Migraine

13 maart 2007

Gisteravond had ik eindelijk weer eens een echt scotoom. Zo’n witte waterachtige glinsterende rafelcirkel die heel klein in het centrum van je gezichtsveld begint, zodat je een poosje niet meer kunt lezen. Die zacht trillend steeds groter wordt totdat hij na een minuut of twintig uit het beeld verdwijnt. Deze in de visuele hersenschors opgewekte illusies worden vanwege hun hoekigheid ook wel fortificaties genoemd, terwijl ze ook onder de veel te mooie naam aura bekendstaan. Voordat de redactievergadering van ons dorpsblad Wei & Hei begon vertelde ik Sybert trots dat ik er weer eens ‘last’ van had, hoewel de kleur ervan net iets te blauwig was, datzelfde blauw waaraan ik een hekel heb als het uit autolampen komt. Volgens hem kwam dat omdat het opeens veel zonniger was, en inderdaad was het gisteren de eerste lentedag. Edo en Bram begonnen met het bouwen van een schutting in de achtertuin en we zaten heerlijk koffie te drinken in het eerste lentezonnetje. Ook heb ik gisteren het vogelhuisje opgehangen, dat vanmorgen meteen door de koolmeesjes werd geïnspecteerd. Migraine krijg je juist op dit soort dagen van ontspanning.

Gelukkig geen hoofdpijn deze keer. Die hoofdpijnen heb ik in mijn middelbare schooltijd vaak gehad, echter zonder de mooie visuele bijverschijnselen – een achterstand die ik de laatste jaren weer heb ingehaald. In een boek Migraine van Oliver Sacks staan al die hallucinaties mooi en uitgebreid beschreven. Naast de scotomen die gisteren mijn beeld verrijkten zijn er de fosfenen die zich bij mij voordoen als oplichtende draaiende witte fonteintjes ergens onderin het beeld – met name als ik vanuit het daglicht opeens weer in het donker kom – en last but not least de hallucinatoire vormconstanten. Ja, sorry, ik heb het woord ook niet bedacht. Maar ze zijn wel heel mooi! Zonder te weten dat het iets abnormaals was heb ik vaak ’s nachts in bed genoten van allemaal glanzende gekleurde blokjes en vormpjes die stil in de donkerte voorbijgleden. Het doet een beetje denken aan de screensaver Dazzle, daarvan moet de maker ook een migrainelijder zijn. Toen ik op een slapeloze nacht er eens rustig van wilde genieten en het beeld zwart bleef, realiseerde ik me ineens dat die kleurige figuurtjeswereld kennelijk niet normaal was.

Sommige dingen zijn voor jezelf zo vanzelfsprekend dat je er niet eens bij stilstaat dat die voor anderen niet zo gewoon zijn. Zo komen sommige mensen er pas heel laat achter dat ze kleurenblind zijn. In het donker warrelt er altijd wel iets voor mijn ogen, alsof er een soort ruis of tintelende sneeuw is. Daar vroeg ik Vriend laatst nog naar, maar voor hem is het echt donker als het donker is. Zoals hij ook niks hoort als er niks te horen is, terwijl er bij mij nog altijd een zachte tinnitus in mijn oren fluit. Het gekke is dat ik niet echt last heb van die verschijnselen. Soms is het vervelend, maar op andere tijden lijken deze zintuigljke gestoordheden juist de donkerte en de stilte te benadrukken, ze manifest te laten worden. Meestal luisteren we naar de geluiden, maar niet naar de achtergrond, de drager ervan, de stilte. Meestal kijken we naar dingen, maar niet naar de duisternis en de ruimte waarbinnen die zich voordoen. Zo kunnen bepaalde afwijkingen je helpen om met een diepere werkelijkheid in contact te komen.

Heel symbolisch is dat ik niet meer tegen een visuele regelmaat kan. De lichtbanen van lamellen en luxaflexen kunnen uiterst irritant zijn. Als de zon door een al te regelmatig geplante bomenrij langs het fietspad schijnt durf ik niet meer naar de grond te kijken. En in de vloermat bij de achteringang van station Amersfoort zit een bepaald patroon waar zodanig blauwe vlammen uit kunnen slaan dat ik er niet naar durf te kijken. Alsof er dan toch een soort kortsluiting in mijn hoofd dreigt te ontstaan. Misschien wel heel psychedelisch, maar toch wat eng. Want al bladerend door het boek van Oliver Sacks kom ik veel gevallen tegen waarop ik niet echt zit te wachten. Maar aan de andere kant herinneren sommige verschijnselen me juist aan de oplichtende sprookjeswereld, die ik vooral zag al ik wat gerookt had. Waarin alles zich als kleurige lichtkorrels met een frekwentie van het alfaritme verstild schokkend voortbeweegt; het leven als een film met zo’n 8 à 12 beeldjes per seconde. Zoals ik in een stroboscopisch licht dansende mensen tegelijk zie bewegen en stilstaan, zo herinnert dit soort hallucinaties me aan een andere werkelijkheid.