Seniorisme

30 september 2023

Via Blendle kwam ik in het tijdschrift Psyche & Brein een artikel tegen over seniorisme. Nooit van gehoord. ‘Op een kinderlijke toon iets uitgelegd krijgen. Niet serieus genomen worden. Het gevoel krijgen dat je de maatschappij alleen maar tot last bent: het overkomt heel wat ouderen,’ aldus de introductie. ‘Dat seniorisme heeft directe gevolgen voor hun mentale en fysieke welzijn,’ vertelt psycholoog Lotte Brinkhof. Het is volgens haar een te simplistische benadering als je veronderstelt dat alle ouderen kwetsbaar zijn en extra bescherming nodig hebben. Negatieve opvattingen over ouderdom kunnen veroorzaken dat je je daarnaar gaat gedragen. Want waarom aandacht geven aan voeding en beweging als je toch steeds verzwakt? Is er niet maar al te vaak sprake van een selffulfilling prophecy? Voor je het weet gaan ouderen leven volgens het stereotype van ouderdom.

Herkenbaar. Zelf vraag ik me af of ik niet heel anders over mijn lichamelijke en psychische gezondheid zou denken als ik niet wist hoe oud ik was. Zo heb ik de neiging om mijn hersens ervan te beschuldigen als ik er niet in slaag een probleem op te lossen, terwijl jongeren veel eerder zeggen dat het probleem gewoon te moeilijk voor hen was. Zo vind ik mezelf stom als ik niks snap van apps zoals Facebook, terwijl het heel goed zou kunnen zijn dat die apps zélf een en al chaos zijn. Misschien is het zelfs mijn slimheid die constateert dat veel digitaal gedoe een ratjetoe is, gespeend van helder en logisch denken, wat je misschien niet eens zou moeten wíllen begrijpen. Net als belastingen, die ze waarschijnlijk voor een groot deel bij die dienst zelf ook niet begrijpen. Ook fysiek betrap ik mezelf wel eens op seniorisme. Ik zou eigenlijk niet meer die weg moeten oversteken waar de stoplichten dertig meter verderop staan, maar ik doe het toch.

In het bedrijfsleven is seniorisme gewoon stom, lees ik in het artikel. Er zijn zat bejaarden die goed kunnen en willen werken, maar vanwege hun leeftijd worden ze toch niet aangenomen. En dan maar klagen over krapte op de arbeidsmarkt. Leeftijd mág bij sollicitaties eigenlijk helemaal geen rol spelen, want discriminatie op leeftijd is verboden. Het is ook gewoon stom, want senioren zijn vaak loyaler en minder vaak ziek. Maar toegegeven: áls ze ziek zijn doen ze dat ook goed. ‘Seniorisme kan ook het herstel van fysieke ongemakken belemmeren of depressieve klachten in de hand werken,’ lees ik verder. ‘Je kunt cognitief sneller achteruitgaan of geïsoleerd raken omdat je ouderdom associeert met eenzaamheid. In het algemeen vermindert het de kwaliteit van en de zin in het leven.’ De auteur dringt aan op het bewust worden van vooroordelen en anderen daarop aan te spreken. Ook contacten tussen generaties kunnen erg effectief zijn, omdat de positieve eigenschappen van senioren dan beter in beeld komen.

Misschien moeten geboortedatums niet openbaar zijn, denk ik dan. Het is een privégegeven dat niemand wat aangaat en waar niemand wat aan heeft. Het werkt veel leuker samen als je de leeftijd van een ander niet weet. Zo ontstond mijn relatie met Arthur en die werd er niet minder om toen bleek dat we twee generaties verschillen. Leeftijden negeren? Moet kunnen. En het kan.

Gepost in Psychologie