Romantische schrijvers

23 maart 2019

Het leuke van de boeken van Gaby den Held is dat de verhaallijnen verhaspeld zijn met dromen en herinneringen, zodat je soms niet meer weet wat de echte realiteit is. Een kameraadje in Second Life heeft ons aan elkaar gekoppeld, zodat we nu elkaars boeken lezen. Dat dit op dit virtuele platform gebeurde is eigenlijk niet zo verwonderlijk, want romantici drijven nu eenmaal op andere werelden. Ik ben nu dus bezig met het proeflezen van zijn binnenkort bij Uitgeverij IJzer te verschijnen roman Charlie Dark. Net als in zijn boek Maan gaat het over de liefde voor een jeugdkameraadje, nog lang voordat seksuele lusten opborrelen. Heel herkenbaar, omdat ik wel eens denk dat vriendschap eigenlijk veel belangrijker is dan met elkaar in bed te duiken. Met volwassenheid beginnen de problemen en worden mensen steeds onbereikbaarder voor elkaar omdat ze steeds meer hun openheid, spontaniteit en naïviteit verliezen. Als kind ben je nog echt, maar na de puberteit ontstaat de strijd om het bestaan, om bezit van elkaar. Vroeger droomde ik wel eens van het idee dat iedereen na zijn veertiende jaar de brandstapel op moest. Misschien niet zo’n gek idee eigenlijk, want het zijn de volwassenen die cynisch worden en alles verpesten.

Gaby heeft ook mijn boek gelezen, en is de eerste die het echt mooi vindt. ‘Wat vooral opvalt is de lieflijke sfeer die je onmiddellijk meevoert. De hoofdpersonages zijn bijna zonder uitzondering sympathiek waardoor de vermeende gruwelijkheid van het kannibalisme op de achtergrond raakt,’ schrijft hij in een review. ‘Ook alle rituelen zijn zo liefdevol beschreven dat je er helemaal in meegaat. Het verhaal leest bijzonder vlot en heeft de sfeer van een spannend jongensboek.’ Zo had ik het zelf nog niet eens bekeken. En zo leer je van elkaar, leer je je eigen schrijfsels beter kennen. Gaby is net als ik een romanticus. Eindigt bij mij de liefde in een glorieus sterven, bij hem blijven de liefdes onbeantwoord en leiden zelfs tot zelfmoord. Mijn ‘en ze stierven nog lang en gelukkig’ is bij hem een sfeer van ontembare liefde die ondanks alles een heel leven lang blijft branden, zo niet obsederen. Maar is die bezetenheid die liefde heet niet veel belangrijker dan de teleurstellingen waarop die kan uitlopen? En is genieten van, zo niet zwelgen in lijden niet de kern van de romantiek? ‘Lijd alsof het het ervaren van geluk is,’ hoorde ik ooit de toen 20-jarige Arthur Jussen zeggen voordat hij achter de vleugel plaatsnam. Dat is romantiek.

Gaby heeft nu een huis bij ons in Sweetgrass gehuurd. Hij kon een deur niet open krijgen en toen ik die op een kier wilde zetten stortte het hele huis ineen. De volgende dag ben ik anderhalf uur bezig geweest met alles weer op zijn plek te zetten. Net als Pink Floyd hén ik iets met architectuur. En soms hou ik van uitdagingen, zodat ik dat eigenlijk best een leuke klus vond. Gaby geniet nu van de ruimte in en buiten het huis, kijkt uit over het zwanenmeer en ik heb zijn radio op een klassieke zender gezet. We praten veel met elkaar. Niet alleen in Second Life, maar ook via de mail. Hij vertelt over hoe de omslagen van zijn boeken tot stand komen, en ik over het laten vertalen van mijn boek, wat fantastisch gebeurt en waardoor ik veel nieuwe Engelse woorden en uitdrukkingen leer. Schrijven als hobby, iets mooiers is er gewoon niet. Gaby schrijft veel gedetailleerder dan ik en er lopen soms iets teveel personages in zijn boeken rond, maar dat laatste kan ook aan mij liggen want bij films kan ik ook niet veel meer dan van drie personen onthouden wie ze eigenlijk zijn.

Second Life en Real Life lopen bij ons dus soms door elkaar heen. Maar dat vind ik niet erg, want eigenlijk hou ik niet zo van dat onderscheid. Gaby waarschijnlijk ook niet. Romantici kijken nu eenmaal veel verder dan hun neus lang is en leven daarom ook in andere werelden dan de alledaagse realiteit. Soms is voor hen het aardse leven niets dan een tranendal, maar tegelijk houden ze daarvan. De kern van het masochisme. Omdat er méér is. Iets moois dat sterven ontstijgt. De dood als vriend in plaats van als vijand. Die niet scheidt maar juist verbindt – een idee dat ik tot mijn verwondering later ook bij mijn Wijze Tante tegenkwam. Sommigen vinden romantiek een vlucht uit de werkelijkheid, maar romantici weten wel beter en zien juist hun ontkennen en vermijden van die andere werkelijkheid als een vlucht. Een vlucht voor dood en pijn die uiteindelijk toch onvermijdelijk zijn. ‘The only way you can endure your pain is to let it be painful,’ zei Shunryu Suzuki. Maar ik geef toe dat dat een hele kunst is. Een kunst die Wagner begreep toen hij zijn ouverture van Tannhäuser componeerde, die exact bij het begin en het einde van mijn eigen boek past. Alsof lijden de enige verlossing is van het lijden. Lijden als geluk.

Ik had onderschat hoeveel energie je kan opdoen van het contact met een soortgenoot. Dank je wel, Gaby, voor onze vriendschap!