Verleden tijd?

17 november 2024

Toegegeven. Ik hecht graag aan het verleden. Het is een schrikbeeld voor me dat dit in rook zou kunnen opgaan, zoals bij mensen wiens hersenen aftakelen. Dat herinneringen kunnen verdwijnen. ‘Laat het verleden los!’ riep Krishnamurti samen met ontelbare geestgenoten. Ik gruwel meteen. Ik kijk naar verhalen, boeken, blogs, brieven en artikelen die ik geschreven heb, naar liedjes die ik gemaakt en gezongen heb, naar foto’s die ik genomen en verzameld heb, waaraan mooie herinneringen kleven. Ook naar ervaringen die nergens zijn vastgelegd. Ik moet er niet aan denken dat er een therapeut of spirituele leraar op me af komt met de opdracht dit allemaal door de shredder te halen. Want uiteindelijk gaat het wel allemaal over liefde. Ik zou me voelen als een moeder die de opdracht krijgt om haar eigen kinderen te vermoorden. Ik ben eraan gehecht, en hechten is in spirituele kringen uiteraard foute boel. Dus zolang ik deze kinderen niet om zeep help heb ik nog een lange weg te gaan. Ik wil ze bewaren in brandkasten, als getuigenissen van liefde die nooit en te nimmer verloren mogen gaan.

Ik vind het een eng idee dat ook herinneringen in mijn hoofd verloren kunnen gaan. Dat er een moment zou kunnen komen dat ik me niet meer herinner hoe Vriend en ik samen bij de watermolen naar kasteel Staverden zaten te kijken terwijl we fantaseerden over wat zich daarin allemaal afspeelde. Ik noem maar wat. Maar als iemand mij betrapt op een vergeten herinnering mis ik niets, dus wat is het probleem eigenlijk? Is mijn eindeloos bijhouden van dagboeken – inmiddels ben ik op pagina 11470 beland – niet een strijd tegen de vergetelheid? Wat is dat toch voor bijna dwangneurotisch behoefte in mij om alles te willen vastleggen? Hechting natuurlijk, wat vanuit spiritueel oogpunt bekeken volstrekt foute boel is. Angst dat mooie dingen in de vergetelheid verdwijnen, een krampachtig vasthouden van schoonheid, waarheid en goedheid, van liefde. Tegelijk weet ik dat dit helemaal niet kan, dat dingen niet kunnen verdwijnen. Want alles is verzameld in het Veld, de Akasha-records of hoe je het ook noemen wilt. Het verdwijnt alleen maar voor onszelf omdat onze hersenen er niet meer bij kunnen, alsof de file allocation table van ons brein verkreukeld is.

Ik stel me het leven vaak voor als een film. Terwijl je ernaar kijkt zie je maar één beeldje tegelijk, maar zitten alle andere beeldjes ook op de filmrol of op een harde schijf, inclusief verleden en toekomst. We kunnen er alleen op dat moment niet bij. Het heden is niet anders dan een focus, een stukje gezichtsbedrog, een illusie, want eigenlijk is alles er altijd al. Ik vergelijk dat met hoe de ether vol zit met allemaal radio-uitzendingen, terwijl je je er maar op één ervan afstemt. Ik kom dan tot een conclusie die tegengesteld is aan wat in veel spirituele kringen wordt beweerd: het hier en nu is een illusie! En ik geef toe: we zouden doldraaien als we het overal en altijd zouden waarnemen. Toch heb ik diep van binnen het gevoel dat verleden en toekomst even aanwezig zijn als dat kleine stukje nu, dat ze ook een plek hebben in dat hier en nu. Dit betekent ook dat niets verloren kan gaan, evenmin als het ooit geschapen is omdat het er altijd al was. Alles in ruimte en tijd is er gewoon. Gelukkig filteren onze hersenen een en ander, want leven in dat overal en altijd is misschien wel psychedelisch, maar ook lastig.

‘Laat het heden los!’ zou ik willen terugroepen. Zolang het heden niet ook het verleden en de toekomst omvat is dat toch een ultiem voorbeeld van kortzichtigheid?