De slappe staat

3 mei 2009

In mijn middelbare schooltijd fietste ik graag voor het slapen gaan een rondje door Slotervaart. Waarom weet ik niet, misschien omdat de wereld dan zo heerlijk stil en rustig was, vooral als het dan nog mistte ook. Dan ging ik graag even langs mijn platenzaak Capriccio aan de Johan Huizingalaan, want wie weet waren er wel nieuwe singles, eepees op elpees van de Beatles of de Rolling Stones te zien! Daar werd ik een keer in de nachtelijke verlatenheid betrapt door een agent, want ik was over de stoep naar de etalage gefietst. Dat ben ik nooit vergeten. En soms verlang ik terug naar die tijd. Ondanks het feit dat degenen die het meest willen handhaven vaak het snelst gepakt worden, zodat ik wel enig risico loop. Maar je gaat voor je idealen of niet, dus hou ik voet bij stuk: er moet meer gehandhaafd worden! Dat klinkt bijna populistisch, want de roep om bijvoorbeeld meer blauw op straat klinkt al vele decennia uit vele monden, ook in de politiek in Oldegeppel, maar wordt systematisch genegeerd door degenen die er iets aan kunnen doen.

Want het is “fout te denken dat een sterkere staat de oplossing is,” zei Balkenende onlangs in Warschau. “Socialisten die dat zeggen zijn vergeten waar dat toe leidt,” waarmee hij doelde op het communistische verleden van Polen. Maar is de slappe staat van Balkenende dan wél de oplossing? Zo om me heen kijkend lijkt me dat een retorische vraag. Het failliet van het neoliberalisme wordt met de dag meer zichtbaar, maar toch blijft onze minister-president daarin geloven en zich afzetten tegen een meer socialistische koers. Het is de vraag wat erger is: het doorgeslagen socialisme en communisme in de voormalige Oostbloklanden of de krediet- en milieucrisis die we in het Westen te danken hebben aan ongebreideld liberalisme. Beide zijn extremen en een sociaal liberalisme of een liberaal socialisme zou de gulden middenweg zijn om de wereld het meest leefbaar te houden. En zoiets zou mogelijk moeten zijn, omdat beide oorspronkelijk uitgaan van geloof in de goedheid van de mens: de socialist wat betreft het eerlijk delen van werk en goederen met anderen, de liberaal wat betreft het rekening houden met anderen in de vrije markt. Maar helaas.

Ik geloof dat de meeste mensen goed zijn. Misschien wel 99%. Maar die hoor je niet, en daarover lees je niet in de krant. Wie je wél hoort is die ene die de hele buurt terroriseert met zijn autoradio, stereo-installatie, motorgebrul of bladblazer. Zoals die stevige Surinamer in de jaren tachtig toen ik in de Bijlmermeer woonde: keihard beukte zijn muziek op de 599 andere woningen van de honingraat, maar hij was toch te groot en te sterk om er iets van te zeggen. Maar toch vinden Balkenende en consorten vandaag de dag dat we dit soort dingen maar zelf maar moeten uitzoeken met elkaar. Wat tot niets anders kan leiden dan tot de macht van de sterkste. Tot wederzijdse irritaties en agressie. Tot egoïsme en criminaliteit. Tot ziekte en krankzinnigheid. Ja, Balkenende wil wel een “morele renaissance” in onder andere de financiële sector. Dat is inderdaad wel nodig voor mensen met een “VOC-mentaliteit”, maar ik kan me daarbij niet veel meer voorstellen dan dat hij de graaiers met bloemetjes in zijn tekstballonnetje vraagt om zich een beetje in te houden. Ik wist niet dat het christenen zó goedgelovig konden zijn! Sommige mensen zeggen dat ik naïef ben, maar ik haal het niet bij Balkenende!

Is het fair om de schuld van alles aan onze overheid te geven? Niet helemaal, want een volk krijgt de regering die het verdient! Het is gek dat we alle neoliberale hobby’s van de overheid maar over ons heen laten komen. In de jaren zestig hadden we dit allemaal niet gepikt! Vorige week slenterde ik in Amsterdam en zag bij het Weteringcircuit de tekst van H.M. van Randwijk. Een volk dat voor tirannen zwicht – zal meer dan lijf en goed verliezen – dan dooft het licht. Wie zijn onze huidige tirannen?

Gepost in Maatschappij en politiek, Mijn dorp, Uit mijn leven