Advaitachat

15 juli 2013

Op 3 juli werd ik geïnterviewd door Advaita Nederland, waarmee ik op Facebook bevriend ben. Echt de moeite waard om die eens te bezoeken. Naast het interview met mij, dat geheel per chat ging, zijn er in haar groep AN Interviews nog zestien andere interessante interviews te vinden. Als je geen Facebook hebt, tja, dan zul je je met alleen mijn verhaal hieronder tevreden moeten stellen…

AN: Wat is jouw link met Advaita?

Satyamo: Begon eigenlijk in de jaren zestig. Met het periodiek systeem. Daarin zag ik dat alle stoffen en materialen eigenlijk uit een beperkt aantal moleculen bestaan, en die zijn weer samengesteld uit een nog beperkter aantal elementen, en die bestaan weer uit een nog kleiner aantal elementaire deeltjes. Dat moest wel eindigen met dat alles uiteindelijk uit hetzelfde deeltje bestaat. Dat noemde ik vroeger in mijn middelbareschooltijd liefde. Ik kom een beetje uit een halve hippiewereld, en riep in mijn studententijd steeds dat alles één is…. Je ziet in die voorlopers van de new age ook al veel non-duale elementen.

AN: Waarom noemde je dat vroeger liefde?

Satyamo : Aantrekkingskracht, was synoniem voor mij met liefde. Protonen en elektronen zijn verliefd op elkaar. Probleem was wel dat sommige deeltjes elkaar ook konden afstoten… De enige manier om dat op te lossen was iets als ruimtedichtheid te bedenken, lol.

AN: Gebruik je nog steeds die omschrijving of (ook) andere?

Satyamo: Nee, ik vind liefde nog te sentimenteel klinken vaak. Soms kan ik daar helemaal niet tegen en vind ik het vaag worden. Maar anderen vonden/vinden mij ook weer vaag als ik zeg dat alles één is – daar kunnen ze dan niks mee, zeggen ze. (Alsof je er dus iets mee zou moeten kunnen, maar dat terzijde.) Ik was in mijn middelbareschooltijd bij de Hervormde kerk betrokken. In mijn studententijd bij o.a. Transcendente Meditatie en je (ik) ging natuurlijk ook eens op bezoek bij Hare Krishna, Unified Family, Scientology en zo… In 1979 naar Poona, Bhagwan. Daar herkende ik alles in. Zen en Tao spraken/spreken mij het meeste aan. Ik hou van paradoxen en zo. Later nog een poosje bij de Rozekruisers geweest, maar toen verteld werd dat Eckhart Tolle niet oké was (in andere woorden dan), ben ik daar weer weggegaan. Nu noem ik het gewoon ‘Het’….

AN: Wat zocht je daar (o.a. bij de Hare Krishna), die eenheid, die liefde?

Satyamo: Ja. Religie, spiritualiteit. Ik was/ben er altijd van overtuigd dat in de diepste grond alle integere religies uiteindelijk non-dualistisch en gnostisch zijn. Zie de mystici. De laatste 10 jaar herkende ik natuurlijk veel in non-dualisme. Ik denk dat dit het laatste is, een soort eindpunt van zoeken, hoewel ik nog wel zoek. Soms ook niet, trouwens.

AN: Had je ook ervaringen in die tijd, dat je alles zag als eenheid/liefde?

Satyamo: Dat zijn gewoon heel gewone momenten van stilte, waarin ik nog wel denk maar alle oordelen zijn weggevallen. Gewoon genieten van alles dat is zoals het is. Vaak in de tuin met een sigaartje, maar onlangs ook op Hoog Catharijne. Soms ook bij een klassiek concert: dan is er iets vreemds met mijn waarneming aan de hand. Heeft iets met non-lokaliteit te maken: wáár hoor ik eigenlijk die klanken? In mijn hoofd of dáár? Beide.

AN: Had je die ‘momenten van stilte’ al voordat je naar Bhagwan (Osho) ging?

Satyamo: Ja, toen ik nog bij mijn ouders thuis woonde. Zij draaiden ’s avonds wel eens klassieke muziek en luisterden daar dan ook echt naar. Dan ging ik wel eens bij hen zitten en staarde naar buiten waar in de stilte tramlijn 1 in de verte voorbijgleed. Maar na Osho is het wel toegenomen. Ik moet toegeven dat ik in mijn studententijd ook graag hasj rookte, met Pink Floyd-muziek en zo. Dat deed me wel beseffen dat datgene wat wij realiteit noemen toch héééél anders in elkaar zit dan we normaal denken. Ik voel daar ook iets van een grote grap in, humor. Humor is heel essentieel voor spiritualiteit.

AN: Waarom nam het na Osho toe?

Satyamo: Omdat ik ‘het’ had gevonden – eindelijk thuis bij gelijkgezinden (waar wij watermannen erg van houden ) Dat geeft rust. Nog zekerder weten dat ik niet gek was. Vergeet niet dat in die hippiecultuur al heel veel non-duale elementen zitten in hun ‘filosofie’. Timothy Leary over lsd en zo.

AN: Okee! En nu, waar sta je nu met je ervaring van non-dualiteit?

Satyamo: Nergens. Blij dat ik en af en toe iets ervan mee mag maken, iets van verlichting mag proeven. Ik begrijp je vraag niet echt: waar ik nu sta?

AN: Is er iets veranderd voor je, betreffende die ervaringen? Je noemt het nu ‘Het’, nietwaar?

