16 jaar Second Life

20 maart 2023

Ja, ik herinner me mijn rezday nog goed, de dag waarop ik voor het eerst in Second Life mijn nieuwe gezicht liet zien. Rezzen: ‘Een object inworld zichtbaar laten worden, ook: de omgeving laten verschijnen, het tot leven komen/wekken van een speler in een spel’ lees ik in de lijst van internet jargon. En inworld ‘staat in tegenstelling tot irl, in real life’. Op 20 maart 2017 werd ik dus geboren. Ik trok meteen een blauw broekje en hesje aan, en heb nog een foto van die eerste dag. Zelfs een filmpje van een paar seconden, want dat kon toen nog met de viewer waarmee je Second Life bewoont. Een van de leukste dingen van mijn lievelingsspel is dat het geen game is, maar een play: het is speels en er zijn geen opdrachten of gevechten waarmee je punten moet verdienen. De hele wereld is door de gebruikers zelf gemaakt. Als je Second Life binnenkomt ga je maar wat doen, een beetje rondzwerven, zien waar leuke mensen op leuke plekken te vinden zijn, wat er meestal op neerkomt dat je in een dancing belandt. Zo verging het ook mij zestien jaar geleden.

Na een maand ontmoette ik Robbie, die in real life een Nederlandse student bleek te zijn. Al snel klikte het tussen ons en ging ik hem helpen met de gay disco die hij kort daarvoor had opgezet. Zes jaar geleden moest hij wegens ziekte Second Life verlaten, maar via e-mail hebben we nog steeds contact. Een van de eerste wonderen van de virtuele wereld was – en is – dat je gewoon verliefd op elkaar kunt worden. Alsof je als avatar, zeker omdat je die zelf helemaal kunt vormgeven, iets van je ziel laat zien. ‘Het is zo écht allemaal,’ zei Robbie toen we samen op zijn dakterras lagen te zonnen. Dat vond ik eerst schokkend om te horen, maar al snel kon ik er niet meer omheen dat mijn gevoelens ook in real life gewoon echt waren, dat ik kon houden van mensen die ik nog nooit in vlees en bloed had gezien. En niet alleen van mensen, want ook raakte ik onder de indruk van al het prachtigs dat ze als avatars bouwden, van ongerepte soms magische natuur tot gebouwen en voertuigen, van konijnen tot onmogelijke steampunk creaties.

Mark Zuckerberg timmert een metaverse in elkaar dat er al vrijwel twintig jaar is, en het voorbeeld dat hij ons laat zien voegt weinig toe aan wat Second Life te bieden heeft. Ik vraag me af hoe creatief mensen in Marks wereld kunnen zijn en in hoeverre alles niet een al te commercieel sausje krijgt. Op een kopie real life zitten we niet te wachten, en Facebook zelf is al een chaos waarvan je soms horendol wordt. Het heeft alles met vrijheid te maken. De makers van Second Life, Linden Lab in San Francisco, doen zelf in feite niets anders dat de ‘grid’ ondersteunen waarop alles zich afspeelt en bemoeien zich verder nergens mee. Nou ja, er zijn natuurlijk wel wat regels waaraan je je moet houden. Laatst viel ik per ongelijk naakt van een zogenaamde skybox die in de lucht hing en belandde ik op een plek voor kinderen, zodat automatisch mijn geslacht onzichtbaar werd gemaakt. Alsof het zien van een jongen zónder pik niet méér traumatisch kan zijn. Maar aan mijn perverse spelletjes heeft Linden zich nog nooit gestoord. Creativiteit heeft ook te maken met het spelen met andere identiteiten en rollen, bijvoorbeeld voor jongens die niet uit de kast durven te komen.

Maar al te vaak wordt virtual reality gezien als een tegenhanger van real life. Maar ik ben het helemaal eens met David Chalmers die het eerder ziet als een verrijking ervan. Net zoals films, concerten en boeken die je ook even uit real life doen vluchten. Evenmin als natuur en cultuur tegenover elkaar staan, zijn real life en virtual reality elkaars tegengestelden. De jaren zestig gaven een explosie van creativiteit, en die zie ik nu in Second Life, een wereld van vrijheid, gelijkheid en broederschap waarin iedereen zichzelf kan zijn. Daar kan real life een voorbeeld aan nemen.