Verlichtingsdag

5 mei 2016

Vandaag is het 25 jaar geleden dat mijn moeder overleed. Bij de buren hingen overal de vlaggen uit. Niet omdat mijn moeder het aardse met het eeuwige had verwisseld, maar omdat het Bevrijdingsdag was. Een mooie dag om dood te gaan, bevrijdingsdag. En eens in de dertig jaar is het een nóg mooiere dag om te sterven, omdat die dag dan samenvalt met Hemelvaartsdag. Zo’n dag als vandaag dus, die misschien ook nog de meest zonnige dag aller tijden wordt. Alleen wil ik nog niet dood. Omdat ik nog niet verlicht ben. Wat zich kenmerkt door het feit dat ik denk dat ik niet verlicht ben, een gedachte die van jongs af aan bij ons is ingegoten, zeker in de protestantse wereld van boven de rivieren. Maar ik geloof dat je bent wat je gelooft, dus als we dat geloof dat we denken dat we niet verlicht zijn, dat we zondig zijn, kunnen loslaten, dan zijn we meteen verlicht, bevrijd. Zenmeester Genpo Roshi gaat nog verder: dat je verlicht kunt raken door het te spelen. Wat binnen spirituele kringen wel een heel gewaagd idee is.

Eigenlijk zou Hemelvaart omgedoopt moeten worden in Verlichtingsdag, hoewel ook Pinksteren voor die hernoeming in aanmerking komt. Op zo’n Verlichtingsdag vieren we alle teugels, laten we alle rollen varen terwijl we er tegelijk van genieten. Want die zeggen toch niets over wat we in werkelijkheid zijn. Want het leven is een carnavalesk spel, een grote grap die we niet al te serieus hoeven te nemen. Want wie we ook zijn en wat we ook doen, het is niet van ons omdat we niets anders zijn dan rimpelingen van het bestaan dat zichzelf ontvouwt. Echte vrijheid ervaar je alleen maar door er niet meer te zijn, door mee te deinen op de kosmische golven, geen keuzes meer te hoeven maken. Vrijheid is niet het tegendeel van karma, oorzakelijkheid of determinisme en heeft daarmee dan ook niets mee te maken. Vrijheid is de ervaring van openheid waarin spontaniteit, intuïtie en creativiteit tot bloei komen. Vrijheid is als de onbewolkte blauwe lucht.

Gisteren herdachten we ook hier in Blaricum de Tweede Wereldoorlog. In het parkje achter de kerk. De twee minuten stilte waren echt stil. Meteen daarna kwamen zes Dakota’s in strakke formatie over. Dat ontroerde me het meest van de hele herdenking. Vrijheid die uit de strakblauwe hemel komt, alsof die vliegtuigjes boodschappers van een vrede waren die alleen maar van boven kan komen, die als een bloemenregen over ons neerdaalt en de stilte terugbrengt, die we al veel te lang vergeten waren. Vrede is weten dat alles gewoon is wat het is, en dat er eigenlijk niets over te zeggen valt. Net als verlichting. Daarvoor hoeven we ons alleen maar te herinneren wie we zijn, en soms lukt dat. En dan is dat een feestje waard.