Het enige panacee

9 augustus 2018

Heerlijk geslapen tijdens die afgelopen warme, zeg maar hete weken. Diep geslapen. Hoe ik dat weet? Tja, eh … dat voel ik bij het wakker worden. Heerlijk dus! Ik herinner me zoiets, helemaal weg zijn, geen dromen, gewoon van de wereld. Ik was er een poosje niet. En toch was ik er kennelijk, want anders zou ik nooit geweten hebben dat ik er niet was. En dat dat heel prettig was. Een lucide slaap? Welnee, dat is veel te spectaculair. Misschien was ik er wel, maar was er verder niets zodat ik me alleen mezelf herinner. Zwevend in een warme donkere leegte? In een soort baarmoeder? Dobberen in een koesterende oceaan? Zelfs zoiets was er niet. En dat zelf, dat alleen zijn, hoe voelde dat dan? Nee, helemaal niet alleen! Iets van vrede, stilte, ontspanning, gewoon er zijn, verder niets. Tja, hoe omschrijf je een diepe slaap?

De afgelopen dagen las ik veel in Rupert Spira’s boek Bewustzijn als enige werkelijkheid. Dat gaat niet alleen over het bewust zijn van iets, maar ook over het bewustzijn zelf. Als de werkelijkheid alleen maar dat is wat objectief door iedereen als hetzelfde kan worden waargenomen, blijft er weinig werkelijkheid over. Iedereen ziet alles weer anders, gekleurd als het is door eigen zintuigen, conditioneringen, angsten, verlangens en noem maar op. Alles is subjectief, zelfs als je het door de microscoop van de harde wetenschap bekijkt. De materie is uit subatomaire deeltjes opgebouwd en die doen ook maar wat ze willen, afhankelijk van of je ernaar kijkt of niet. Eigenlijk weet niemand wat waarheid en werkelijkheid is, en daarmee wordt dan ook druk gespeculeerd. Zeker in de media. Alles is maar een mening, en in zekere zin is dat ook zo.

Toch blijft er één werkelijkheid over die niemand kan ontkennen. Ik ben. Ik ben bewust. Die ervaring is voor iedereen hetzelfde. Niemand kan ontkennen dat hij bewust is, dat bewustzijn bestaat. Ja, er zijn wat wetenschappers die beweren dat bewustzijn een illusie is, maar die moeten terug naar de schoolbanken, want wie of wat heeft dan die illusie? Bij Rupert Spira is eigenlijk alles een vorm van bewustzijn. Als filosofisch chirurg ontleedt hij het met zijn scalpel en ziet dat ook de geest en het lichaam niets anders zijn dan modulaties van bewustzijn, een leeg scherm waarop beelden verschijnen maar dat tegelijk onaangetast zichzelf blijft. Zelf vind ik een vergelijking met de zee mooier, een zee waarin stromingen ontstaan en waaruit golven oprijzen, die tegelijk allemaal een stukje van de zee zijn en haar wezen in zich hebben.

De stille zee is het pure zichzelf kennende bewustzijn, zonder grenzen. De verschillende stromingen erin zijn onze gedachten, de golven onze waarnemingen en ons lichaam. Hoe meer onderscheid, hoe meer afbakening, concentratie en materie. Schijnbaar, want alles is water, ongedeeld met alles verbonden. Het leuke hiervan is dat juist bij het maken van onderscheid, concentratie en denken sprake is van bewustzijnsvernauwing, terwijl het bewustzijn zich verruimt in dromen en in de droomloze slaap waarin het ik zich vredig oplost. Dat is volgens Spira – althans volgens wat ik ervan maak – heel gezond. Omdat je in puur bewustzijn verbonden bent, en de geur daarvan je bij kan blijven als je weer ‘wakker’ bent. Wat wij slapen noemen is eigenlijk waken en omgekeerd.

Ook vannacht ben ik weer weldadig in slaap gevallen. Mijn lijf voelde als een warme chocoladepudding die langzaam smolt en via de lakens van mijn bed afdroop. Heerlijk om je lichaam zo te laten oplossen. Hoe beter je je lichaam voelt, hoe meer de realiteit, de echtheid, de vastheid ervan verdwijnt. Daar is geen concentratie voor nodig, integendeel, maar gewoon wat overgave aan het hier en nu. Ontspannen is niet iets wat je kan doen, maar wel iets wat je over je heen kan laten komen. Zo helpt het mij om naar de regen te luisteren, naar verre onopvallende geluiden die de stilte accentueren. Te voelen hoe de sterren ver boven het dak twinkelen en de bomen in de donkere nacht zwijgend staan te ademen. Soms vertellen een hallucinatie, een lichtflits of een geluidje me dat ik in slaap aan het vallen ben. Dat ik verdwijn en even vrij ben van mezelf.

Een vage herinnering aan die verbondenheid tijdens een diepe slaap kan ons doen meeleven, geeft ruimte voor empathie, doet ons weten dat wij ook die ander, dat dier, die plant en de wereld zijn. Daarom is bewustzijn het enige panacee dat ons uit de problemen kan helpen. Niet alleen wat onze eigen gezondheid betreft, maar ook op wereldniveau. Eerder schreef ik al dat lummelen en niksen heel weldadig kan zijn. En diep slapen dus ook. Als je naar buiten wil gaan zal je eerst binnen moeten zijn. Slaap lekker!