Zonsverduistering

8 april 2024

De ervaring van een zonsverduistering is even onmogelijk over te brengen als die van de geur van een bloem als iemand die niet kent. Die verduistering moet dan wel totaal zijn, want het minste stukje zon dat nog zichtbaar is doet het effect totaal teniet. Ik was zo gelukkig de zonsverduistering van 11 augustus 1999 mee te maken op een gunstige plek in het zuiden van Duitsland. De natuur gaat zwijgen, het resterende licht is dag noch nacht, het waait terwijl een rotsblok in de lucht hangt waar een paar minuten geleden nog de zon straalde. Een naargeestige dreigende sfeer verspreidt zich over het landschap. Je moet het meemaken, want woorden schieten te kort. Aan de overkant van de oceaan maken ze dit vandaag mee en het loopt storm op alle plekken tussen het noordoosten en zuidwesten van de Verenigde Staten waar binnen een band van zo’n tweehonderd kilometer de verduistering voor hooguit vierenhalve minuut totaal is.

Als de zon staat voor onze individualiteit, staat de maan voor onze persoonlijkheid. De laatste is het masker waarachter we ons ware zelf verbergen. Een paar dagen geleden zag ik Osho daarover vertellen. Onze individualiteit is datgene waarin we niet-gedeeld zijn, heel. Onze persoonlijkheid is de mengelmoes van aangeleerde routines, de verzameling van onze maskers – de Griekse oorsprong van het woord, afgeleid van maskers van toneelspelers – waarmee we juist niet heel zijn. Zon en maan vertegenwoordigen het hart en onze hersenen, en bij Osho staat het hart dichter bij ons wezen dan het verstand. De lezingencyclus waarin hij daarover vertelt heet niet voor niets Beyond psychology, want psychologie gaat helaas meer over onze persoonlijkheid dan over onze individualiteit. Hoewel ik ook daar best goed in was tijdens mijn studie.

Zo confronteert een zonsverduistering ons met hoe ons ware zelf verduisterd wordt en hoe we tot jankens toe ons alleen kunnen voelen, afgesneden van onze bron die – daar zijn de wetenschappers het over eens – in de sterren ligt. Ja, zo’n zonsverduistering is weird, de vogels zwijgen, maar er waait wel een frisse wind om ons heen terwijl we naar dat gesteente in de lucht kijken dat veel dichterbij lijkt te hangen dan de maan zoals we dat gewend zijn. En er is geen mooier moment dan een totale zonsverduistering om The dark side of the moon te aanschouwen. En het is geen toeval dat dit beste werk van Pink Floyd een conceptalbum is geworden met gekte als thema. Alleen een persoonlijkheid kan geestelijk ziek worden, voor een geheeld iemand is dat schier onmogelijk omdat hij niet meer gedreven wordt door onbewuste angsten en verlangens die allemaal wortelen in het verleden of de toekomst en niet in het hier en nu.

Bij de zonsverduistering van vandaag is nog iets heel bijzonders aan de hand. Alle planeten zijn – al dan niet met behulp van een telescoop – zichtbaar boven de horizon. Zelfs Pluto, die volgens astronomen geen planeet meer genoemd mag worden, doet mee. Ik zou als astroloog natuurlijk kunnen verkondigen dat dit de Dag van de Grote Openbaring is omdat nu alles zichtbaar is, maar met dezelfde argumenten kan ik zeggen dat dit de Dag van de Totale Gekte is. Eerder ben ik geneigd te geloven dat een constellatie als die van vandaag een langere periode van openbaring van krankzinnigheid kenmerkt. Maar om dat in Verenigde Staten te zien heb je niet een dag als deze nodig. Maar het is toch bijzonder dat ons zonnestelsel dit – althans voor vandaag – bevestigt. Hoewel wij hier in Europa geen zonsverduistering meemaken, staan ook hier in de loop van de middag alle planeten boven de horizon zodat het een mooie dag is voor zelfkennis. Misschien zelfs een nog geschiktere dag omdat we de zon blijven zien.