dan daar, maar daar houdt het wel mee op. Ik denk dus dat waarneming of waargeving dus ook hierneming, hiergeving, daarneming en daargeving kunnen zijn. Even makkelijk. Alles is één grote oceanenzee van golven, alles gebeurt overal tegelijk, hooguit hier een beetje meer dan daar. Wat voor mystici altijd al een vanzelfsprekendheid is geweest. Omdat ze oplettende waarnemers waren. Zo simpel is het. Hoewel? Droomde ik nu dat ik verlicht was of droom ik nu dat ik niet verlicht ben?

  • Facebook
  • Twitter
  • NuJIJ
  • Print
  • PDF
  • Add to favorites

2 reacties op “De ware waarneming”

  1. Geert zei:

    Ik ben maar een simpel mens en begreep echt helemaal niets van dat ‘zweverige’ gepraat over beleving, waarneming etc. Totdat……… ik een paar jaar geleden een film zag ‘What the Bleep….Do we Know’ en daarna ook het boek daarvan gekocht. Daarin werd het ‘moeilijke’ verhaal verteld via films en plaatjes. En toen werd het mij -als visueel ingesteld mens – eindelijk een beetje helder. Welnu, duidelijk dat nu juist de gedachte duidelijkheid niet zo is of hoeft te zijn. Dat er misschien wel meer dimensies zijn dan wij ons realiseren. Inderdaad; voor mensen die houden van heldere duidelijke onomstootbare vaste waarheden is dat de wereld op z’n kop. Spannend!

  2. willem vellema zei:

    Vertel de vis over de oceaan ,voor hem is zijn vissekom zijn wereld

Reageer

XHTML: Je kan deze tags gebruiken: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>