De boerenopstand

22 maart 2023

Eerlijk gezegd heb ik niet zoveel op met de BoerBurgerBeweging en de mensen die daarop gestemd hebben. Het agrarische bedrijf lijkt in de verste verte niet meer op de mooie romantische plaatjes waarmee ik ben opgegroeid. Zoals veldbioloog Marc Schmitz gisteren in een ingezonden brief in NRC schrijft: “Wie maar oud genoeg is, weet dat boterbloemen door raapzaad zijn vervangen, en dat je inmiddels in de stad meer vogels ziet dan in de Gelderse Vallei. Het is eenvoudig: geen (bio)diversiteit in het boerenland? Dan zie je daar geen boterbloemen of zuring. En dan zijn er ook geen insecten meer (…) Zijn er geen insecten, of kruiden, dan zijn er ook geen vogels.” Natuurlijk voelen de boeren zich in het nauw gedreven, maar ze hebben het er zelf wel ook een beetje naar gemaakt. Ik maakte mee hoe ze op regenachtige dagen toch mest uitreden, dat steeds meer raaigras werd gebruikt dat slecht is voor de biodiversiteit, dat koeien voor het eerst aan hun oren gemerkt werden, dat hooi in gemene blauwkleurige balen de velden ging ontsieren. Kortom: het boerenbedrijf is een industrie geworden.

Het moest ook steeds groter en groter. Intussen zitten we met 3,8 miljoen koeien, 11,4 miljoen varkens, 100 miljoen kippen, 850 duizend schapen en 480 duizend melkgeiten. Daarmee heeft iedereen in ons land een vijfde koe, twee derde van een varken en meer dan vijf kippen. Waar láten we dat allemaal! Precies: zestig procent wordt geëxporteerd en daarmee zijn we de grootste exporteur van vlees in de Europese Unie. Alsof we de grond in ons kleine landje niet voor betere dingen kunnen gebruiken. En dan heb ik het nog niet eens over de vleesverwerkende industrie waar bij tijd en wijle per ongeluk varkens bij vol bewustzijn worden geslacht. En dat is nog maar een van de vele misstanden waarop de overheid maar bij mondjesmaat grip weet te krijgen. Hoezo houden boeren van hun dieren? Iets waar je van houdt ga je toch niet martelen en slachten? En als alles zo efficiënt moet zijn, waarom eten we dan überhaupt vlees? Want je stopt daar meer voedingswaarden in dan het uiteindelijk oplevert. Eten van vlees is gewoon dom. En als je dan zo nodig moet, laat dan de beesten erbuiten. Het enige eerlijke vlees is mensenvlees.

Het Tienpuntenplan Stikstof van de bewegende boerenburgers komt ook niet echt intelligent over. Zo zouden stikstofwaarden niets zeggen over de staat van de natuur – wat dan wel? Het stikstofbudget doet een veel te grote aanslag op de economie – opnieuw is de economie belangrijker dan de natuur. Het aantal Natura 2000-gebieden moet worden gehalveerd – alsof we geen Europese afspraken hebben. Stikstofruimte moet verleast of verkocht kunnen worden – alsof er dan minder stikstof in de lucht komt. Stikstof is niet de énige factor in de natuur – ja, natuurlijk moet Schiphol óók aangepakt worden. Spoedwoningbouw moet aangemerkt worden als reden om af te wijken van de bestaande stikstofregelingen – alsof we niet juist meer woningen kunnen bouwen als boeren wat minder stikstof de lucht in stuurden en hun land beschikbaar zouden stellen voor woningen. Sorry Caroline, maar als het meeste van jullie producten voor de export is bedoeld vraag ik me af waar jullie mee bezig zijn. Het zijn niet alleen Tata Steel en Schiphol die moeten krimpen, maar jullie ook!

Met weemoed denk ik terug aan de tijd dat boeren nog boeren waren. Liefde voor de natuur zit er weinig meer in. Net als intelligentie trouwens. De BBB-stemmer is relatief oud en laagopgeleid, las ik in de NRC van 18 maart. Van de kiezers die op BBB stemden was 73% laag en middelbaar opgeleid en bestond maar 3% uit jongeren tot 25 jaar, dit in schril contrast met vooral GroenLinks met 27% en 12%. Soms denk ik dat eigenlijk alleen jongeren zouden mogen stemmen, want het gaat om hún toekomst. Die zullen met hoge temperaturen worden geconfronteerd en hopelijk zijn deze toekomstige slachtoffers van de BBB-mentaliteit vuurvast genoeg om nog een beetje te kunnen overleven.