Nandan op reis

15 januari 2022

Vanmorgen is Nandan overleden, een van mijn beste vrienden. Hij is 81 jaar geworden. Ik ken hem sinds 1984 en hij was altijd mijn steun en toeverlaat. We hadden geloof en vertrouwen in elkaar, reisden samen in een spirituele wereld waarover we soms nogal eigenzinnige opvattingen hadden. Hem gekend te hebben maakt me dankbaar, zelfs zodanig dat er weinig ruimte is voor verdriet. Onder sannyasins hebben we nu eenmaal onze eigen ideeën over het sterven: dat het ook gevierd kan worden.

Het begon in 1984. Ik knutselde aan een astrologieprogramma, en om de berekeningen te checken zocht ik een servicebureau. Zo belandde ik bij Nandans Aries Astro-Services in Nieuw-Vennep, dat ik een jaar of tien later van hem zou overnemen. Hij wees me op de cursus astrologie in Amsterdam, en daar zag ik Nandan voor het eerst. Al snel klikte het tussen ons en zat ik bij hem thuis op een Commodore 64 zijn programmatuur te vervolmaken. Ook op spiritueel gebied klikte het meteen, want als het over (toen nog) Bhagwan ging was hij even eigenwijs als ik in zijn opvattingen over wat er allemaal in Poona en de sannyaswereld speelde. We hadden eindeloze discussies over verlichting, meditatie, reïncarnatie, bewustzijn, identificatie en wat niet al.

Toen Nandan gevraagd werd om in de commune aan het Cornelis Troostplein in Amsterdam de ‘World Academy’ op te zetten, was ik al snel zijn rechterhand. Het inventariseren van Osho’s visie op diverse onderwerpen was een van onze taken, een roeping die we samen deelden. Met hulp van Almast sleepten we computers aan om iedereen alle vragen die ooit aan Osho waren gesteld op floppy’s te laten zetten. Wellicht waren we volgens sommigen van die vermaledijde schriftgeleerden en mind-fuckers, maar daarvan trokken we ons weinig aan. Een en ander resulteerde in mijn programma The Quest dat later door anderen is bijgewerkt en nog steeds bestaat als zoekmethode.

Nandan was altijd mijn steun en toeverlaat, bijvoorbeeld toen ik een reader maakte van Osho’s uitspraken over homoseksualiteit, wat in die tijd onder sannyasins een hot topic was, mede wegens het toen nog dodelijke aidsvirus. Amrito (Jan Foudraine), die we daar vaak tegen het lijf liepen, gooide daarbij met zijn conservatieve opvattingen graag nog wat olie op het vuur. Wat Nandan ook deed was een actie organiseren om een landelijke advertentie te plaatsen met de oproep om de indertijd controversiële Osho in ons land toe te laten, en op zoek naar steun van bekende Nederlanders nam hij me eens mee naar Willem Oltmans in Amsterdam-Noord. Daar zat ik dan in mijn rode korte sportbroekje en nethemdje, waarmee ik wellicht zijn hoofd op hol deed slaan.

In die tijd leerde ik Vriend kennen tijdens het eten in de tuin van de commune, achteraf gezien op vrijwel dezelfde dag waarop mijn lieve Second Life-vriend Robbie geboren werd. Ook leerde ik Ojas de Ronde kennen die vlak bij mij in Buitenveldert woonde, met wie ik soms tot diep in de nacht bezig was met het Osho Magazine. Nandan nam ons mee naar Keulen waar we bij The Rebel Publishing House veel nieuwe boeken van Osho insloegen. Ook gingen we vaak samen naar astrologische congressen in Oldenzaal en Soesterberg. Ik ken Nandan ook als een serieuze noeste werker. Hij maakte uittreksels van boeken van andere spirituele leraren zoals Gurdjieff en Oespenski. Hij ging naar Krishnamurti in Saanen. En naar Alexander Smit in Baarn. Maar Osho bleef voor hem altijd de grootste hedendaagse spirituele leraar.

Nandan zette ontzettend veel energie in de oprichting in 1989 van de stichting Vrienden van Osho. Begin deze eeuw redigeerde hij het boek Hoe Osho in mijn leven kwam, en natuurlijk was het aan mij om dit vorm te geven. Net zoals eerder voor het boekje De wetenschap van het hart over een Osho-symposium in 2003, waar onder andere Amrito en Douwe Tiemersma spraken. Toen ik Nandan leerde kennen was zijn vrouw Mandira nog niet in beeld. Hij leerde haar in Poona kennen en regelde later dat ze vanuit Odessa naar Nederland kon komen. Zij vertegenwoordigt voor mij het ware vrouw-zijn. Ik voelde me altijd thuis bij Nandan en haar in Nieuw-Vennep. De relaxte zoon Sanat, ook uit Rusland meegekomen, niet te vergeten. Uiteraard zaten we te eten en keken we televisie onder zijn boekenkast vol met Osho’s werk. Hij was erg onder de indruk van films met een spirituele onderlaag zoals The Matrix en The Truman Show.

Op kerstavond belde hij me nog even. Om te zeggen dat ik een van zijn beste vrienden was. Want dat zou hij later misschien niet meer kunnen zeggen. Ik schreef hem nog terug, gewoon op papier in een envelop, dat dit wederzijds was en dat ik dankbaar was hem te kennen. En ‘this too will pass.’ In Hoe Osho in mijn leven kwam vertelt Nandan daarover: ‘Mijn grote meditatie is het verhaal dat Osho in Socrates Poisoned Again (#17) vertelt over de ring die een eenvoudige dienaar zijn koning gaf, waarin de spreuk, afkomstig van een mysticus, ‘This Too Will Pass’ te vinden was. Alles gaat voorbij, het aangename en het onaangename, maar de ‘watcher on the hill’ blijft. Bijna onnodig te zeggen dat ik een dergelijke ring al meer dan dertig jaar aan mijn eigen vinger draag, hoewel de complementaire spreuk me ook aanspreekt: ‘THIS Will Never Pass’, waarbij THIS (in hoofdletters) het Eeuwige Bestaan symboliseert.’

Ooit gaf hij ons een vogelhuisje. Dat hebben we zodanig opgehangen dat we vanuit ons bed de koolmeesjes zien in- en uitvliegen. Zo vliegen we ook het Bestaan in en uit. Alleen dankbaarheid Nandan gekend te hebben is op zijn plaats. Nandan ging voorbij, maar voor mij is hij er nog steeds.

Gepost in Spiritualiteit, Uit mijn leven