Samensmeltende werelden

18 februari 2024

Wat is dat nou eigenlijk, Second Life? Die vraag krijg ik vaak te horen. Ik vertel dan dat het een soort poppenkast is. Stel je voor dat je daar samen mee speelt, ieder met een eigen poppetje. Het mijne heb ik Ganymedes genoemd, en degene met wie ik speel heeft zijn poppetje bijvoorbeeld de naam Robbie gegeven. Als ik met één ander aan het spelen ben, zijn er dus vier karakters aanwezig: ik en de ander in het echt, Ganymedes en Robbie als ons speelgoed, onze avatars. Digitaliseer nu het poppenhuis. Dan zitten ik en een ander achter het beeldscherm, dan laat ik Ganymedes door een virtuele wereld wandelen, en de ander bestuurt Robbie. Die laatste twee kunnen we in character of IC van alles met elkaar laten doen, zoals praten, dansen en vrijen. Als het rollenspel goed gespeeld wordt, weten Ganymedes en Robbie niets van het bestaan van mij en van de ander die hen vanachter de computer besturen. Zeker als je elkaar voor het eerst ontmoet heb je geen flauw idee wie er in Real Life of IRL aan de andere kant achter de computer zit.

Tijdens het spelen in Second Life is het onmogelijk om altijd in character te blijven. Je moet in Real Life buiten de poppenkast even een plasje doen, een glaasje inschenken of de telefoon opnemen, zodat je out of character of ‘OOC’ moet gaan. Dan zeg je “BRB” ofwel be right back, waarbij je even ‘AFK’ ofwel away from keyboard gaat. Zo sluipen stukjes Real Life Second Life binnen. Als je het rollenspel perfect wilt spelen zet je dit soort opmerkingen tussen haken of sterretjes, zodat de ander begrijpt dat dit niet bij het spel hoort. Of je zegt het niet in het openbaar of local chat, maar in een privé internal message of IM met de ander. In dit soort gevallen vallen Real Life en Second Life samen, is er een overlap tussen deze twee werelden. Dan praat Ganymedes niet meer met Robbie, maar ik met degene die Robbie bestuurt, zij het wel bij monde van onze avatars.

In de loop van de tijd wordt die overlap tussen Real Life en Second Life alleen maar groter. Bijvoorbeeld doordat je out of character vertelt dat het nu tijd is om naar bed te gaan, waarmee je aangeeft in welk deel van de wereld je ongeveer woont. Zo nodigen Amerikanen je vaak uit voor party’s die voor ons Europeanen midden in de nacht plaatsvinden, want bij hen is het zes tot negen uur vroeger dan bij ons. Ik heb dan ook de meeste vrienden in Europa. Mensen vertellen soms in hun persoonlijke algemeen toegankelijke profiel over hun Real Life, waar ze in een enkel geval zelfs een foto van zichzelf laten zien. Daarin vertellen ze bijvoorbeeld wat hun hobby’s en voorkeuren zijn zodat je een beetje weet waar je aan toe bent, en kun je zien of iemand age verified is zodat je weet of hij of zij tenminste 18 jaar oud is. Dit om gedoe te voorkomen, want Linden Labs, het bedrijf dat Second Life runt, waakt streng over seks met kinderen zodat zowel de spelers volwassen moeten zijn als dat de avatars een volwassen uiterlijk moeten hebben.

Maar spelers belazeren elkaar ook wel eens, zoals hun avatar een ander geslacht laten hebben dan dat in Real Life. Of door zogenaamde alts te creëren, waarbij een speler meerdere avatars heeft. Dan denk je met meerdere mensen te spelen, maar in werkelijkheid zit er achter de poppen dezelfde hand. En natuurlijk wordt er veel met leeftijd gesjoemeld, want avatars zijn meestal veel jonger en mooier dan de Real Life spelers achter de laptop of desktopcomputer. Dat laatste is niet zo verwonderlijk want wie wil er nou niet zijn eigen ideale zelf spelen? Je kunt je natuurlijk afvragen of dat zo erg is, want wat is wezenlijker van iemand: zijn of haar Real Life gestalte of zijn of haar ideeën en idealen? Zeker newbies ofwel beginnelingen in Second Life laten weinig van hun Real Life zien. Veel meer dan zeker weten of iemand volwassen is, in welk werelddeel hij of zij woont en wat iemand op zijn profiel heeft geschreven weet je dus niet.

Toen ik Robbie voor het eerst ontmoette gingen we automatisch Engels praten, want we wisten niet van elkaar dat we in Nederland woonden. De werelden van Real Life en Second Life hadden toen nog weinig overlap. Maar we vonden elkaars avatars leuk, net als de dingen die we elkaar vertelden en samen deden, zoals het runnen van de disco. Dan ga je al snel out of character en elkaar in Second Life over je Real Life vertellen, zodat je in beide werelden tegelijk zit. Na zo’n tien jaar verliet Robbie Second Life, maar tot vandaag de dag hebben we in Real Life contact met elkaar. Via e-mail hebben we filosofische gesprekken, bevelen we elkaar boeken aan en vertel ik hem hoe het nu in Second Life is en stuur ik hem foto’s daarvan. Zo heeft onze relatie zich via een overlap van de twee werelden van Second Life naar Real Life verplaatst. Hoewel we elkaar in die ‘echte wereld’ nooit hebben ontmoet, geen huisadressen van elkaar hebben en onze beelden van elkaar nog altijd de gestalte van onze avatars aannemen, kun je dit geen Second Life meer noemen.

Elkaar echt in Real Life ontmoeten gaat Robbie iets te ver. Ik heb geen idee waarom, maar respecteer dat graag omdat onze harten toch op een mysterieuze manier verbonden zijn. Dat voel je en dat weet je, net zoals ik dat tegenwoordig voel en weet met de Finse Arthur. Je kunt je zelfs afvragen of het echt nodig is om in Real Life contact te hebben, want je gevoelens zijn gewoon echt. Natuurlijk is er vaak ook angst om elkaar in Real Life te ontmoeten want dan zou de ander wel eens kunnen tegenvallen als je hem of haar niet als ideale avatar ontmoet. Toch ken ik twee jongens uit Duitsland wiens Second Life-relatie is uitgegroeid tot die in Real Life. Een van hen nodigde me eens uit om hem op te komen zoeken als ik eens zou willen zweefvliegen. In Groningen ontmoette ik Christo die ook een gaydisco leidde in Second Life, en hij heeft in Real Life de zwaar gehandicapte Gandalf bezocht die in Het Dorp woont.

Zo ontstaan via Second Life contacten tussen vrienden en geliefden, kan deze virtuele wereld ook als een relatiebureau functioneren, relaties die zich niet altijd in Real Life hoeven af te spelen maar daarom niet minder waard zijn of minder echt beleefd worden. Want in Second Life ken je elkaars idealen en de daarbij horende leefwereld en rollenspellen, alsof je elkaar daarmee dieper in elkaars zielen kan kijken dan in Real Life het geval is. En naarmate je langer met iemand optrekt kan Real Life steeds meer met Second Life versmelten. Zo praat ik met Vriend over Robbie en Arthur en vertel ik in blogs over hen – allemaal in Real Life. In een oppervlakkige relatie versmelten de twee werelden niet veel, maar naarmate je dieper gaat worden die twee steeds meer één. Vandaar dat ik wel eens zeg dat virtual reality helemaal niet bestaat.

Zo, en nu weer naar Arthur om bij ons thuis met een paar goede vrienden ons huwelijk van vorige week te vieren.