Kernenergie? Ja graag!

19 februari 2020

Kernenergie? Ja graag! Met deze provocerende leuze op de voorpagina kondigt de laatste Maarten! een pleit voor kernenergie aan van Ed Croonenberg, over wie aan het eind nog even expliciet vermeld wordt dat volgens hem ‘klimaatverandering reëel is en veroorzaakt wordt door de mens.’ Over dat laatste zijn we het gelukkig steeds meer eens, met uitzondering dan van een paar hardnekkige struisvogels volgens wie alles behalve wij zelf de aarde aan het opstoken zijn. Een moedig artikel, en ik moet toegeven dat ik zelf ook wel eens soortgelijke gedachten koester. Want kernenergie is fantastisch om de uitstoot van kooldioxide en andere schadelijke uitlaatstoffen radicaal te beperken. Er is maar één middel dat nog beter scoort: gewoon met zijn allen minder energie gebruiken, wat ik op korte termijn niet zo snel zie gebeuren.

Het boeiende van dit artikel is dat de auteur gewoon nuchtere feiten geeft. De schrikbeelden van Tsjernobyl en Fukushima zijn op onze netvliezen gebrand, terwijl alleen al de kolencentrales in Duitsland 2.500 doden per jaar veroorzaken. Terwijl we ook niet mogen vergeten dat in Frankrijk met zijn 58 kerncentrales de luchtkwaliteit aanzienlijk beter is dan in omliggende landen. ‘Wie zonder vooroordelen naar de cijfers kijkt, ziet dat kernenergie tot de veiligste, schoonste, betrouwbaarste en meest compacte vormen van energieopwekking behoort,’ aldus Croonenberg. Het opstoken van biomassa is gewoon dom en leidt tot ver in de huidige eeuw juist tot méér uitstoot. Terwijl we juist haast hebben. In 2013 heeft kernenergie ons niet alleen 64 gigaton aan kooldioxide-uitstoot bespaard, maar er bovendien voor gezorgd dat 1,84 miljoen mensen niet aan luchtvervuiling zijn gestorven. Dat is toch echt iets meer dan het aantal slachtoffers van Tsjernobyl waarvan het uiteindelijke aantal door de Wereldgezondheidsorganisatie op 4.000 wordt geschat.

‘Dat neemt niet weg dat je zeer voorzichtig met radioactief afval dient om te gaan,’ zegt Croonenberg. ‘Over het algemeen lukt dat de mensheid goed terwijl ‘van alle radioactiviteit die een gemiddeld persoon ontvangt 1 procent afkomstig is van de nucleaire industrie.’ Dank zij kernenergie kunnen we bijvoorbeeld MRI-scans maken en kanker behandelen. En 85 procent van de straling komt uit de natuur zelf waarvan de hemel ook een klein aandeel heeft met zijn kosmische straling. Door dat laatste is vliegen een relatief radioactieve manier van reizen. ‘Beter geïnformeerde mensen maken zich vooral zorgen over proliferatie: het risico dat weapon grade nucleaire brandstof in handen valt van terroristen en schurkenstaten,’ realiseert de auteur zich. ‘Die kans bestaat, al zijn er geen aanwijzingen dat het ooit gebeurd is.’ Hallo? Wat deed de Enola Gay dan boven Hiroshima en Nagasaki?

Intussen zitten we door de ramp in Fukushima wel met veel radioactieve vervuiling in omliggende wateren en nog veel verder, en had het niet veel gescheeld of alles was toen in 2011 veel erger geworden. Maar wat voor rampen gebeuren er nu al door de stijging van de zeespiegel? Moeten we van twee kwaden dan maar niet voor het minst kwade kiezen? Hele landen en gebieden die onder water verdwijnen: is dát geen aanslag op mens en natuur? Hele volkeren wiens land onvruchtbaar is geworden waardoor oorlogen ontstaan en we opgezadeld worden met een niet meer in te dammen migratie? Al met al zet dit me aan het denken. Ook kerncentrales worden steeds veiliger en om je blind te staren op een oude rammelkast zoals in Tsjernobyl is niet geheel terecht. Gewerkt wordt aan thoriumreactors en kernfusie. Aan het recyclen van kernafval. En waarom hebben we het niet over die andere 450 kerncentrales in de wereld waar we géén last van hebben?

Wat kan de wedloop op het klimaat op kortere termijn beter helpen? De trage gang van een halfhartige energietransitie waarmee we de komende decennia worden opgestookt? Of het bouwen van kerncentrales die steeds veiliger worden? Weinig kans voor het laatste, denk ik, want het is nog steeds taboe. Wellicht is onze angst voor kernenergie wel een diepgewortelde angst voor onszelf, voor onze eigen kern. We leven nog steeds met het idee dat mensen diep van binnen slecht zijn, dat we de plutonische krachten in ons zo diep mogelijk in het onbewuste achter slot en grendel moeten zetten omdat bij het vrijmaken ervan onze ware monsterlijke aard zal toeslaan. Uranium in de reactor als het beest in ons. Door onze eigen angst missen we echter een nuchtere kijk op kernenergie, dus zullen we de discussie daarover maar niet eens opnieuw gaan aanzwengelen?