Satyamo: Ja, ze zijn ‘gewoner’ geworden, minder sensationeel. Ja, vaak noem ik het ‘Het’, maar niet altijd.

AN: Hebben die ervaringen je ook veranderd, ben je er een ander mens door geworden?

Satyamo: Wat rustiger denk ik, meer zelfvertrouwen. Ik verlies wat interesse in psychologie, persoonlijkheidsleer, astrologie. (ik ben eigenlijk een MSc in persoonlijkheidsleer, UvA, 1981, lol.)

AN: Hoe uit zich dat, dat zelfvertrouwen?

Satyamo: Ik was goed in diagnostiek tijdens mijn studie. Maar ik geloof wel dat een goede diagnostiek al hetzelfde is als therapie. Gewoon goed kijken en dan: ‘The problem does not exist,’ zoals Osho zei. Het uitte zich in minder twijfel aan mijn eigen ideeën, creativiteit en zo. Voor zover je van ‘eigen’ kan spreken dan.

AN: Zoek je nog, ben je nog bijvoorbeeld bij Osho?

Satyamo: Nee, niet meer. Hier en daar werk ik mee aan project zoals een boek verzorgen en dat is het dan. Voel me überhaupt niet meer aangetrokken tot een spirituele beweging, alsof advaita dat tegenspreekt. Wat niet wegneemt dat ik Osho en Tolle en een meer radicale McKenna met rode oortjes lees en vele anderen hoor!

AN: En hoe zit het met jezelf, ben jij een ‘Osho’, een ‘Tolle’,… geworden?

Satyamo: Nee hoor. Ik ben niet verlicht, maar proef ervan, Ken Wilbers ‘One Taste’. Zolang ik nog niet echt ontspannen op de stoel bij de tandarts lig… Tja, de paradox van het zoeken naar het niet-zoeken. Eigenlijk weet ik niet eens of ik nu zoek of niet. Maar er zijn steeds vaker momenten dat ik niet zoek, en daar ben ik blij mee. ‘Wie ben ik?’, ‘Wat ben ik?’ en ‘Waar ben ik?’ blijven essentiële vragen voor me. Maar ook dat hoort er allemaal bij. Dat veroordeel ik niet meer.

AN: Soms zijn mensen overtuigd, dat ze het zullen worden, is dat ook voor jou zo of laat je dat open? Weet je het gewoon niet?…

Satyamo: Ja, eens zullen we allemaal verlicht zijn. Dank zij/ondanks onszelf. ‘Ich verleugne nicht die Schuld/Aber deine Gnad und Huld/Ist viel grösser als die Sünde/Die ich stets in mir befinde’ horen we in de Matteüspassie zingen. God/Het/Bewustzijn/The Force/Het Bestaan is altijd groter dan we denken. Klinkt wat gereformeerd hè?

AN: Hoe weet jij bijvoorbeeld dat Osho het wel had?

Satyamo: Toen ik sannyas kreeg en voor hem zat merkte ik dat hij leeg was, alsof hij van papier-maché was en zijn woorden uit een hol innerlijk daarachter kwamen. Ik voelde me opgelaten met die constatering, want leegheid is niet echt een compliment in onze Westerse cultuur. Terwijl Bhagwan zélf altijd zegt dat verlichten leeg zijn, een ‘empty boat’… En verder tja… intuïtie of zo, dat Bhagwan verlicht was, zijn uitstraling van absolute Stilte. En last but not least: humor!

AN: Je kon dat waarnemen bij Osho maar dat zegt dan eigenlijk ook alles over jezelf, niet waar?

Satyamo: Uiteraard. Velen herkennen dat niet. De vraag of je verlicht bent of niet is een hele lastige, alsof elk antwoord fout is.

AN: Bestaan er volgens jou valkuilen op deze weg naar de verlichting?

Satyamo: Ja. Niet zozeer het ego, maar het geloof dat je geen ego zou mogen hebben. Want ook ego hoort erbij. Non-dualisme omvat ook het dualisme, dus acceptatie daarvan. Welk vechten of zoeken je ook doet – het levert alleen iets op door uitputting, overgave, verliezen. Ik zit ook in de politiek als gemeenteraadslid – nou dat is een hele andere wereld. Maar wel goed om ook daarmee bezig te zijn. Het lastige van non-dualisme is dat er eigenlijk niets over te zeggen valt. Woorden horen bij dingen die allemaal verschillend zijn, of bij acties die allemaal weer anders zijn, en suggereren zo een wereld van onderscheid, verdeeldheid, gescheidenheid die volgens het non-dualisme puur illusie is.

AN: Wat versta jij trouwens onder het ego, Satyamo?

Satyamo: Onderscheid tussen jezelf en anderen. Een soort oppervlaktespanning. In tegenstelling tot bijvoorbeeld empathie. Het persoonlijke tegenover het transpersoonlijke. Geslotenheid. Niet kwetsbaar durven zijn. Jezelf belangrijk vinden – misschien is dat nog de beste definitie.

AN: Okee, allemaal duidelijk voor mij, dank je wel Satyamo! Heb jezelf nog iets toe te voegen aan dit interview?

Satyamo: Dat het me verwondert hoe ik graag lees en schrijf en praat over advaita, terwijl er eigenlijk Niets over te zeggen is, pure eenvoud. Life is not a problem to be solved, but a mystery to be lived (Osho).

AN: Ja, een mooie en bekende uitspraak, van hem!

(Satyamo betekent volgens Bhagwan: Allerhoogste Waarheid.)

Gepost in Spiritualiteit