Toen er nog tijd was

11 september 2016

Gisteren zijn we teruggegaan naar de tijd toen er nog tijd was. In 1976 was ik getuige op het huwelijk van Hein en Floor. In T-shirt, want zelfs de gedachte dat je je voor zoiets netjes zou kunnen kleden kwam in die tijd niet eens in je op, althans niet bij mij. En kennelijk kon dat niet zoveel kwaad, want gisteren vierden zij hun 40-jarig huwelijk. Het was stralend weer en onderweg maakte ik voor Facebook nog een foto met niets anders dan de strakblauwe hemel erop. Vriend en ik wandelden door het verstilde ruime landschap bij Beekbergen, langs boomgaarden en maïsvelden. Doel: het spoorwegmuseum van de Veluwse Stoomtram Maatschappij. Eerst een receptie met zo’n 120 bezoekers, die zich later in groepen verdeelden voor een rondleiding waarbij van alles verteld werd over een nostalgisch spoorwegwezen. Vooral de stoomlocomotieven waren mooi. Loodzware machines, druipend van roet, olie en vet en luid sissend stoom afblazend, die getuigden van een verloren ambacht waarin nog liefde, geduld en aandacht voor het maken van iets moois bestond. Gemaakt in een tijd waarin spullen nog niet gemaakt werden om zo snel mogelijk te verslijten, maar om gewoon goed te zijn.

We gingen op reis met de stoomtrein en werden daarvoor over zes wagons verdeeld. Wij belandden in een restauratiewagen. Met een lampje voor het raam en twee echte rozen op de tafel, waar tijdens onze tocht door het Gelders landschap eerst koffie en thee werden geschonken, later soep werd geserveerd, en waar we een lunch genoten die we in aan een buffet in een andere wagon konden samenstellen. De reis verliep heerlijk langzaam, met diverse stops voor overwegen waar handmatig het verkeer werd gestopt, wat naar ons verteld werd soms gebeurde met het zwaaien met een vlag. Omdat het een intellectueel publiek was, waren contacten met onbekenden snel gelegd, en was het niet zo’n probleem als je niet meer precies wist wie wie was omdat je hem of haar vijftien jaar geleden voor het laatst had gezien tijdens een boottocht over de Rijn. Zoals we daar in de houten wagons rustig door de landschappen gleden voelde ik me in een scène van een western. En genoot ik tegelijk van een soort elitaire luxe, ook omdat we vrijwel continu de aandacht kregen van het in gepaste kledij ons verzorgende ‘personeel’, dat ons op de terugweg vanaf Dieren naar Beekbergen zelfs van een royale hoorn met heerlijk schepijs voorzag.

De tijd toen er nog tijd was. Vandaag de dag hebben we nergens tijd meer voor, en vervluchtigt onze aandacht in sociale media waarbij we ons liever achter beeldschermpjes met elkaar verbinden dan in real life. In die oude treinen praatten mensen nog met elkaar, hoewel ik moet toegeven dat het tegenwoordig in het openbaar vervoer wel lekker rustig is als iedereen over zijn beeldschermpje zit gebogen. Steeds meer lees ik over hoe slecht het is dat we zo hard werken, en veel te weinig slapen en dromen. Burn-out en bore-out zijn volksziekten aan het worden. We willen ons het liefst met warp 10 of teleportatie zo snel mogelijk naar de verste uithoeken van de wereld verplaatsen, maar raken daardoor het gevoel van reizen en onderweg zijn kwijt. Landschappen flitsen aan ons voorbij, en als we op onze bestemming zijn delen we als homo smartphonicus snel wat foto’s in de vaak asociale media om weer snel verder te gaan naar de volgende bestemming die we ook niet echt zullen zien. Eigenlijk zouden we alle vervoermiddelen die harder gaan dan 40 kilometer per uur moeten dumpen, en zou je in Facebook niet meer dan enkele tientallen vrienden mogen hebben.

Wellicht is de herinnering aan die tijdloze tijd wel dat wat zo’n spoorwegmuseum zo mooi maakt. Een herinnering die misschien alleen maar door vrijwilligers belevendigd kan worden, omdat professionals met hun Excel-denken alles efficiënt willen maken en juist daardoor de bezieling missen. Ja, het spoorwegmuseum draait dan ook dankzij 150 à 200 vrijwilligers, waaronder zich gelukkig ook jongeren bevinden. Zoals je Chef Trein die zich trots in klassiek ornaat liet fotograferen terwijl hij later weer onder de buffers moest kruipen om wagons te ontkoppelen. Wat is het toch belangrijk om dit soort herinneringen aan vervlogen tijden in leven te houden! Wellicht gaat de wereld even snel achteruit als zij vooruit gaat, en zou het gezond zijn om alle ontwikkelingen bij tijd en wijle een poosje stil te zetten. Zoals ook onze trein soms gewoon lekker stil stond onder de zon boven het glooiende zomerse landschap met een roofvogel in de blauwe lucht. Het was een prachtige dag.

Gepost in Psychologie, Uit mijn leven