Antroposofie
9 mei 2021
Tommy Wieringa moet niks van antroposofen hebben, lees ik in zijn column in de NRC. ‘Niets fascistisch is de antroposofie kortom vreemd,’ concludeert hij na een opsomming van kritieken die de aanhangers ervan al decennia te verduren krijgen, waarbij nazistische sympathieën meestal de hoofdtoon voeren. En al op school deden zijn oren zeer van ‘alle quatsch over de superioriteit over het blanke ras, de invloed van etherische en astrale lichamen op onze ontwikkeling en de biologisch-dynamische voedingsleer waaruit slechts een vreugdeloos soort sadisme sprak.’ Ook noemt hij een vrouw die op haar sterfbed geen morfine mag krijgen omdat ze dan ‘haar weg naar het licht niet zou kunnen vinden. Ze zou verdoofd arriveren in de geestelijke wereld.’ Toen ik dat las moest ik meteen denken aan de islam, waar het heel belangrijk is om helder te sterven. Daar ben ik het helemaal mee eens. Als ik Allah of God was zou ik het ook niet appreciëren als nieuwe bezoekers van mijn rijk dronken, stoned of suf binnenkwamen. In zijn column is Wieringa helemaal in zijn element. ‘Wanneer iemand zoiets op een straathoek staat te verkondigen, geef je hem een eurootje.’
Ik ben geen antroposoof, maar ik heb me ooit wel wat in die leer en de theosofie en verdiept. De laatste tijd laat iemand mij boeken van Steiner bezorgen omdat hij denkt dat ik mijn in 2009 overleden Mellie Uyldert ben en nog contact met haar heb. Ik heb hem vriendelijk geschreven dat ik tot dat laatste niet in staat ben, en dat het zinloos is mij die boeken te sturen. Ik heb wel eens geprobeerd wat van Steiner te lezen, maar ik kan niet tegen die dikbedrukte pagina’s zonder witregels. De teksten denderen als een trein zonder adempauzes maar door. Voor mij geen longreads maar toolongreads. Terwijl ik, zeker in vergelijking met de jongeren van tegenwoordig, best wat lange teksten kan behappen. Daar staan ze dan in mijn boekenkast. De weg tot zelfinzicht in hogere werelden. Meditatie. Kosmische hiërarchieën. Geisteswissenschaftliche Gesichtspunkte zur Therapie. Meditative Betrachtungen und Anleitungen zur Vertiefung der Heilkunst. Anthroposophisches Menschenkenntnis und Medizin. In een van die boeken las ik ergens dat het bloed zelf stroomt en niet door het hart wordt rondgepompt. Klinkt onzinnig, maar ik hou wel van mensen die bestaande opvattingen op hun kop zetten. Maar wie belangstelling voor die boeken heeft mag ze komen halen.
Ben ik tegen antroposofie? Ik denk dat je met kwaadsprekerij voorbijgaat aan de historische context waarbinnen deze leer opgang deed. Misschien bestaan er wel hogere en lagere mensen en rassen, maar als dat zo is geeft dat nog geen rechtvaardiging voor ongelijke behandeling. Mensen groeien nu eenmaal, en een brugpieper is niet meer of minder dan een basisscholier of iemand in het voortgezet onderwijs . En volken hebben zich in heel verschillende klimaten ontwikkeld, wat natuurlijk ook invloed heeft. Dat onze materiële wereld niet de enige is waarin we leven, staat voor mij buiten kijf, en ik smulde indertijd van Max Heindels boek De Wereldbeschouwing der Rozenkruisers. Een heerlijk esoterisch boek waarin gewoon alles staat wat je weten wilt. Over fijnstoffelijke werelden, over rondtes waarin en bollen waarop zich alles ontwikkelt, en in het licht daarvan ook onze eigen ontwikkeling als individu. Over dat onze huidige persoonlijkheid slechts een van de zeven voertuigen is waarin of waarmee we eindeloos door de kosmos reizen. Ik kan het nu niet meer navertellen, maar het is een prachtig systeem. Ook tijdens de tempeldiensten van de School van het Gouden Rozekruis werd daar vaak over verteld.
Het interesseert mij niet meer. Vroeger dus wel, en ik herinner me hoe verwonderd ik was toen De Geheime Leer van Blavatsky me in een etalage aanstaarde. Hoezo geheim? Zware kost allemaal, en je moest er wel aan toe zijn om je al deze theo- en antroposofische kennis eigen te maken. Was ik daar wel aan toe? En wat zouden de gevolgen van mijn studie zijn als ik daar nog niet rijp voor was? Want esoterische ontwikkeling is wel iets dat jaren vraagt, waarbij je geen stap mag overslaan als je geen hel en verdoemenis over jezelf wilt uitroepen. Ik zal de laatste zijn om te zeggen dat het onzin is allemaal, maar wat heb ik aan al die kennis? Wat kan ik ermee? En ben ik diep van binnen toch weer niet met mijn eigen ikje bezig, tracht ik dan niet stiekem mijn eigen spirituele hachje te redden door al die waarheid in pacht te nemen en te hebben? En het is zo bloedserieus allemaal! Geen sprankje humor of speelsheid! Hoe kan een zwaarmoedig leven tot bevrijding, tot verlichting leiden? Voor het weten dat alles één en met elkaar verbonden is, dat mijn eigen ik de verlichting in de weg staat, dat er méér is dan onze materiële wereld en dat de wonderen de wereld nog niet uit zijn heb al die kennis niet nodig.
Wat ik wel nodig heb is het voortdurende besef dat het juist het streven naar die verlichting is die de verlichting in de weg staat. En dat het juist speelsheid, relativering en humor zijn waarmee je je eigen grenzen kunt doorbreken. Dat je jezelf niet zo serieus moet nemen. Een beetje regen doet de seringen geuren, waarmee ik een vleugje opvang van mijn oorsprong en bestemming, mijn thuis. Dat vertelt me meer dan al die boeken, hoe waar het ook mag zijn wat erin geschreven is. God is overal en in alles aanwezig, en om dat te voelen hoef je alleen maar even te ruiken. Mmm …
Gepost in Spiritualiteit
