Maanziek

21 juli 2019

Raket naar de Maan. Mannen op de Maan. Die verhalen van Kuifje hielden mij als kind zo bezig dat ik ervan droomde voor het slapen gaan. In mijn fantasie was ik zelf natuurlijk de eerste mens op de Maan. Het was zelfs een vervolgfantasie, want twee avonden achter elkaar droomde ik mezelf ermee in slaap. Ik was een jaar of acht. Was al veel bezig met de hemel, sterrenbeelden. Vond het heel belangrijk om te weten dat de aarde in 23 uur, 56 minuten en 4,09 seconden om zijn as wentelde, iets wat nog steeds zo blijkt te zijn. Bouwde rond mijn elfde liever van stokken en lakens een planetariumpje in mijn kamertje dan dat ik buiten met vriendjes speelde. Want mijn vader had me meegenomen naar het planetarium in Den Haag en ik was diep onder de indruk. Met klasgenootje Govert – zijn moeder was volgens mijn moeder ‘gek’ – wilde ik een heuse raket bouwen – iets waar natuurlijk nooit iets van kwam. Evenmin als van die duikboot waarmee ik jaren daarvoor al met schoolvriendje Maarten in de grachten wilde varen. Grote oorzaken, kleine gevolgen.

Het was de tijd van de Spoetnik. Van de Russen die hondje Laika de ruimte in stuurden. Afijn, allemaal nu te zien op de mooie documentaire Chasing the Moon. In mijn eerste studiejaar kletste ik mijn Gereformeerde Vriend (Niet Vrijgemaakt) de oren van het hoofd over het Rad van Von Braun. Twee jaar later zagen we in Londen 2001: A Space Odyssey, en ik was helemaal overweldigd. Nog steeds trouwens. Net als door het lied Brain Damage van Pink Floyd waar een ‘lunatic’ in het gras zit. Van het album The Dark Side of the … Moon. Psychedelica droegen uiteraard ook bij aan mijn liefde voor de kosmos. Aan ruimtelijk inzicht heb ik trouwens nooit gebrek gehad. Als je dat niet hebt schijnt stereometrie een lastig vak te zijn. Weer een paar jaar later kwam astrologie in beeld, misschien omdat ik daarin veel diepere kosmische wetten aanvoelde. En toen ik Vriend ontmoette bleek hij een tijdje sterrenkunde te hebben gestudeerd maar daar toch wat op af te knappen. Omdat het hoofdzakelijk rekenwerk was en astronomen vooral techneuten bleken te zijn, met weinig verwondering over de sterren. En van hun roots in de astrologie moeten ze al helemáál niks hebben. Voor de astrologen: mijn Maan staat in Ram in het vierde huis.

De klassieke vraag. Waar was ik toen de eerste stap op de Maan werd gezet? Vandaag vijftig jaar geleden? Liftend trok ik met mijn Gereformeerde Vriend (Niet Vrijgemaakt) door België. We hadden het daar onlangs nog over toen ik hem in Amsterdam opzocht. Het zal in of bij Oostende geweest zijn dat André met wie we meereden een foto van me wilde maken. Ik vond het best allemaal, en in mijn slipje sta ik zegenend op een paaltje. Hij zou de foto nog opsturen. Dat deed hij niet, maar ik had ook zijn adres en na een herinnering stuurde hij die keurig op. Volgens mijn vriend had hij ook foto’s van me willen maken in een hotelkamer. Hoewel ik me daar niets van herinner kan dat best gebeurd zijn. Die uitnodiging bedoel ik. Kennelijk heb ik dan toen afgewezen. Ik weet niet of ik daar nu spijt van moet hebben of niet. Ondanks het wratje dat ik toen nog op mijn kin had was ik best een mooie jongen. Niet eens zo lang geleden heb ik die foto weer gevonden en hem gescand. Dat gebeurde dus kort voor de eerste voet op de Maan, die plaatsvond op 21 juli om 3:56 uur. In Amerika was het toen nog 20 juli.

In de kantine van een camping in Oostende bleven we lang op om het allemaal te zien. Dat was trouwens een bijzonder verjaardagscadeautje voor mijn vriend die op die 21e juli 21 werd. Maar ik herinner me niets meer van de zwart-wit beelden op de televisie. De Apollo 11, terwijl Waterman het elfde dierenriemteken is. Een grote stap voor de mensheid. Dat was het zeker, hoewel ik me niet herinner daar in de tent nog van gedroomd te hebben. Ik vraag me af of ik de rest van die kampeervakantie er nog aan gedacht heb. Ik herinner me trouwens van die hele vakantie niet meer zoveel. Mijn vriend hoopte – vertelde hij me veel later – dat we op vrouwenjacht zouden gaan, iets waar ik in de verste verte niet had gedacht. Ook niet aan een jongensjacht trouwens, daar was ik echt nog niet aan toe want ik hoopte toch in zijn minst een beetje heteroseksueel te zijn. Samen met een vriend avonturen beleven vond ik veel belangrijker. En nog steeds vind ik vriendschap veel belangrijker dan seks.

The dark side of the Moon. Ik was daar nog niet klaar mee. En wat werd daar trouwens mee bedoeld? Want vanaf de aarde kun je de achterkant van de Maan nooit zien, terwijl het op die achterkant niet altijd donker is want tijdens Nieuwe Maan is het een en al licht daar. Lastig. Met teveel hersenen kun je overal makkelijk een probleem van maken. Hoe dan ook: in de erop volgende jaren werd ik geconfronteerd met mijn eigen ‘dark side’ en was ik soms ook bang om gewoon gek te worden, al dan niet zittend in het gras. Een psychotische aanval in het Vondelpark duurde gelukkig maar een paar uitzichtloze uren. En dat was écht niet leuk! Maar tot vandaag de dag hou ik van de Maan. En ik hoop nog steeds dat de Maan onbesmet zal blijven, iets waarover ik als jongetje al een gedichtje schreef, over haar wonderbaarlijke licht dat me nog steeds elke nacht aanstaarde maar verloren dreigde te gaan onder menselijke nederzettingen.

Osho had het vaak over de Maan. No water no Moon over Chiyono die zich rotschrok toen zij er achter kwam dat ze alleen maar naar een reflectie van de Maan in het water keek. Fingers pointing to the Moon over mensen die alleen naar het wijzende gebaar kijken in plaats van naar de Maan zelf. Kennelijk kan je ook door de Maan verlicht raken. De Maan is vaak het symbool van de moeder, het vrouwelijke en voedende, het koesterende en beschermende, veiligheid, je afkomst, het verleden, je thuis. Ook van vertrouwen, want zelfs na de diepste duisternis tijdens een Nieuwe Maan keert ze weer terug. Door haar reflectie zie je het zonlicht zonder verblind te raken, weet je dat de Zon er zelfs in de nacht nog steeds is. Zo is ook de Maan zelf een al dan niet romantische vinger die stil naar de Zon wijst, die ons herinnert aan de Zon in ons, aan onze diepste afkomst.

De eerste voet op de Maan. Een opstap om verder de ruimte te verkennen, om in het mysterie te duiken. Niet alleen in de ruimte buiten ons maar – nog gevaarlijker – in de ruimte binnen ons die minstens even groot is. Geen wonder dat je daar een beetje gek van kan worden. Maar er is nu eenmaal geen andere weg dan via de Maan. En kinderen en gekken zeggen nu eenmaal de waarheid.