De verdwijndrift

3 februari 2017

Soms zit ik helemaal niets te doen. Zoals nu. Zoals tot een minuut geleden bedoel ik, want nu zit ik alweer met mijn tablet op schoot te schrijven. Met de voordeur links van me, de schuurdeur rechts van me en een bergruimte boven me. Ik kijk uit op de straat waar af en toe rustig een auto rijdt, terwijl er soms een fietser voorbijkomt op het fietspad rechts van me, van achter de schuur. Wat geruis van de A27 ergens in de verte. Kwetterende vogels. Soms een kat die me beleefd negeert als hij langskomt, en nog somser een eekhoorn. Misschien is dat wel mijn voornaamste argument om te roken, als excuus om gewoon even niets te doen. Wat voor me uit te kijken. Het enige voor- en nadeel is dat mijn gedachten dan op hol slaan. Over wat Schopenhauer en Nietzsche van liefde en vriendschap vinden. Over een bestemmingsplan waarvan ik nog wat regels wil nalezen. Over een mailtje van de accountant die iets vraagt wat ik hem volgens mij al gegeven heb. Over PostNL die zijn tarieven weer eens flink verhoogd heeft. Free-floating thoughts, rondfladderende gedachten, zonder concentratie.

Over de doodsdrift van Freud, thanatos. Die volgens mij echt bestaat, hoewel ik hem liever verdwijndrift zou willen noemen. De behoefte om er gewoon even niet te zijn. Zoals de behoefte aan slaap, die toch iedereen moet kennen. Even niet denken, van de wereld zijn. Even niets te hoeven en te moeten, een korte vakantie in je eigen hoofd. Dat moet iedereen toch herkennen, zeker als je inbox meteen weer volloopt als je blij bent dat hij eindelijk weer eens helemaal leeg is. De beste manier om in slaap te komen is die mentale inbox in je hoofd, al dat gecommuniceer even te laten voor wat het is. Niet door er niet naar te luisteren, maar door de achterliggende stilte meer aandacht te geven. Aandacht voor wat Osho vaak noemt ‘the gap between the words’. Je kan niet in de wereld zijn als je er niet af en toe even uitstapt. Dan zou je helemaal doldraaien. Ook dat zou toch iedereen moeten herkennen? Nou nee, want ik vrees dat de meeste mensen wel degelijk aan het doldraaien zijn door niet af en toe even te genieten van een poosje niets. Op de vlucht zijn voor dat niets dat juist zo heerlijk kan zijn, als het liggen in een strandstoel zonder meteen weer een boek of telefoon te pakken.

Ik denk dat dit bedoeld wordt met het zijn in het helende hier en nu. Ik ben blij dat ik dat ken en verwonder mij om het treurniswekkende voortdurend met iets bezig zijn dat velen zo kenmerkt. Maar misschien is dat hun wijze om te verdwijnen, door ergens helemaal in op te gaan. Hoewel ik vaak het gevoel heb dat ze op de vlucht zijn, juist omdat ze niet stil kunnen zitten en zijn. Als er een test zou zijn om spiritualiteit te meten zou dat een zwaarwegende factor zijn: zit je wel eens stil te zijn, gewoon niets te doen? Kan je je mond houden, hoef je de leegte om je heen niet meteen te vullen met achtergrondmuziek? En niet meteen overal een blog over te schrijven, te facebooken, instagrammen of te twitteren? Of heb je allemaal hulpmiddelen nodig, zoals alcohol en drugs, om jezelf even op een laag pitje te zetten? Kan je jezelf en de belangrijkheid daarvan vergeten? Zo is elke verslaving uiteindelijk een spirituele behoefte aan het opheffen van jezelf. Ik ben er even niet.

Geen wonder dat in een hectische wereld als de onze zoveel verslavingen zijn. Dat wanneer doen belangrijker is dan zijn mensen toch altijd middelen vinden om te ontsnappen naar een andere wereld, en dat mag je van mij best doodsdrift noemen. Geen wonder dat seks en drugs steeds extremer worden, dat mensen steeds sterkere sensaties nodig hebben, want levensdrift kan niet zonder doodsdrift die je trouwens beter stervensdrift of verdwijndrift zou kunnen noemen. Ook ik voel die behoeften steeds sterker worden. Want niet alleen leef ook ik in een steeds hectischer wereld waarin je geacht wordt om nooit tevreden te zijn met wat je hebt, ook komt met mijn ouder worden het sterven steeds dichterbij en merk ik hoe belangrijk het is om te leren sterven. Als laatste uitdaging, als laatste experiment. Want sterven is, zoals Osho eens heeft gezegd, de culminatie van het leven. Leren verdwijnen, loslaten. Niet reïncarneren of in een alternatieve wereld zoals een hemel of een parallel universum belanden, want dan begint alles weer van voren af aan, moet je opnieuw de tafel van zeven leren, je veters leren strikken en een hersenschudding oplopen omdat je te wild fietst. Dat schiet niet op.

Het enige dat ik wens is bewustzijn waarin ik meemaak dat ik eigenlijk alles ben. Waarin alle dualiteit is opgeheven omdat ik besta als sprankelend en scherp bewustzijn, en niet besta als dat vermoeiende en vechtende ik. In het Tibetaanse Dodenboek wordt geleerd om alle identificaties los te laten, zodat alleen maar overblijft wat je eigenlijk bent: bewustzijn. Misschien is dit alles te veel gevraagd en te hoog gegrepen, maar ik zal toch ergens moeten beginnen?